Autre òrt de sòmi

M'endeveniái tot pichon dins aquel òrt de sòmi vast que ben talament.  Long de las passadas de graveta menuda se seriá pogut campejar d'oras. De tres costats èra claus de randissas nautas que non sai, que foscament, de l'autra man, sabiái que s'atrobava un espandi mau conegut e imprecís de carrièiras dormilhosas emai d'ermasses. Ieu ère un pichon manidet e demorave embarrat dins aquel perimètre de blanca graveta plantat de tueisses copats cairat. E dobrissiái sus tot aquò los grands uòlhs estonats de l'enfantesa.

M'acaminave entre las randissas. Au fons de l'òrt, luònh, luònh dins la clartat docinèla coma de mèu, sabiái que rescontrariái la nauta faciada blonda e pasibla d'un ostau. M'avançave a bèl èime dins la passada de graveta ont se reflectissiá suaudament lo sorelh. Dont mai avançave dont mai aquela faciada m'apareissiá grandarassa. Ne raiava una patz miraclosa, una armonia desparaulabla. Au bas, a drecha, tota menuda, una pòrta badava sus una infinitat d'escuresina fresqueirosa. Que semblava que me sonèsse. M'i acorsave. Mas semblava totjorn tan luònta, metiái un temps infinit a i gandir. Gardave los uòlhs tancats sus aquela pòrta. Marchave de vam long de l'alèia. E a la perfins i arribave. Preniái pè sus un tèrraplen cimentat que me retrasiá la calor agradosa de la sorelhada. La pòrta èra davant ieu ara, alenant una mena de fresquièira doça. Me dominava de tota sa nautor. E amont la faciada que se perdiá luònh dins lo grand cèl blu. Passave lo lindau e dintrave. Amb un estranh bategar dau còr e tanben una sentida de patz immesurabla. Un prumièr membre larg ont me seguissiá un rai de sorelh. M'i enfonzave dins un grand silenci mofle. Atraversave d'immenses membres escurs. E voids, me semblava, o quasi. Quauques vièlhs mòbles imprecises e grises totescàs entredesvistats. Èra un univèrs. M'i embeviái d'una mena d'incomprenabla delícia.

Sabiái que amont a l'estança i retrobariái mon papeta assetat solet au cap de grands corredors silents e freges. M' i esperava, majestós e coral, dins una immobilitat enfachinaira. Me disiá pas res. Raiava de son sorire una meravilhosa calor afeccionada. E tanben una distància indicibla. Èra pròche a tocar, sorisent au fons de sa soscadissa, mas rebondut au fons d'un inaccessible alhors.

Aitanben çò que m'embalausissiá mai que mai èra las parts bassas de l'ostau. Èran escuras e frescas, emplidas de polsa. Me semblava que s'esperlonguèsson sens cap de fin. En i caminant pro de temps dins l'odor de las causas abandonadas, en escotant lo resson de mon pas solitari jot las vòutas escuras, sabiái que finiriái per destoscar luònh, luònh, dins un recanton, una antica pòrta de fèrre clausa dempuòi totjorn. E qu'èra de mau despestelar amòr au rovilh. Se dobririá sus un autre mond de solesa, a l'ombra d'immensas faciadas grisas, dins un silenci enchusclant coma d'aigardent. Baloard de solitud prigond coma una combassa, emplit d'èrbas baujas. Ont rescontrave pas digús. O tot còp quauque imprecís personatge amb una casqueta vengut d'un passat infinidament luònh e que passava furtiu sens me veire long de las muralhassas, e sa caminada aviá pas desrevelhat ges de bruch. E aquí tanben tot un mond s'espandissiá de reviron en reviron. Estranhament desèrt. N'arribave a la comba escalabrosa e verdejanta d'un pichon riu aconsomit e fangós.

E retrobave aquí los camins mai qu'a mitat delembrats de mos pus ancians sòmis. Ribejave de canaus aconsomits au mitan de sansoiras bleujas de sorelh e de baissaus aigaloses. Ère urós de me retrobar aqui. Dempuòi tant de temps, una eternitat neblosa, tota una vida. Los dralhòus èran sai que cambiats mas i èran, coma antan. Coma totjorn. Èran destemporius. Se perlongavan entre de verdas renguièras de tamarissas. Me mainave que la vida èra enchusclanta aquí. Avia lo gost indicible de sau e de mèu de la palús e de l'enfança.

Long d'aqueles carrairons retrobave un immens ostau mièg arroïnat ont me rapelave qu'aviái antan viscut. Èra dobèrt. Dintrave. L'espessor dels sovenirs esvalits m'i agolopava. Trista e suauda. S'i caminava dins un ambient de gaug tindarèla. De clars rais de lutz saura traucavan l'ombra dormilhosa. Tot èra polsa e oblidança tebesa aquí.  Lo passat benurós jamai non tornariá, mas asondava tot dins sa preséncia taisuda. Atraversave d'engards grandarasses emplits de caissas e de vièlhas ferramentas rovilhosas. Retrobave lo defòra color de mèu. D'ermasses de bauca druda. M'i adralhave.

E detràs i aviá un larg acanau miralhant lo cèl, que s'acaminava entre de dogas agermidas, totas bastidas d'ostalons enquitranats. De grands fielats trempavan dins l'aiga. Atraversave tot aquò preissat que non sai, preissat de complir quauque pretzfach indefinit e nèci dau mond de l'esvelh. Mentre aquí la vida se debanava quietosa e sempre meteissa dins son amarejanta delícia, au ritme de l'aiga mòrta. Aviái un estranh sentit de tristum, de veire que passave a la cocha au mitan d'aquela benestança dins tota sa suauda plenor, amb mon còr tot rosegat de socits e de treboladissa. E tirave camin. Ribejant d'autres païsatges tròp lèu enfugits. Auriái volgut passar de temps a i campejar, mas ja d'enveirentas fòrças luminosas e irresistiblas me tiravan cap au país de l'esvelh. Luònh de tot' aquela patz.

L'ostau de sòmi, tan naut au fons de l'òrt grandaràs, e los membres escurs a de reng, la pòrta esconduda, lo prigond baloard darrièr. Lo trescamp aigalós. Èra aqui ma patria, pasmens. Ni que de jorn l'enoblidèsse cap e tot.

Sabiái que long d'aquel riu se podiá longtemps davalar cap a de planuras palunencas ont aviái viscut de longas enfanças sorelhosas e apassionadas. Los dralhòus ara n'èran perduts, las pòrtas n'èran pesteladas.

Una nuòch aitanben m'i retrobère, tornant enregar los antics caminòls familiars. E per un còp i aviá de bolegadissa tant e mai. De gents qu'anavan e venián, que bracejavan. Una estranha bruchor. E de camions que remontavan la riba dau riu, tot cargats de carretadas de còsses de grands buòus negres. Amontelats a boldre. Lo peu lusent e lisc. Que semblavan pas mòrts d'a fons e que m'espiavan de sos uòlhs neblats. Las aigas èran montadas dins la nuòch e tot aquel bestiau, embarrat dins sos claus de fius d'aram, s'i èra negat sens escapa.

(RECLAMS N° 808 Genèr, Heurèr e Març 2008 pp 19-21)

Bauma dau Romamau

Es talament esquiu lo pendís de boissonalha que se conois pas de manièira segura ont es que s’arrèsta, e ont es qu'acomença l’embauç. Aitanben es tant aboscassit que riscatz pas de barrutlar. I cau traucar au mitan dau brancum.

E pasmens aqueste còp i ère. L'aviái agandida. De segur. Ère pervengut au recatador secrèt dau Romamau.

Lo Romamau. D'en primièr per ieu aquò's estat un nom estranh per batejar una bauma perduda. Un nom qu'aviái ausit desempuòi d'annadas, dins la boca d'unes familiars dau causse de Blandàs e dels combals de Virs en aval de Navacèla. E per passadas me trevava lo cap, coma una sansònha. Se n'anava e tornava. E puòi l'oblidave un brieu. Fins qu'en legiguent los tèxtes de l'Adriana Durand-Tullou descobriguèsse qu'èra d'en primièr lo nom d'un bestiari de legenda tan terrible que se'n podiá pas despintar la semblança. L'indicible. Coma dins los imaginaris de HP Lovecraft. Borges dins una nòva sieuna o analiza finament. Çò que se pòt pas dire, lo desparaulable, es la quita definicion de la màger paur. Antau lo Romamau. Pas que d'i somiar vos trasiá a la mòrt. Vos escanava de terror. E l’indicible èra aicí entre Blandàs e Rògas, dins la broa rocassosa dau causse, dominant la combassa de Virs. Lo mostre demorava dins una bauma antan explorada per d'amics mieus. Enric Palòc, Maurici Laurès, Renat Roux. Repertoriada dins los libres e tornada a sa solesa aquí luònh de tot. La bauma amb son mostre de legenda. Lo Romamau.

A de qué podiá semblar un tal endrech per aver congreat un imaginari d'aquela mena? L'indicible lovecraftian en tèrra cevenòla. Aquel Romamau, saique benlèu, deviá èsser de la parentèla de la Garamauda que trèva los sèrres provençaus e que Mistrau nos fai entreveire au cant de Mirèlha :

Vètz! come dançan li garrigas!

En frenissènt de l'emborígol,

Dejà la Garamauda espèra lo Gripet...

Ui! la panturla endemoniada!

Gripet, mòrde la carronhada

E 'stripa-la de grafinhadas!...

Desparèisson.... Vètz mai, que fan òrre e tripet!

La Garamauda es una mena de granda sèrp que trèva los sèrres de Garlaban, per en dessús d’Allauch. De tèxtes inspirats de Valèri Bernard ne parlarián tanben, mas los ai pas pogut destoscar. Aquela Garamauda es venguda un bestiari totemic d'aquel terraire rocassós e estèrle a las pòrtas de Marselha. La fan desfilar en efigia, òrra que non sai, au mitan de tot un seguit de carris enflorits, per lo dimenge que seguís la Sant Joan d’Estiu. Antica divinitat que senhoreja a l’intrada de Julh e dobrís la temporada de las secaresas. Se’n conois mai o mens la semblança, ni que Mistrau demòre pro fosc aquí dessús. Es de la parentèla de las sèrps. Secarosa cosina dau Colòbre e de la Vibra, que son elas de sèrps imoissas que personifican lo druditge de las aigas sosterranas. Mas de mostres mitologics qu'an un nom semblant e una morfologia indefinida e terrificanta, n'i a de tièiras entièiras. Baragònha, Garamacha, Paparaunha, Racamiau, Faramenca. Pròche Clarmont d'Erau, a Liaussan, conoisse la bauma de Caramaud. Es un grand trauc negre ont dintratz e ont tota votz ressontís dins lo vast d’una cambra aigalosa que se’n vei pas lo fons. Una mena de solemnitat. Mas Romamau es un autre personatge saique. Son nom es tanben de la parentèla de la Romèca que trevava rius e poses e i atirava los manidets. Aquela d'aquí n'avèm una descripcion requista per lo marqués de la Fara-Alés, dins las Castanhadas.

Sus vint arpas d'iranha

S'escaça son còrs brun;

Son ventre, que reganha,

De fèbre e de maganha

Susa l'òrre frescum.

Borruda coma eruga,

Tot peu a sa poison,

Dau verin que l'embuga

Viu, mostrosa verruga

Sens tèsta e sens vison.

S'est avugla, es pas sorda

Ni manqueta rampèu;

Gara a son pè-de-borda,

Se, coma una lamporda,

S'acroca a vòstre peu.

Entremitan aqueles dos mostres provesits de flamas referéncias literàrias que son Garamauda e Romèca, mon estatjant misteriós dau país de Blandàs demorava misteriós, singular. E aquel mistèri me trebolava. Per i comprene quicòm me lo caliá de segur anar campejar dins sa cauna. Sabiái mai o mens ont èra. Pròche d’endreches iont aviái un còp èra seguit Renat Roux. Enlai dins los nauts pendisses sauvatges de Virs. E dempuòi longtemps aquela idèa me trevava. De visitar, solet, atentiu, aquela caforna ont la legenda fasiá demorar lo bestiari m'ajudariá sai que a n'imaginar lo visatge. E a retrobar un trach original de mitologia nòstra. Tant vau qu'aquel dissate d'Abriu de 2008 finiguère per i anar a de bòn.

Aquò s'endevenguèt un bèu tantòst de prima. Lo causse èra lutz e delícia. Retrobave los embauces auturoses ont Renat antan aviá agut descobèrt un trauquet alenant d'èr caud, que se dobrissiá aitanlèu sus un avenc prigond. Los neolitics i avián ensepelit un dels sieus, que sos òsses èran aquí estranhament plantats coma de paus dreches dins l'argila. Au mitan de cassèls de terralha escampilhada. Avenc Yann. Dau nom dau filh de son inventor. Èrem davalats dins un potz prigondàs, quaranta metres de verticala d'una sola tirada se me rapèle ben. E au fons aviam seguit un brieu un polit corredor voutat que s'enfonzava jot lo causse. Me tòrnan d'imatges d'aquel jorn d'ivèrn de 1982. Tornave tot bèu just de mon viatge de nòças a ma Martinica. Un ventàs glaçat davalava de las Cevenas e espandissiá sa flatinga sevèra sus lo causse. Sortissiam de l'avenc los uòlhs alandats, tot trefolits de gaug d'aver bèus prumièrs campejat dins aquel temple secrèt dau país caussenard. Quinze ans puòi es aicí que los companhs avián escampilhat las cendres dau mèstre. Desrabat d'aqueste mond. E ieu en caminant dins lo trionf de la prima long dels apens de la combassa, vertiginosa immensitat de rocam e de lutz, soscave a tot aquò. A mon vièlh amic e mèstre defuntat. Que tant carrejava amb el de volontat afogada e de vida. Renat, ara leugièira cendre carrejada per las auras dau causse. Mas sentissiái qu'èra present aquí. A ras de ieu, risolièr coma èra. Ausissiái son grand rire. Lo vesiái dins los rebats de la tantossada. Dins la solesa dels bauces. Èra el, pas cambiat. Trevant per sempre aquel causse qu'aviá tant apassionadament aimat.

E enlai jot un dels nauts tombants de ròca de la corona dau causse deviá se dobrir la bauma dau Romamau. Ma mainave en desvistant aquela immensitat que, de fach, sabiái pas tròp ont èra. Me caudriá cercar. I aviá ges de camin. Tre que davalave dins lo pendís me perdiái dins los boisses sarrats e los ronzasses. I aviái campejat un brieu.

Estranhament ère segur que l'atrobariái. N'aviái ges de dobtança. M’ère tragut dins l’entravadís dessenat de la boissonalha dau pendís, m’arrapant als marcs, resquilhant dins lo gravàs penjalut. Aviái seguit de cingles mausegurs, escalat de rancaredas cobèrtas d’èurre. Aval vesiái la comba desplegar son ufana dins los rais de la sorelhada. Au fons, Navacèla, pausada coma un nisau d’aucèl dins sa conca rocassosa. Digús deviá pas jamai passar aquí. La bronda fasiá un mur impenetrable cap e tot. Una pichona intrada de bauma, de tot segur, i podiái passar a ras sens la veire. E pasmens la bauma dau Romamau me sonava e ère segur que l’anave destoscar. Ni que ges de pòrge se veguèsse.

E ara i ère. Dins una enfonzada dau bauç a son endrech mai naut, jot la bòria. Lòng dels cingles aboscassits, au bèu mitan de l’espés dels arronzes e de la boissonalha, m’ère embroncat a d’escobilhas de tota mena, ferramentas, topins, flàscols, flaçadas, pelhas, ossamenta de bèstias mòrtas. Tot aquò aviá degut èstre escampat dempuòi de sègles per los estatjants dau mas.

E la bauma èra aquí. I escalave per de gròsses marròcs pegats per de gres e tot acrostits de mofa. Una terrassa negada de sorelh ont m’assetave per m’emplir los vistons de tota una immensitat de gravasses ribassuts cobèrts d’un velot pampalhejant de boissonalha. E en me revirant cap au rocàs, desvistave de corredors verdaus que plonjavan jot lo causse. Que sas parets èran una fantasmagoria de visatges grimacejants, e, ço sembla, movedisses. Coma dins tota bauma, de segur, mas aicí ère atentiu a tot entresigne que me faguèsse imaginar lo visatge dau Romamau. Espiave, dins lo silenci e la fresquièira, aquelas parets. Cercave dins sos replecs liscs ont jogava la lutz de caras d’espavent. E ne finissiái per las i veire a de bon. E pasmens tot èra tan pasible.

Au sòu de terralha negra, brigolada en cassèls menuts, e d’òssa. La saupètra asornava de pertot los plafons coma una mosidura blancosa.

Lo corredor verdau de la man senèstra s’arrèsta lèu. Mas en tornant sus la terrassa bleuja de lutz enregue l’autre corredor, lo de la man drecha. Naut e freg, davala el tanben cap a d’òrras visions bèfias e blancassas pendolant als murs coma de grandas babas d’aranha. Que semblan una mena de poirenca.

Verai, es pas una galariá dau sòu franc o son coma tant de caunas de la broa dau causse, ont marchatz dins de graveta menuda e de polverèl. Aquí tot es davalada esquiva cap a l’escuresina. Lo sòu es àvol. S’entrauca de fendasclas per ont se vei grimacejar de longs visatges coma estatuas de cera mièg fondudas. Que vos espèran en silenci. Aquel silenci de l’endedins dau rocam, que s’ufla coma una cançon sauvatja, d’aitant mai eissordosa qu’es inaudibla.

Aquí tanben retrobave las estranhas terralhas reguejadas de ribans, totas esbrigalhadas. Las de nòstres ancessors dau Calcolitic que nos transmeton per detràs los millenaris, per d’incomprenables camins de memòria, la cara d’espavent dau Romamau. Que per eles significava quicòm, de segur. Que senhorejava dins un panteon oblidat.

Desviste d’estranhas petas au sòu. Se diriá las d'un rainal, mas aiceste, se n'es un, deu èsser grandaràs que non sai. L’imagine, indescriptible bestiari escondut dins las vòutas, e que m’espia en silenci. Son morre es imprecís coma de cera fonduda. E son risolet s'esbadalha sus de terriblas renguièiras de caissaus. Se vei pas mas i es, de segur, dins quauque replec de la ròca.

Contunhe d'aquela man. M'enfonilhe dins una fendascla. L'odor de la tèrra imoissa emplís mas narras. La lutz dau jorn es luònta, de rebats sus las muralhas dessenhan de visatges entristesits e apensamentits. Mas capite pas de i ressentir l'esglai. Escale un degrà de pèira lisca que davala encara mai bas. Se gandís per aquí de gorgarèls dau sòu escur. Amb pertot de terralha brigalhada e d’òssa. Un umerús uman es pausat aquí. Aquò marca de segur que los Calcolitics enterravan sos mòrts aicí, dins la caforna dau Romamau. La bauma èra una necropòli. Aquel Romamau, benlèu, representava per aqueles ancians caussenards una terribla divinitat gardaira de las pòrtas d’ombrum. E qu’aculissiá dins sas arpas las armas dels defuntats ? Lo cosin cevenòu de l'Anubís dels Egipcians. Cossí o saupre ?

Me veniá la pensada de Pau Rudèl. Dins una letra de  1975 m’aviá ensenhat lo caractèr de las fadas de la baumanhièira dau Riu sec :"Aquelas Fadas èran, au sens dels ancians, d'èssers redobtables, minotaures crudèls, o ben Antineàs tentacularas e sanguinàrias qu'immolavan los imprudents, los curioses o quitament sos aimadors après de n'aver fach usatge...". Las fadas marridas, aitanben, caliá pas cercar de n’imaginar la semblança. Es de mot ne podiá despintar l'orror. De n'imaginar solament la semblança veraia ne seriatz mòrts de paur, aquò se sap. Ni que tot còp se donèsson un semblant encantarèl, per enjulhar los paures umans. Vivián dins lo mond infinit de las baumas, e enganavan los mortals per los i far davalar. E aladonc reprenián sa semblança d'espavent, e pas que de veire aquò fasiá perir d'esfraior lo visitaire imprudent. Adonc, trefolissent de gaug, las fadas marridas esbocinavan dins sas arpas aqueles còsse e se los manjavan. Ne demorava pas pus que l’òssa. Emblanquida, tota semblanta desenant a de pèira de causse, de tant qu’èra estada esbeguda de tot son viure. Aquela òssa doçament s’acrostissiá dins la fanga rogenca, au fons de la nuòch absoluda. E aquela òssa omenenca l’aviái ara davant los uòlhs. Aquò me mostrava qu’aquel Romamau a quau rendiái ardidament visita, èra de la pròcha parentèla de las fadas marridas dau Riu Sec de Gorgàs. Las encantadas chucairas de vida, las que vos tiran amb sos sortilègis cap a la frejor au mond minerau. Amb lo Romamau avián de costumas semblantas.

La vida que s'acrostís, que ven pèira de causse, e los encantaments que la trason au secum, dins una mena de sòm etèrna. Somiave qu'aquel mit èra prigond e que se dobrissiá sus d'asuèlhs de non jamai finir.

A ras d’aquela òssa empeirada m’assetère e escantiguère mon lum. Per m’enchusclar d’escur e de silenci. La negrenuòch èra una pulsacion de sornura pesuga.

Tot es sec aicí, sec que non sai, ni que siagam au dintre d'una bauma. Soi dins lo reiaume dau Romamau. E me’n ven subran l’idèa, aquel reiaume es reiaume de sequièira. La Garamauda de Provença presidís a l'alargament de la calorassa estivenca, las fadas marridas dau Riu Sec vos esbevon de vòstre viure e vos càmbia en òssa empeirada, e lo Romamau s'espompís dins la grisor d'un reiaume de secum.  Ipocrat explica en quicòm que lo secum es principi de vida. "La vida, ditz, es governada per los elements secs". Estonant aforisme? Per la biologia de uòi la vida es d'èsser embegut d'aiga e l'assecament es una marca dau vielhum que trai a la mòrt. Mas l'idèa es ja dins Eraclit d'Efès. De s'assecar es escapar a la poirenca, es pojar cap a una pus nauta puresa ont l'èsser s'afina e se milhora, e d'un cèrt biais viu amb mai de plenor. Paradòxa desvolopat dins la pensada ellenica. E uòi, per ieu, ven subran vesedor dins aquel santuari secrèt ont m'acamine dins la solesa e lo silenci, que lo Romamau es un dels demiurgs d'aquel secum dels ancians filosòfs e mètges. Aquí se’n compren la natura. Mas me ven tanben la pensada que lo secum es de pertot.  E d’en primièr dins lo còr dels òmes.  Lai senhoreja la sequièira. I sosque un brieu, alisat per tot lo mofle d’aquel silenci.

Vau quitar l’escuresina. E lo mistèri dau Romamau. Tòrne a l’intrada amagada per los boisses e los euses jot son tombant de ròca gris recorregut de tacas roginosas e rosencas, dins la doçor de las sorelhadas, amb lo vent que davala lòng de la combassa, cantant dins la rama  son solòmi de non jamai finir. Aval Virs cascalheja dins sos gorgs verdaus e bruns que se veson escandilhar coma de miralhs.

Fai de temps que me vira dins la cabeça l’idèa d’una nòva, que poiriái escriure benlèu sus aquel Romamau. E quitament dempuòi un parelh d’annadas n’ai arrengueiradas las prumièiras regas. Vejaicí coma aquò començariá:

« Ne caliá pas dire lo nom. Pas solament i somiar. Mentre pasmens se sabiá qu’èra aquí, escondut dins l’ombra, mièg aconsomit au fons de son espèra. E mai terrible que la mòrt. Aquela ombra pesuga demorava cabida au fons dels èimes, silenta e freja. Digús, pasmens podiá pas dire que l’aguèsse rescontrada. Car ne seriá mòrt aitanlèu. Pas que de lo veire una tala terror vos agolopava que ne perdiatz la vida dins una òrra estrementida de tota vòstra carn. Lo còr podiá pas, davant una tala vision, contunhar de bategar. Se brigolava coma una terralha saquejada. E el, lo que son nom lo caliá pas dire, s’avançava, vos agantava dins sas arpas crocudas, e vos carrejava au fons de sa cauna ont a bèles paucs s’anava apasturar de vostra carn encara fernissenta e tebesa. Amai, ajustavan d’autres que semblavan assabentats, de vòstra arma immortala. Mangilha encara mai requista. Vòstre èime tot enclausit, calhat dins sa pojada au cimèl de la paur.

Nani, se’n prononciava pas lo nom. Se pensava pas a el. Mas la pensada que se deviá pas pensar a el èra tan clavada au fons dels èimes, que ne veniá una cachavièlha contunhosa.

Lo mas èra bastit aquí, sus la riba dau causse, jot lo grand cèl void reguejat per las nivoladas de l’ivèrn. S’estaloirava entre las rocaredas bescontornadas coma un antic naviri engravat sus lo ribeirés de l’oblidança. Lo fuòc dels estius e la gèl dels vents de Decembre n’avián endaurat las parets sens atge.

Dejot i aviá la comba, que sos pendisses cobèrts de boissonalha  davalavan regde fins au jaç d’una ribieirassa, luònh aval. Luòc de silenci embelinaire, de ressons escantits, de doça fresquièira. Mas se sabiá qu’a cima dau pendís, jot un tombant de ròca gris e rosenc, badava coma un uòlh negre la demorança baumelosa de l’èsser de paur innomable. La caforna de la màger paur. »

E puòi s’arresta aquí. L’inspiracion s’es assecada coma los riussets d’aquel paratge causenard. Me disiái qu’en visitant aquela caforna l’idèa me tornariá milhor. E bòta, èra pas tan nèci de pensar antau. Que d’un cèrt biais aquel Romamau veniái de lo rescontrar. Ni que non l'aguèsse vist a de bòn. Èra semblant e tanben diferent de çò qu’esperave. Sa bauma èra un rebat de sa persona. Me mostrava quau èra. Son aparéncia èra facha de reflèctes de lutz e d’ombra sus las parets acrostidas per la saupètra e lo tiure. Èra de visatges entredesvistats e regolants, desconfòrmes coma aqueles que dessenha a l'asard de son gotejar la cera fonduda. Èra tanben, o sentissiái, aquela tonalitat tan grèva dau silenci e de la nuòch.

Adonc ara lo conoissiái, d’un cèrt biais.  Benlèu l'escritura de ma nòva poiriá reprene son rag. Cercave d’endrechièiras.

Aquel èsser èra per natura non vesent a l'uòlh. Adonc dins lo raconte, d'en primièr, caudriá que jamai non se veguèsse a de bòn. Solament se’n parlariá, a la chut chut, e amb crenhença. En diguent cossí es enebit d'a fons de ne parlar. Fins a una nuòch d’auratge, benlèu, una nuòch entre las nuòchs ont se’n diriá un pauc mai. E que se parlariá d’un avi, un qu’aviá pas paur de res, e que dintrèt quauque jorn dins la caforna interdicha. Fai de temps d’aquò que se perdís dins los calavencs de la memòria. Quitament son nom digús lo sap pas pus. Èra un òme dau causse. Çò sol de segur que se'n sap es que ne sortiguèt a mitat baug. Car el aviá rescontrat l’estatjant terrible de la caforna, n’aviá entrevist los multiples visatges de cera fondenta, sens pasmens s’acipar a el a de bòn. Mas pas que de saupre qu'aquel recòntre èra benlèu a mand de se far li aviá usclat lo cap d'a fons. Li aviá fach trasvirar l'èime. Amòr qu’es aquel rescontre suggerit que congrèa l’indicible. La paur desparaulabla, que desromp totes los dogans e totas las restancas. Lo flume sens finidas de l’espavent primordiau. Coma nos aven de lo retrobar a d'unas oras de la sòm, quand la nuòch es prigonda coma l'oblit e fernissenta coma la rama de las seuvas serranèlas.

Los pendisses dins l’entravadís dau brancum, e puòi lo causse negat de sorelh, lo jòc dels rebats dins los pelencs e los gravasses. Tornave apensamentit. Aviái rescontrat lo Romamau.

(RECLAMS N° 808 Genèr, Heurèr e Març 2008 pp23-31)

Pagina de l'autor JF Brun

Pagina de mas contribucions a "Reclams"

Lo siti de la revista "Reclams"