Epistòla farcida de la Sant Estève
Cantalausa dins son diccionari nos explica (p472): "De fòrt bona ora dins totas las glèisas de las Gàllias, per d'unas fèstas (per Nadal, lo 25 de Decembre; per Sant Estève, lo 26; pels Sant Innocents lo 27....), se farguèt la costuma, per se preparar a la messa, de farcir lo latin de las epistòlas amb de comentaris en lenga vulgara [...]. Lo melhor exemple d'aquelas farciduras es l'epistòla de Sant Esteve, fort anteriora a la copia del sègle XIII de la BM de Montpelhièr."
Aquel manescrich ven de Sant Guilhèm dau Desèrt.
K.Bartsch la baila dins sa Crestomacia (4ena edicion, 1879 p21-22) e indica que l'a revista e corregida d'après los menescriches de z'Ais e de Montpelhièr.
Planch de Sant Esteve
Sezets, senhors, e ajats pas, so que direm ben escoutas, car la lissos es de vertat ; non hy a mot de falsetat. Esta lisson que legirem dels fachs dels apostols trairem. Lo dic Sant Luc recontarem de sant Esteve parlarem. En aquel temps que deus fo natz et fo de mort ressuscitatz e pois el cel el fo pojatz sant Esteve fo lapidatz. Aujats, senhors, per qual razon lo lapideron li fellon car conogron, deus en el fon, et fes miracla per son don. Encontra el corron e van li fellon Libertinïan e li autre Alexandrian. Lo sens de deu e la vertuts los a messongiers conoguts los plus savis a rendut mutz los paucs, los grans totz a vencutz. Quant an auzida la raso e conogro que vencut so d'ira lor enflan li polmo las dens croisson coma leo. Quant lo sant vi lor voluntat, no quer socors d'ome armat sus en lo cel a regardat : aujats, senhors, cum a parlat. Ar escoutats, no'us sia greu que sus lo cel ubert vec eu e conosci lo filh de deu que crucifixeron juzeu. D'aisso foron fort corrossat li fals juzeu et an cridat "prengam-lo que trop a parlat gitem lo for de la ciutat!" Non se pot plus l'orgelhs celar lo sans prenon per lui penar: deforas en lo van menar, comenson de lo lapidar. Vec vos qu'als pes d'un bachallier pauson lur draps per miels lancier : Saul l'apeleron li premier Sant Paul cilh que vengron darrier. Lo sanz vi las peiras venir doussas li son, non quer fugir: per son senhor suffri martir e comenset aysso a dir. Senher deus, que fezist lo mon e nos traissist d'enfern prion e nos donest lo teu sant nom, recep mon esperit amon. Apres son dich s'aginolhet don a nos exemple donet; car per sos enemics preguet, e so que volc el acabet. Senher deus, ples de gran doussor, so dis lo sers a son senhor, lo mal qu'el fan perdona lor no'n ajan pena ni dolor. Quant aquest sermos fon fenitz, el martire fon azimplitz, de so qu'el ques es exauzitz el regnum Deu s'es adormitz.