Jan lo Nèci

Jan lo nèci quand seguèt varlet de mas, sa maire ié diguèt:

«Sabes, dins uòch jors serà la festa de la maselieira; te ié caudrà crompar quicòm de polit que, coma aquò, son òme te volontarà milhor.

- E cossí farai per o crompar? se diguèt Jan

- Te n'anaràs, ié faguèt sa maire, au fieirau e i atrobaràs bèu e pus bèu.

Veja-t-aquí que Jan, la velha de la festa de la maselièira, carga sa blòda nòva e sas garramachas e se'n vai au fieirau, onte crompavan e vendián tota mena de causas. Passa e repassa, vira e revira, mònta e davala mai de vint còps, sans saupre de qu'es que causirà. Or coma vegèt, davans un taulièr, doas guindas plomadas que penjavan:

- Quant las vendètz? diguèt a la guindièira,

- Un escut chacuna, e nòu francs las doas.

- Son pas pro bònas per aquel pris! ié faguèt Jan, e se n'anèt enquicòm mai.

Au bot d'una oreta, dintra en cò d'un bochè, qu'aviá la mitat d'un buòu davans sa pòrta:

- Quant volètz de vòstra carn? ié faguèt.

- Vint sòus la liura, diguèt lo bochèr

- Vído, qu'aquí i'auriá tròp de còsti per mon borsòt e tròp de carga per mas espatlas !

En sortiguent d'aquí, veguèt encò d'una tripièira un lèu de feda qu'encara fumava:

- Digatz, la femna, quant vendètz aquel floquet de vianda?

- Vint sòus, ié faguet.

E coma Jan s'avisava pas que ié'n volián mai que lo doble de son pris:

- Caucanha vos, ié diguèt; que demandatz pas mai que non se pòt donar. Vos lo cromparai, se me disètz cossí se cosina.

La tripièra i o ensenhèt e, dessan que parlava, Jan metiá de temps en temps, un pauc d'escopinha sus lo segond det de sa man drecha e fasiá coma s'escriviá de letras sus sa man gaucha:

- Coma aquò, diguèt, soi solide de pas dessoblidar res de l'adobum.

La tripièra, quand Jan i aguèt pagat lo lèu, voguèt ié lo plegar dins doas fuòlhas de caulet:

- Levatz, ié faguèt, que lo portarai a la man, penjat emb un jonc. E veja-t-aquí que lo nèci travèrsa lo fieirau per ganhar lo mas. Teniá son lèu a la man e lo fasiá veire a cats e a chins e contava en totes que i'aviá pas costat que vint sòus. Totes, l'un après l'autre, ié disián de per rire:

- As fach aquí 'n polit mercat !

Mas el, que cresiá que ié parlavan per de bòn, ié respondiá tot riguent:

- Es per la maselièira que l'ai crompat !

Sortissiá totescàs dau fieirau que lo chin dau maselièr, qu'aviá bòna sentida, venguèt a son en davans e coma Jan fasiá totjorn balin-balan emé lo lèu, ié l'enmaissèt de dos còps de dent e s'encorriguèt de tant qu'aviá de cambas. Alòr que Jan, estabordit dau còp, ié faguèt signe dau ponh e ié diguèt coma aquò:

- O rauba-lèus, quora que t'acipe, me la pagaràs. Entremens, conoiràs pas jamai coma se cosina. E dau còp prenguèt un cantonet de sa blòda, lo trempèt dins un pauc d'aiga e faguèt coma s'escafava çò qu'aviá 'scrich emb sa man drecha sus sa man gaucha. Quand seguèt agandit au mas, contèt a la maselièira coma i aviá crompat per la fèsta un lèu de vint sòus e coma lo chin ié l'aviá levat dins lo camin dau mas. La maselièira ié diguèt:

- Vos embaudetz pas mai d'aquò e fasètz coma se me l'aviatz bailat. Dimenge que ven, soparetz emb nautres e metrem una galina a l'aste.

- Gramecís, ié diguèt Jan. Per la paga, vos vòle virar l'aste, e, dau jus que rajarà dins la lecafròia, n'oncharai lo rostit emb una escudèla!

Quand la galina seguèt cuòcha e rossèla coma l'aur, Jan la desenlastèt e la pausèt dins un grand plat sus la taula de la cosina. Mas lo chin, que s'èra rescondut darrièrs la pòrta, dintrèt pas puslèu que Jan agèt virat l'esquina, prenguèt la bèla galina rostida e faguèt coma per lo lèu: s'encorriguèt a tant de cambas qu'agèt.

Lo paure Jan, tot estabordit de veire que lo chin l'aviá raubat per lo segond còp, diguèt pas res, mas se pensèt entre sas dents:

- Coma a las tres son luchas, es aquí que t'esparnharai pas! Alòr la maselièira dintrèt:

- E ben, Jan, metetz-vos a taula, ço diguèt, que devètz vos sentir talent e que la galina serà bòna!

- Era talament bòna, ié respondèt Jan, que lo chin l'a trobada a son gost e l'a 'mportada ! - Cossí e i'avètz pas res dich, faguèt la maselièira?

- Nani, respondèt Jan, car dempuòi que me raubèt lo lèu, èrem brolhats e nos parlàvem pas pus !

En entendent aquela rason, la maselièira manquèt se trobar mau e, coma Sent-Miquèu era pas luònh, lo maselièr paguèt sos gatges a Jan e l'enmandet.

Loïs-A. de R.-F.

Retorn a la pagina de Ròcaferrièr
Retorn a l'ensenhador de la literatura montpelhieirenca d'òc
Retorn a l'ensenhador de la literatura dau sègle XIX
Retorn a l'ensenhador generau