L'englotiment de Rocairaus
" Le Félibrige Latin ", 1893, IV, Nov. Déc, pp 366-367
- " Era dau temps urós que los òmes s'aimavan :
De son còr aladonc las bontats regolavan;
Sans demandar perqué fasiá nuòch, fasiá jorn,
Sans saupre la rason dau mau ni de l'amor,
Sans cercar s'a la velha un deman s'assolida,
Tot viviá jot lo cièl, lo cièl doç de la vida.
" Aicí, ras d'aquel ròc, lo vilatge de Tau
aviá'quela doçor que fasiá viure antau.
Dedins la plana, aquí, d'olivièrs verdejavan;
de vinhas ambé suenh sos rasims amagavan
Fòrça ostalets bastits (ne devián pas mosir)
de pèiras sombras d'un pichòt volcan vesin,
e bordats, faguent gaud, de sablosas alèias
la glèisa ambé sos sants, als signes plen d'idèas,
se matava au mitan coma un rei magestós
donant a tot son pòble un còp d'uòlh amistós.
Descandelant sos jorns luònh dels rambalhs de guèrra,
los combats de chacun èran l'aiga, la tèrra :
au païsan, als camps, lo sorelh sorrisiá,
e la tèrra marcava, als potons que fasiá,
qu'abans trenta de mai lusiriá l'abondància
aval, dessús la mar, joves, plens de bravància,
de marinièrs garruts, dins de batèus armats,
manejavan los pèis qu'au luònh avián pescats. "
Era un jorn de repaus, que lo trabalh pressava;
la messa se disiá, mès Dieu los perdonava:
la patz regnava au pus paure canton de fuòc;
s'èra pa'stada aquí, l'aurián pas vista enluòc,
l'onor que vesèm uòi trepilhar dins la fanga,
l'ono, qu'au son de l'aur enclausit uòi se tanca,
florissiá d'aquel temps: sans gaitar 'n michant biais
avián la pauretat e lo bonur verai.
La glèisa avertissiá : sa campana cantava
l'èr que Dieu sembla avere inventat, e dindava;
au grand portau lo pòble èra seriós, pressat;
dedins, lo capelan diguent lo cant sagrat,
vèrs los arcèus onte d'estèlas ponchejavan,
ambé l'encens benit las preguièiras montavan.
La messa se disiá, bassa, doçamenet
e l'esplandor pausava un nimbe au païset.
Lo silenci ins los èrs. Mès tot d'un còp tramblèron;
lo sòu s'èra abranlat : los montons (5) cracinèron;
e puòi dins tot aquel rabaladís d'infèrn,
coma ins un trauc sans fons alòr entredobèrt,
Tau, lo bèu vilatjon, coma un còtre (6) en naufragi,
sans un sol cridament traucant lo bromagatge (7),
sombrèt. Arpategèt pas lo gigant esfòrç:
per punir sans reson, tot s'èra mes d'acòrd.
ò, paure pòble, ò tèrra, ò sorís de tas aigas!
Adieu, bèlas meissons; Adieu,bèlas palaigas (8)!
Adieu, Tau! De seguida au mau-fach jot-terrenc
l'onda, sans prene vam, lancèt en meme temps
dètz trombas de tot caire a l'alura fumosa,
atapant un tombèu de liga roginosa;
puòi, virant-bòuja, de la glèisa, d'ostalets,
saquejats, escrancats, prenián lo raufelet
dins de corrents baujums qu'eles tanben siblavan
qu'en lo ròdo'sfraiat de raja grumejavan,
e lo ròdol semblava aver un rascle (9), alòr,
coma cent mila chòts bufant son èr de mòrt.
Tot mesclat, avalit en raspais (10) de rocalha,
dins de raissas (11) d'apèus, d'orlaments de batalha:
l'umanitat soscant...
....................................." Lo borlís se taisiá;
dins l'encontrada un pauc lo resson s'entendiá;
plan-planet s'amocèt comma un signe de fada
emportant lo planhum de la vila ajotfada (12).
Muts de terror, tanben, de vòls de passerats
virolejavan naut coma s'èran'ngabiats.
Vèrs la mar, la bonança, agent pas pus d'entravas,
faguet ambé doçor resquilhar las espavas :
passerats e brisum, tot ce qu'èra enganat,
daissèt un illon (13) sol, tot sol abandonat.
" Pauc a pauc, lo sorelh, que lo matin daurava
los camps enjolivats,de son ponent (14) plombava
las aigas d'un estanh semblant avedre paur
las mordidas dau ròc jot son mantèl de dòu.
" Caïna, aval, la mar de jòia rondinava;
ce qu'èra grèu per ela ins (15) sos cants lo breçava:
Rocairaus,coma un songe, a la maire respònd
per Tau, l'enfanton, que dormís son darrièr sòm."
Tot en contant aiçò, lo paure vièlh pescaire
remendava sa sàrcia (16) ambé son saupre-faire;
aval, tot en chiulant, quauques passeratons
fasián à son miralh tres o quatre potons,
e l'aiga los portava, ins son calme mobille,
sans remòrs, sans lassitge au ròc negre e tranquille.
Adrien Marqués.
(1) : Assemblement de roches au milieu de l'étang de Thau. (2) Cachaient. (3) Avant la fin des trente jours de mai. (4) S'arrête. (5) Petits monts. (6) Cutter, navire. (7) Grand bruit prolongé.- (8) Poissons de mer. - (9) Râle - (10) Heurts rapides. - (11) Appels en cops de vent. - (12) Violée, cernée. (13) îlot. - (14) Couchant. - (15) Ins pour " dins " (dans), forme particulière au langage de Cette. (16) Filets de pêche. - (17) Languedocien (Cette et sa banlieue), orthographe montpelliéraine.
La pagina d'Adrian Marqués
Retorn
a l'ensenhador de la literatura montpelhieirenca d'òc
Retorn
a l'ensenhador de la literatura dau sègle XIX
Retorn
a l'ensenhador generau