"l'ample e la fonzor d'un viure total"
Joan-Frederic BRUN - Estius e Secaresas coll. « Poësia de uèi » ed. Aici e Ara. Critica per Joan-Pèire Tardiu, Oc, 1979.
Imnes, aquò's lo títol de la primièra part d'Estius a Secaresas. Pròsa druda, estrifada de liuces, ont Joan-Frederic Brun dessenha una geografia de lenga, d'arma a de sason, que serà puèi la del recuèlh empenal. Un mond se tais : carn a paraulas, dralhòls e tomples, temps e memòria. A cima d'una jovença, Brun canta l'ample e la fonzor d'un viure total. Raices dels jorns abrandats, un bleu d'amor baug, de desiranças rabentas, e puèi de nuèits a far « cridar las pèiras », a broa de totes los desèrts.
« Dins mon Pais de fèbre e de malautiá sauprai encara 1'uscle sanguinós dau jorn e l'argentum desconsolat de la luna : Cèl que nos escracha amb aquel blau de malastre que i an vodat dins los Sendicats d'iniciativa de l'eternitat ».
Mas cossí doncas ancorar la vida, cossí congrear un absolut quand lo cèl es voide e pesuc, lo temps e-stèrle, 1'univèrs va, ? Es pr'aquò la cronica d'una experiéncia lèima e rescataira que va siègre aitanlèu. Coma se la passion, lo desvari d'aimar capitavan de perlongar d'etèrne las estonas perdudas.
« Lo nòstre amor tota cadena rota
çai a frelhar las ribas de deman
paratge nòu de fresquièra e d'ufan
tras l'estervelh de nòstra abséncia tota ... »
E l'existéncia entiera tòrna prene sens al brieu d'un ritme a l'encòp barrat e desliuraire : lo del sonet mai que mai. S'agís pas, solid, de fargar de jòias polidas, mas de remosar dins l'espaci fixe d'una forma tota la riquesa dels moments, de las fèbres e de las ànsias, par i espandir çò que'n eles tremòla d'infinitud.
La poësia de Brun es una poësia de plenor, tan plan coma de fragilitat. L'amor i a sa mesura - sa desmesura - d'estiu, d'ardéncia, de cèl-sin :
« Pus nauta amor solemna mer batenta
sens dralhason ni riba ni lindau
flor tota nòstra abrant coma un fanau
docetament la desrason presenta... »
Mesura d'ombra e d'amaror atanben. La resplendor - còrs, còsses e terraire - dels primièrs vèrses se càmbia lèu en remembre nueitenc, magic, d'un secrèt e la luenhor :
« Los jorns se'n van, l'amor se descandèla
la nuòch tan vam de gisclar d'esperèla ».
«... N'aurem agut quichat lo fruch coma un rasim
au caud d'aquela nuòch grasida e pallinèla
e ne servam lo tast coma un remèmbre ultim... »
Delà lo temps de la secada e del desvari, delà la cremadura de las desiranças, aquí la nuèit de suaudor e d'avaliment, que redemís la sofrença dins la belesa del cant:
« Ges de desir ni tanpauc d'amaresa
ni de dolor nimai de languiment :
pas que la nuòch immensa onte qu'anem
e sabèm pro que i a ges de lamposa...
» Los amors mòrts sus la riba dau temps
s'èran cabits dires de pega tebesa
e doçament sa flairor de vanesa
ne poirissiá lo remembre asurenc. »
Mas l'embriaguesa de las membranças nos dèu pas escondre la preséncia fonsala, dins Estius e Secaresas, de l'epòca que vivèm, a brigalhs :
« Amors d'abséncia e de solitud, montanhas de malaise vestidas de lum emai de tant de residéncias segondàrias comolas d'interdich... Mas sens signe de rès, cara a l'aspavent d'aqueles vents de mòrt que van bufant son vuège sus l'espandida lònga d'aquelas devesas de digús, quau clavarà mon desavi d'ara ? Quau nos dobrirà las endrechièras novèlas de quauque autre tèrra promesa ? »
A travers los estius de sa joventut afogada, es una adralhada de maduresa que nos prepausa Brun, - el qu'a pas gaire mai de vint ans. Saique nos podèm fin finala fisar, d'aquelas «... granas que van par l'aire d'un jorn novèu que coneirem benlèu... » «... granas d'esperança que se'n van de par los aspres camins d'un causse bastit a l'image envèrs d'aquel grand chaple de nòstre viure ... »
Joan-Pèire TARDIU
Retorn a la pagina de l'autor
Retorn a l'ensenhador de la literatura montpelhieirenca d'òc
Retorn a l'ensenhador de la literatura dau sègle XX-XXI
Retorn a l'ensenhador generau