Los poèmas de Leon Còrdas
- tota paraula es una abelha
que pòrta sa carga d'amor -
(1913-1987)
Calcule de metre aicí en linha lèu los dos recuèlhs de Leon que m'agradan milhor, e que son ço crese introbables cap e tot: aquí ne'n ja de tròces en esperant milhor.
Aquarela (1945): lo tèxt integrau
OLIUS AL VENT
Olius al vent
cantar de l'anma
anar del temps.
Fuelhum d'argent
qu'al jorn ardent
plega sa rama,
fruch ametlenc
patz e vivent
per l'an que ven.
Olius al vent
destin de l'anma
cantar del temps
LA NUEIT DEL PAURE
Tota la nuèit s'amagava
d'una branca de figuièr,
sèt estèlas resquilhavan
un pam de cèl vers la mar,
sèt estèlas qu'estelavan
set desirs a tos vistons.
Trompa lo fòc de ma boca
fuèlha amara del rampalm!
Una cançon s'enlairava
que gisclava de mon sang
e sèt mila grilhs cantavan
jos la vòlta dels olius.
Fasetz gràcia Nostra-Dama
a un paure d'aquel cant.
Trompa lo fòc de ma boca
fuèlha amara del rampalm !
Aladonc arribèt l'ora
que l'oracle aviá marcat.
Cuèissa blanca al clar de luna
o camin de mon desir,
doas palombas delargadas
son doas frutas dins mas mans
e dos rengs de pèrlas finas
an fait marca dins ma carn.
Trompa lo fòc de ma boca
fuèlha amara del rampalm !
N'aurai pas pro d'una vida
per pensar d'aquela nuèit.
Quand los grilhs de l'olivièra
s'arrestèron de cantar
un angèl contra ma fauda,
plorava, desconsolat.
Angèl de la flor vermelha
espelida pel seren,
l'espèr, en rauba de luna,
dançarèl demest sos plors;
O los mots de mèl e d'ombra
que doblidèrem enlà
car la nuèit sus nòstras tèstas
teissiá l'auba per deman.
MAIRANA
Caud d'Agost, vent de Setembre
ombra teunha dels olius.
Ras de tèrra l'irondèla.
Perspectiva d'aquarèla
passat lo darrièr contorn.
Ostals blancs cofats de roge,
tèrra seca e ravinada
e de vinhas al miègjorn.
Cap als òrts una carrèla
que tuteja lo camin.
Cap als òrts una carrèla
tuteja los sovenirs.
Aire e lum. Colors dins l'aire
e paraulas dins lo jorn,
O la " Dama" de Mairana
siam venguts per un bonjorn !
Ras de tèrra l'irondèla,
a tos uèlhs una aquarèla.
Sus la sèrra los olius
fan lo signe dels adieus.
ESTIU
La pompa vira una cançon
d'aiga clara al portador
e lo portador carreja
d'argent viu que cascalheja
als quatre cantons de l'òrt.
Als quatre cantons de l'òrt
me seguís una trevança
e l'aigueta dança.. dança,
bruna coma l'ombra del potz
e dins son uèlh de lum ros.
Bruna coma l'ombra del potz
cascalheja la trevança
e son rire dança, dança,
dança amb l'estiu crudèl
que crema la tèrra regda.
E lo cant mut de tos uèlhs
es un rebat de l'aigueta.
ROSSINHOL ES PASTOREL
Rossinhòl es pastorèl
fiula las oelhas de sos sòmis.
Fiula las nòstras, fiularèl
que s'escampilha lo tropèl.
Lo veses pas, es res qu'un crit, lo veses pas,
es un sorgent qua creba tèrra,
lo veses pas,
es un esmai, es una espèra,
es la pena d'un angèl
per un autre angèl cantada,
una pena biscantada
per la gràcia d'un aucèl.
Tres nòtas son tres cotèls
qu'an blassat tres tortorèlas
la font plora a Combabèla
ont tornarà lo tropèl
s'abeurar d'aquel rampèl.
Tres nòtas son tres cotèls
qu'an blassat tres pastorèlas,
una pena per un cant,
un cant per l'auba novèla,
l'auba lisa per la font,
la font fresca per ma pena.
En preludi suls morrèls
del cantar de las serenas
tres nòtas son tres alzenas
e l'amor es pastorèl
Quand coneiràs que la paraula
Quand coneiràs que la paraula
te conven e que son messatge
a retardat d'una beluga
la nuèit crentosa al ras del jorn
- tota paraula es una abelha
que pòrta sa carga d'amor -
se l'esperaves la paraula
coronèla, coma esperaves
amont naut la primièra estèla
qu'a consacrat la fin del jorn
- tota paraula es una abelha
que pòrta sa carga d'amor -
mençona-la, flor a ta boca,
e sàpia enfin que l'ai trobada
la paraula que caliá dire
greva de tot lo pes del jorn
- tota paraula es una abelha
que pòrta sa carga d'amor -
Plòu d'estèlas
Plòu d'estèlas sus la sèrra.
Totis los uèlhs de la nuèit
espian la vièlha tèrra.
Per solaç o per misèra
quana astrada es a l'espèra
granda ombra de la figuièra
ombra estelada en sas mans?
De lunas e de vents
Partença
Un boièr sus sa mula
s'entòrna dins lo tard
la votz d'una campana
s'escampa vèrs la mar.
Siam partits dins lo vent
delargaire de brumas.
Lo Cerç es roge e roges
lo solelh e las nius,
temps clar e trasmontana
bon signe pel romieu.
Siam partits dins lo vent
delargaire de sòmis.
Tres bisets, en triangle,
son passats dins lo cèl,
sus las tèrras lauradas
l'ombra de tres aucèls.
Siam partits dins lo vent
delargaire d'imatges.
ROMANIN
Romanin perfum perdut
dins un desèrt de garriga
solituda de ma pena
trevant lo campèstre mut.
Romanin perfum rodaire
sus la riba del camin,
del camin sens caminaires
entra aspic e romanin:
solituda de mon anma,
solituda del camin.
Tu que vas, al vent que passa,
te donar dins lo matin
carga-lo d'una preséncia
romanin, mon romanin !
LO BROT DE ROMANIN
Lo brot de romanin qu'a dos lo culiguèrem
totara s'es passit
mas un perfum trebol a nòstris dets demòra
de garriga al solelh
e d'ardors secretosas;
lo brot de romanin qu'embaumava pel tèrme....
VEIRAS, TE MENARAI,.
Veiràs, te menarai vèrs la garriga clara
ont l'aire fa corrir de luna dins l'erbilh.
Al cap del camin vièlh i traparem encara
la figuièra ramuda e lo jaç de senilhs.
I beurem a doas mans un glop d'aiga estelada
sens que la font romana al fresc cascalhejar
s'estone solament de nos ausir parlar
d'un moment retrobat e d'una flor raubada
e te sonarai Doça o me caldrà plorar.
SORNETA
per la Bernadeta
La gota d'aiga a dit al rai de lum,
la diga dondeina
la diga, ma bèla!
qu'una irondèa
èa passada amont.
Lo rai de lum a dit al vent de Març,
la diga dondeina
la diga, ma bèla!
qu'una novèla
s'èra legida al cèl.
Lo vent de Març, picant als contravents,
la diga dondeina
la diga, ma bèla!
qu'una irondèla
aviá fait lo printemps.
E la manhaga a sauput al matin,
la diga dondeina
la diga, ma bèla!
qu'una irondèla
èra tornada al nis.
BORIA
Ai...rebastit l'anciano bòria
que marcarà la simpla istòria
Jòrdi Rebolh : TERRAIRE NòU
I aviá d'olius long del camin
e de vinhas davant la pòrta
que saludavan al matin
lo mas tot blanc qu'aviam bastit.
I aviá de trabalh, o cal dire,
i aviá tanben de bons moments,
lo cocut cantava sovent,
lo ramonet aimava rire.
L'estiu aviás un grand capèl,
tos uèlhs lusents se n'amagavan;
quand Maomet fasiá bèl-bèl
sus la paret qua blanquejava
i aviá 'na mòstra de solelh
que, coma la d'en Ponç, cantava:
" ORA ES ABELHA, ORA ES AUCEL
FA SON CANT E FA SON MEL."
MATIN
Pel semenat cada pel de civada
pòrta
sa gota d'aiga e, long de l'òrta,
cada
pel d'amargal
pòrta sa gota de cristal.
Matin clar d'un bèl jorn sus nòstra comba
clara
l'aubeta plega mas encara
tomba
d'aquel banhat
sus la riba del semenat.
Matin sens vent sus lo comba frescala,
gota
de patz sur mon còr que s'escota,
tala
sus l'amargal
aquela pèrla de cristal.
LO SON D'AQUELA VOTZ
Lo son d'aquela votz qu'ai pas jamai ausida
que monta del passat e qu'en ieu ressontís,
secretosa font atarida,
rampèl del nis;
l'empresa d'una votz qu'ai pas acostumada
e que parle lo suau parlar de cada jorn,
sentor de la tèrra laurada,
aur de l'amor;
la tendresa benlèu de la votz de mon paire,
preséncia de l'ostal, careça del moment,
lum dins 1'oliu, abelha en l'aire,
conselh del vent.
CANçON DE L'ESPERA
Sul mestièr de la solitud
e del fial de mon languiment
ai tescut amorosament
la cançon lenta de l'espèra
qu'es aimablòta a sa manièra
mas un pauc tristòta a moments
Sul fornet pacient de las oras
ai fialat de mos pensaments
la cançon doça de l'espèra
que fa passar fòrça misèria
e son anar nos es plasent.
Que la cançon te siágue brava,
vire, vire lo dabanèl.
Gaujosa d'un tin-fin d'esquilha
dont lo tèrme s'escarrabilha
dins lo silenci dels morrèls,
encara umida, amai banhada
de clar de luna, d'albairada
e de bèl-bèl,
la dirai per tu, familièra,
la cançon tendra de l'espèra
leugièra e doça coma un vel
que l'ai tescuda e l'ai fialada
de ta preséncia desirada
e de qualques fialas de cèl.
LUNAS
A Max Roqueta
Lunas,
encantaments, presagis
dins les nuèitses d'estiu,
èrem que de mainatges
mirant al Gorg de l'Eune
lo Prudon de la Luna
se banhar dins lo riu.
Lunas
encantaments, presagis
a travèrs dels olius,
èrem que de mainatges
mas lo desir cantava
mas vairava la gruna (1)
als ramèls de l'estiu
e los vents dins lo gorg
fasián dançar las lunas.
Lunas
encantaments, presagis
dins los vèspres banhats,
d'ont nos ven qu'ajam gardat unas
anmas d'enfant tot esmeravilhats
quant los vents dins lo cèl an escorrit las lunas?
(1) mas vairava la gruna : mais les grappes se coloraient
LO BOIER
A son davant la tèrra redolava
una greseta doça, bona grava
prigonda e fresca ont l'araire dintrava
e lo boièr laurava
Aviá laurat tot lo manne del jorn,
aviá polsat just, lo temps de miègjorn,
la nueit tombèt que laurava totjorn
e la luna montava
A son davant la tèrra redolava,
la gleva viva a sos pès s'engrunava,
de vent a vent las regas ondejavan
c la mossa cantava.
Tota la nuèit se faguèt d'aurs rossèls,
lo clar de luna encantèt los morrèls,
mancava pas una estèla del cèl
e lo boièr laurava,.
Lo clar de luna a nos pès redolava,
aur de la nuèit barrejat a la grava
lo clar de luna a sos pès s'enterrava
e lo boièr virava.
Lo muòl falet tirava sens esfòrç,
tira de buòu, tira doça dels fòrts
e s'un còp l'òme apugava sul mòrs
la luna s'estonava
De vent a vent las regas ondejavan,
l'aur de la nuèit a sos pès s'enterrava,
a son davant la tèrra redolava
e le boièr n'anava.
Lo que passèt, aval, devèrs marin,
per l'agachar s'arrestèt sul camin
puèi reprenguèt son pas cap al matin
car lo boièr laurava,
A son davant la tèrra regolava,
l'aur de la nuèit a sos pès s'enterrava
de vent a vent las regas ondejavan
e la luna montava.
Branca tòrta (1964)
SEGAS
òu ! los òmes, los òmes
los camps se fan enlà,
las vinhas son banudas
que Junh fa banejar,
òu ! los òmes, los òmes
l'aire sentís a gran.
Lo cantèl sus la taula
las femnas l'an signat
mas de mala farina
los òmes l'an pastat.
Dins la palha rossèla
las dalhas van cantar,
l'aire sentís a sègas,
l'aire sentís a gran,
Sus las airas polsosas
los àbets van volar,
lo vent cocha las garbas
e las fa redolar,
lo temps sentís a batre,
l'aire sentís a gran.
Dròlles, de pan de guèrra
que daissa un gost de tèrra,
siatz joves mas qu'i fa ?
Los que vos lo servisson
manjan pas d'aquel pan,
del pan de la misèria,
del pan de la colèra
qu'òm gausa pas signar.
Ou ! los òmes, los òmes
los temps se fan enlà,
l'aire que uèi se lèva
sus l'espiga que plèga
se levarà deman,
l'aire sentís a sègas,
l'aire sentís a batre,
l'aire sentís a gran,
al galaup de sas ègas
òu ! los òmes, los òmes
l'aire sentís a pan.
Jòia, la meuna
jòia
JòIA, la meuna
jòia
gròssa coma un calhau !
rampalm a ma fenèstra
pèira blanca al besal.
Per un flòc de garriga
dins lo clòt de la man
a una la donèri
que venguèt a passar.
Vendèri ma garriga
per me comprà'n cotèl,
jòia, la meuna jòia
gròssa coma un anèl!
Puèi per una promesa
ardida e dos singlets,
paure Joan de la Luna,
aquí mon ganivet !
Quora las mans traucadas
venguèri cap a tu,
debanavi una lenga
que compreniás pas pus.
Partiguèrem ensemble
a l'abric dels morrèls
per retrobar la lenga
la jòia e lo cotèl.
Aviam marchat vint passes
dins la gràcia del jorn
doblidèrem l'estrada
e faguèrem l'amor.
Retrobarem ensemble
lo camin de l'ostal,
jòia, la meuna jòia
gròssa coma un dedal !
Mas la lenga aberida (1),
perdigalh sul trescòl,
dont los mots son de signes,
ne saupràs lo rajòl ?
(1) aberit -ida dins lo sens de "avisé, -e"...
pagina de presentacion de Leon Còrdas
Retorn a
l'ensenhador de la literatura montpelhieirenca d'òc
Retorn a
l'ensenhador generau