Frédéric Jacques Temple
"Aquela lenga siaguèt mieuna, fai mila ans. La parle pas, es tot escàs que la legisse; mas quand lo vent fronzís las montilhas, que la mar de l’equinòxi bolhís, que tindan las garrigas de la ràbia solara, sabe que son plan vius los mots que la disián."
L'òme qu'escriu aquò es pas lo prumièr vengut. Es un poèta francés famat, montpelhieirenc, qu'a pas jamai escondut sa simpatia per la cultura originala de son país.
Poèta, romancièr, biograf, traductor d’anglés, Frédéric Jacques Temple es l’autor d’un bèu vintenat d’obratges demest losquals podèm mençonar:
Poesia
- Anthologie personnelle. Actes sud, 2001
- Poëmas. Editions
Jorn, 1999
- Poèmes américains. Editions Jacques Brémond, 1993
Roman
- Les Eaux mortes. Actes sud,
1997
- Un cimetière indien. Actes sud, 1996
- La Route de San Romano. Actes sud, 1996
Biografia
- Le Tombeau de Medora. Editions de Paris, 2000
- Henry Miller. La Manufacture, 1986
Tocant son recent libre "Les Eaux mortes" (Actes Sud, 1997) s'es pogut legir dins la critica ("Le Matricule des Anges, Numéro 23 de juin-juillet 1998)
"Les scènes de ce livre entaillent, meurtrissent car elles sont d'un cruel réalisme. Elles sont terriblement belles aussi, et d'aventure, certains lecteurs pourraient reprocher à ce récit une certaine esthétisation de la violence, de la guerre. Tout aussi poétiques et lumineuses sont les images de sa jeunesse que revisite le narrateur. Souvenirs ensoleillés dans son village de peu de vie".
L'estil d'aquel anglicista de tria cultiva una mena de limpiditat apensamentida, de recèrca de l'elemental, de l'imponderable, de l'emocion leugièira e pasmens duradissa. Revirat a l'anglés per Raymond Federman amb d'autres representants de l'"avant garde french poetry" (cf. WORKS BY POETS OF THE FRENCH AVANT GARDE) aquò fai miranda. Escotatz un pauc:
The children dream
of fabulous hunting
on forgotten paths
where coyotes whine
furtively among the sage
in the yellow and blue
shadow of the moon...
FJ Temple es estat sempre un companh atentiu per los escrivans d'òc. Nos alestiguèt i a ja un vintenat d'annadas aquela polida antologia de la poësia d'òc.
E ara vai pus luònh. O explica.
«L’atge venent, ausiguère créisser en ieu la desirança de veire quauques uns de mos poèmas vestits d’aquela famosa lenga d’òc. D’èstre adobat per un de sos poètas egrègis m’ateunís los regrets, amenusant l’espandi.»
Lo reviraire egrègi, es Max Roqueta. Temple a causit 40 poèmas franceses requistes de sensibilitat suggerida, de finesa. E aquí dessús Max , ni per demorar a ras dau tèxt originau, ne fai quicòm autre, amb lo sorelh, las colors, l'espessor de l'òc. Es pas mai de Temple, amb son inimitabla limpiditat, es tota la beutat sauvatja e brutala de la vida que giscla de las paginas.
Un grand libre de doas vòtz...
Ne tiram tres belòrias de tria. Mas lo libre es un dels pus polits d'aquela pontannada. Vau d'èsser crompat, legit e relegit. Amb la tras qu'eleganta presentacion que caracteriza ara la esdicions "Jorn".
PLAJA NAUTA
per Richard Aldington
Ombras dels vièlhs solelhs colcs
antau van los cavals sul ribairés
coma van d’armas dins la nuòch.
Tal es lo recòrd esvalit per las èrsas
ont lo far levat velha au desèrt dau vent.
D’aquel temps companh dels centaures
sola una vòtz en la palús parlava:
lo dieu-butòr as estèlas somiava
sus un empèri encoronat de sau.
D’ara enavant siám vodats als miratges
a l’èrba amara dels jorns avalits.
Palla una luna mòrta se’n soven.
LARZAC
per Ives Roqueta
Es en lenga d’òc
que las gralhas
parlan als pastres
perduts dins la bauca
A las cardabèlas
au solelh ofèrtas
dise aqueles mots
traduchs de la pèira
l’olor ondejanta dels avers
davala au cròs das lavanhas
blancas de desir
aval de liquens
florisson l’ostau
ont i deviái nàisser
LA RIBIÈRA
per Julien Gracq
Ai reconoscut la ribièra
pels carrairons d’autres còps
tot caucigant los gavèls
e las majoranas d’estiu.
Au virador de las còlas
(verd e cendre)
la Sòrga rebalejava
suls ròcs peluts
desnosant los ressons
nisats dins la sauseda de las ribas.
Cinquanta ans de solelhs e d’ondadas
dormissián dins lo pargue misteriós
(sempre l’olor amara dels boisses
que trèva la fugida parièra de l’aiga
ont lusís lo fosc de la trocha ulhauçanta).
De l’acrin enveirent dels aubres,
vernhes, roires, faiards, sequòias espantats,
(sol me siái envielhit d’èstre pas demorat)
s’escolava l’anciá murmurada dels èstres
despertats per aquel de tròp: « Tòrna, aquí l’as,
ausa desfisar lo silenci dau temps! »
Antau brusisson los cementèris ensebelits jos los arronzes
quand lo manit tòrna cap a las ombras.
Retorn a l'ensenhador de la literatura montpelhieirenca d'òc
Retorn a l'ensenhador de la literatura dau sègle XX-XXI