Joan-Maria Pieyre
(1954-1998)
Cossí ne fariái pas un montpelhieirenc d'adopcion? Joan-Maria Pieyre es un roergàs dau Sud-Avairon, nascut a Sant Africa. Descriu, dins sas òbras, d'enfanças en banlèga a Grasonòbol (Grenoble), e fai referéncia a una mameta occitanofòna que i a transmés un lengatge nadiu, comol de tot son pes de vida. Emplegat de la Pòstas a Lyon, èra sovent per òrta, dins son autò. Sovent fins a Montpelhièr, ont frequentava de mitans "underground" e rofianejaires que conoisse pas gaire, e que fai viure dins sos tèxtes. remarcat tre 1973 per sas pròsas, dintra dins la nòva còla de "Oc" bailejada per Manciet après la mòrt d'Ismaël Girard (1976). Sas pròsas d'aquel temps, simplas, viventas, d'un tòn realista pro nòu au nòstre, siaguèron recampadas dins "Los Papagais" (1977). Perlònga aquela dralha amb "l'òme de Magalona" (A Tots, 1987), e son reculh postum "Rai la Mòrt" marca una mena de cimèl dins son biais de far sembre mai cort, sempre mai evocador. Ensagèt tanben de far de nòvas mai lòngas ("La persona estrangièira" (1983); "Comissari Serafin" (1984)) mas es dins los tèxtes cortets qu'es inimitable. Lo tèma de l'omosexualitat e puòi lo dau SIDA venon centrals dins son inspiracion a partir de la debuta de las annadas 1980. Sa mòrt s'apària amb sa vida: en viatge, en errància, long d'una rota. Aviá pas que quaranta-quatre ans. Tant vau dire que demòra per nautres eternament jove. Vielhirà pas jamai...
Demòra d'el fòrça de tèxtes inediches, manescriches escampilhats d'aquí d'alai, e pròsas, a braçats, dins las paginas de "Oc" entre 1973 e 2004. Ne'n metrem benlèu quauques uns en linha, d'aqueles que despintan l'avèrs gorrin e desesperat de Montpelhièr. Amb de luòcs fares: la platja de l'Espigueta, Magalona... E la nuòch, sorna, amb sa erràncias. Que son d'andronas, e l'autor a l'estèc d'o metre en lum. Ni que s'i agradèsse a bèles uòlhs vesents.
De fach, Joan-Maria Pieyre se revindicava pas membre de cap de capèla, gropuscul o ghetto. Ni occitanista, ni chivalièr de la rampeta (="gay"), ni res. Era el. Tot suau. E quand èra provocador, o fasiá per jòc, sens ges de malícia. Me rapèle que sa piéger injúria èra per los "intellectuals": aquò ne fasiá escalustrar d'unes. Aquò voliá pas dire res mai qu'un desir de far tombar las masquetas, de parlar amb vertat, sens negar lo pèis. Aimava tròp la dignitat de la paraula. Sa paraula occitana, l'alisava, sens aver l'èr d'i semblar, pro menimosament. Fins a la far passar dins lo mòtle d'un estil totalament inimitable. Que deu pas grand causa a cap d'influéncia que siá. Sa paraula giscla de las prigondors nadivas de la lenga occitana.
Joan-Maria Pieyre èra un òme d'una totala independéncia, la libertat incarnada, que traversava, mièg amusat, mièg desesperat, en dilettante destibat, l'absurditat dau mond. E que ne fasiá de pichons tablèus, prigondament originaus, que semblan pas a res mai.
Amb elegància, a atraversat a la semblança d'un estelatge tombant lo cèl escur d'aqueste darrièr tèrç de sègle de la literatura d'òc.
La fin dau sègle XX cap au sègle XXI
Per comandar " Rai la mòrt" (a las edicions "El Trabucaire")