Acamp General del PEN Occitan
Dimenge 26 de Novembre de 2017 de 10 oras a 17 oras
Luòc :
Fogau Montpelhieirenc / Musèu Lengadocian, 2 plaça Petrarca (place Pétrarque)
Ostau de Varena a Montpelhièr.
Sèm
estats aculits coma en 2014, 2015 e 2016 dins los locals de « l’escòla dau
Paratge » que sa fondacion en 1875 marquèt lo prumièr alargament de la
renaissença mistralenca a las autras regions occitanas, parallèlament au
desvolopament d’una apròcha nòva sabenta e universitària de la lenga d’òc
empusada per la « Societat de las lengas Romanas ». Mercé donc als cars amics de
« l’escòla dau Paratge » per nos aver tan coralament albergats, dins aquel luòc
polit e nautament emblematic de nòstra concepcion d’una cultura que se vòu una e
que cultiva sa diversitat intèrna.
Èran presents : Joan Frederic Brun, Miquèl Decòr, Gui
Matieu, Rotland Pecot, Joan-Guilhèm Roqueta, Joan-Pau Creissac, Magalí
Bizot-Dargent. Poders de : F. Bardòu, Felip Gardy, Sèrgi Jaloyès, Andrieu
Pagés.
Dobrissèm la sesilha amb un momenton de reculhiment
esmogut a la pensada de nòstre amic J Landièr que ven de pèrdre sa molhèr.
Legissèm e comentam puòi mai d’una ora de mièja de temps
las doas letras recebudas que reforfan d’idèas e de projèctes.
D’en primièr una letra de Franc Bardòu
|
Es clar que ieu, non i poirai venir. Balhi poder a qual voldrà, mai que defenda la
liura e digna expression de la nòstra literatura e dins la nòstra lenga. 1) Los membres del PEN pòdon èsser tanben
d’autors d’ensages, de pensadas divèrsas, e donc d’universitaris e de
professors actius mentalament e publicativament, mas tanben de
jornalistas, totes los qu’an vocacion a publicar de tèxtes autres
qu’oficials. O disi en responsa a la question de l’ODJ : recrutar mond
que non siá escrivan. 2) Per encoratjar vocacions novèlas, me disi que
l’interfaci actiu entre los joves
e las revistas literàrias es pas pro intens. Mantes estudiants en
occitan non coneisson las revistas OC, Gai Saber, Reclams, Leberaubre,
per exemple. Los ensenhants deurián sostenir melhor l’afogament cap a
aquelas revistas que son la carn viva de nòstra literatura, e encara,
parli son que del costat « Reialme » de Ròse, sense parlar de sa riva «
d’Empèri » coma o escriu F. Mistral. Es pas que manquem de sang viva,
mas aquò non circula pro intensament dins lo còrs social de
l’occitanofonia ni, mai que mai, dins lo de l'occitanografia. Aquò, me
sembla, ajudariá a far venir de joves. E de tot biais, las revistas n’an
besonh. An besonh d’escrivans, d’escrivanas e de joves en general. Es
pas Sèrgi Javaloyés que nos dirà lo contrari, ja qu’es coma ieu a cercar
sempre d’escrits novèls per apasturar qualitadosament las paginas de
revista que n’a la carga. Mas an tanben fòrça besonh de lectors novèls,
qu’es a nosautres d’afidar per la qualitat dels contenguts. 3) Quicòm mai, per far venir joves escrivans :
cal considerar lo pragmatisme cinic ambient de l’epòca actuala, que
decidís de fòrça causas dins l’èime dels joves. Al moment de causir
quicòm, se demandan tròp sovent qué rapòrta, qué permet, qué prepausa ?
Nos cal far jogar un fait plan real e objectiu : l’accessibilitat
significativa a la vida culturala efectiva dins l’encastre de l’usatge
de nòstra lenga dita « d’òc ». En defòra del saber far e de l’engèni
artistic, per venir écrivain
reconnu en francés, cal viure a Paris, i conéisser los unes e los
autres que i fan la pluèja e lo bèl temps mediatic e critic. Per venir
escrivan reconegut en occitan, lo saber far e l’engèni bastan en
principi. Aquò pòt èsser un argument pragmatic de far valer davant de
joves, me sembla. 4) Un darrièr punt voldrái evocar, e qu’es pas a
l’òrdre del jorn, mas qu’i poiriá èsser. Me sembla que nos manca una
mena de fenèstra obèrta subre las nòstras publicacions en general.
Mancam de criticas, segur. Aquò’s una causa. Mas pas son que. Maria
Joana Verny, per exemple, fa, despuèi tantas annadas que la coneissi, un
trabalh de difusion de l’informacion mai que meritòri al subjècte de çò
que se publica. Mas un jorn o l’autre, s’aturarà, per enfin bufar e se
pausar un pauc. E qui de senut ne li poiriá mal voler ? Tre ara,
foguèsse possible, seriá bon de dispausar, d’una pagina internet fasent
ofici d’un miralh de la literatura occitana, (o d’òc, per non
n’emmaliciar unes o d’autres), una vitrina en linha, non pas selectiva,
mas exaustiva, tant coma possible, que nos permetriá d’assabentar totas
e totes de las nòstras multiplas publicacions, dins las doás grafias,
d’un biais consensual, inclusiu, e, se gausi dire, eucumenic, per dire
de donar a mesurar, « en temps real », tot çò que se publica dins la
nòstra lenga. Benlèu aquò se poiriá pensar en ligason amb lo CIRDOC, per
exemple… lo principal problèma seriá, supausi, de trobar la o lo que
geririá aquela vitrina.
Plan coralament
F. Bardòu |
Una
letra d’Inès Cavalcanti
|
[Lo prèmi Ostana d’aqueste an] se vai tenir lo divendres 1 lo dissabte 2
e la dimenjada 3 de junh.
Avem pensat abo Benjamin Assié de trobar una candidatura jove per
Occitania en maniera da donar en senhal per lhi ans que venon [Matieu
Peitavin o Silvan Chabaud, lo siti Dieu Negre ? ]
Volriáu organizar lo divendres una jornaa dediaa al tema de lhi drechs
d’expression artistica dins lo mondo e logicament seria ben un
coinvolgiment de lo Pen Internacional.
(à
Pensam que Inès vòu
dire « dreches linguistics » e calculam de prene lenga amb lo comitat
linguistic e veire se se convida Jennifer Clement. D’aquò ne cau donc
parlar amb Inès. Demandar a Simona Skrabec que presidís aquel comitat
s’a l’idèa d’un autor d’una minoritat que poiriam premiar.)
M’agradariá una vòstra candidatura d’un escriveire per lo prèmi especial
o lo prèmi internacional.
Per lo prèmi a la composicion aviu pensat a Jordi Savall seriá
significatiu mas cal trobar qualqu’un que lo conosca que lhi parle.
|
Las conclusions e decisions en responsa a aquelas doas
letras son inseridas mai bas dins lo rendut compte.
-
Publicacions e ebooks, sit internet, lista yahoogroupes…
Los « yahoogroupes » qu’avián fach flòri tant e mai
garrelejan un pauc, se ditz que son a mand de disparéisser amb lo declin de
Yahoo. Caudrà benlèu trobar un autre sistèma. Pro d’aqueles forums de discussion
se mudan d’aquesta passa en googlegroups. I caudrà pensar sai que.
En metent en plaça lo PEN occitan aviam lançat una tièira
de libres numerics (ebooks en bona
lenga dau país).
Lo mai important es « Lenga maire » qu’acomencèrem per
n’alestir un volum per an e puèi la vòlha manquèt un pauc e lo vam mermèt.
Decidissèm de n’alestir per 2018 un numèro
especial per marcar los 10 ans de respelida dau grop, recampant totas las
declaracions e sintèsis elaboradas en comun e una antologia novèla dels autors
dau PEN.
Rementam qu’aviam tanben lançat una colleccion de
reviradas. Que se pòdon telecargar sus lo sit. S’es un pauc aconsomida. Teiriç
Offre nos parla de Matiàs Gibèrt, filosòf e escrivan d’òc que fai de reviradas
que de segur serián benvengudas dins aquela colleccion.
-Quanas reunions avenidoiras e ont?
Dempuòi 4 ans tenèm cada còp l’AG a Montpelhièr, qu’es
aisit de s’i recampar sens far tot un trabalh d’organizacion. Mas aquela
fixacion sus un endrech quand foguèsse geograficament central s’acompanha d’una
diminucion de la participacion. Coma se lo vam de las primièiras annadas
s’aconsomiguèsse. Es segur que ne cau tornar far endacòm mai. Benlèu pas
forçadament l’AG, mas d’acamps amb un projècte cultural o tematic.
Rapòrt
financièr
Lo clavaire Joan-Guilhèm Roqueta nos indica qu’avèm dins
lo libret A 6958 euros e dins lo
compte corrent 1581 euros, que ne cau traire cada an l’escotisson per lo PEN
Internacional qu’es de 500 euros. Las finanças son sanas maugrat l’abséncia
totala de provesiments autres que los escotisons dels sòcis.
Mas la participacion als congrèsses es
carivenca e es a la carga dau president quora i vai, çò que rend tot aquò
fragil. La question de cossí aver
d’argent per fonccionar es pas abordada.
Recampar çò qu’es fach.
Aquò es estat mes a l’òrdre dau jorn. Mas dins la
discussion d’aquel ponch notam que i a d’aisinas professionalas importantas per
aquò. En particular ne vesèm doas. Lo catalòg de la BN e aquel dau CIRDOC.
Rotland Pecout fai remarcar que sus «
Occitanica » s’i tròba pas çò que s’i
cèrca. Ne concluís que tal coma es engimbrat es pas gaire util. Mas benlèu,
d’autres fan remarcar, es que sabèm pas cossí l’utilizar coma cau. Se suggerís
d’escriure a Benjamin Assié en li diguent tot l’interés que trobam a aquel sit
mas tanben per li demandar coma s’i tròba mai precisament quicòm.
Letra frairala
a Assié. D’un biais mai general avèm
l’aisina dau CIRDOC e li demandam pas
pro. Mentre son aquí per far butara la ròda e porgir d’ajuda e d’aisinas. E que
son demandaires d’un retorn…
Recrutar de membres novèls
Doas remarcas interessantas : dins los autres Centres PEN
los membres son pas forçadament escriveires. Ni que a la començança lo PEN siá
una associacion d’escrivans. I a de jornalistas, de gents de ràdio,
d’activistas, d’intellectuals de tota mena. Mai que mai dins los Centres PEN
anglosaxons o escandinaus, los PENs mediterranencs e latins ne demorant mai a la
nocion « associacion d’escrivans engatjats per los dreches e la diversitat de
las culturas ». Sembla logic de demorar d’en primièr una frairiá d’escrivans,
mas es evident que se cau dobrir a d’autres actors culturals nautres tanben.
Autra remarca. La literatura d’òc es pas en fin de corsa
coma d’unes o afortisson. I a de novèls escrivans de qualitat, e tanben una
tota nòva generacion que pren la paraula. Aqueles d’aquí son dins la
situacion particulara de reconquistar una lenga qu’ausisson pas ni en familha ni
dins las carrièiras ni dins los camps, mas prenon fòrça au seriós lor projècte e
s’i acaran amb una vertadièira ambicion, los cau de segur metre dins lo còp e
mai encoratjar.
Nos
cau faire saupre çò que fasèm.
Lèu vist que nòstra existéncia es pas pro coneguda, a
maugrat de declaracions regularas. Per aiçò se decidís de faire una
letra oficiala convidant d’autors
per venir nos rejónher au PEN Oc. Se decidís que l’alestirem en la circularizant
entre nautres per la melhorar. De fach i a de besonh de doas letras. Que las
caudrà mandar en las personalizant per cada destinatari. Dirà, nos suggerís
Rotland : « Lo PEN es a se renovar »…
E explicarà que nòstra participacion als grands congresses internacionals nos
plaça dins una situacion diferenta, la d’una de las culturas dau monde non pas
mai una lenga « regionala » infeudada a la gloriosa egemonia franchimanda. E
tanben qu’aquela participacion a dobèrt a brand de pòrtas novèlas d’escambis per
l’enriquesiment de nòstre asuèlh e per la valorizacion de çò que sèm.
-
Imaginar un « eslogan » o « escais-nom » atractiu…
Dins la comunicacion modèrna es vital d’aver una pichona
frasa brèva que nos identifica, en simplificant un pauc, d’un biais atractiu.
Demòra de l’imaginar, un autre pretzfach que se pòt complir en escambiant sus
internet.
-
Rapòrt
d'activitat:
De qu’avèm fach en 2017 ? Mens que las autras annadas
estent que l’acamp previst a Narbona es estat dirimit, que sèm pas anats au
Congrès mondial de Lviv ni a aquel de Bled. De qué s’es fach donc ?
Un acamp de prima,
lo 30 de Junh de 2017 que lo CR n’es sus lo siti
[http://www.jfbrun.eu/penclub/acamps_montpelhier%20junh%202017.htm].
|
Acamp PEN occitan dau 30 de Junh 2017
Miquèla Stenta, Miquèl Decor, Jacme Landièr, JF Brun, JC Forêt, Gui
Matieu, Teiriç Offre
Coma lo collòqui previst a Somalh s’èra fin finala pas pogut far e
qu’èrem mai d’un a aver reservat las datas, aviam decidit de se recampar
lo divendre a Montpelhièr, simplament dins l’encastre dau PEN occitan.
Per escambiar de reflexions e decidir de novèls projèctes. I sèm pas
estats gaire nombroses mas aquò a permés de dire quauques causas
importantas o interessantas. La matèria èra pas de manca.
Avenir de la Cultura d’Oc ?
Aquí de segur la question centrala. Que digús de nautres n’a pas la
responsa. Aitanben l’espelison d’una nòva generacion qu’esperàvem es ara
vesedoira. Una marca n’es lo desvolopament d’una sciéncia ficcion
abondosa sus lo sit « Dieu Negre », que ven de dobrir e s’enriquesís
quasi cada jorn de paginas novèlas, d’autors joves per la pus granda
part. Laboratòri d’una escritura nòva qu’agacha pas pus ges cap au
passat.
Lo problèma d’aquela generacion es qu’es estada encara mens en contacte
amb la lenga parlada que las generacions d’abans. Sovent l’occitan
redescobèrt es una lenga qu’an pas gaire o pas ges ausida dins lor
environament. E adonc aqueles novèls venguts a l’escritura occitana an
de besonh que d’ainats los ajudèsson a melhorar la lenga. Mas es segur
que lor engatjament es seriòs, ressentisson la lenga coma un enjòc fòrça
important e de mai se sentís qu’an de potencial coma escrivans. Es de
segur nòstre dever de los ajudar e de los encoratjar…
Jacme Landièr parla dels joines que fan de musica. Es uyn domèni plen de
vida, un bolh de creacion. E se pòt veire qu’an un public e que son
organizats. Meton en plaça d’eveniments e d’accions. Jacme considèra que
seriá benlèu logic d’anar cap a eles, de participar a lors projèctes.
Desvirament de « Total Festum » : « Cal pas desconar amb la lenga ».
Miquèla Stenta abòrda un problèma ligat a «
Total Festum ». Inicialament èra una iniciativa per promòure
l’occitan e lo catalan. Mas sembla que mai d’un còp ara aquela intencion
primièira siá pas respiechada. Miquèla ditz que li sembla que de mai en
mai s’utilisa aquel encastre per d’espectacles ont l’occitan es pas
present. A Bisa en Aude Miquèla e Miquèl avián alestit un espectacle de
« teatre de conscientizacion » sus lo tèma de la peteta qu’escampan dins
lo fuòc. Amb tanben d’allusions au tenement d’aquel endrech que se ditz
« lo Pas de la Gavacha »… Es una peça sonada « Maria Camin » que siaguèt
donc coescricha per Miquèl Decòr e Miquèla Stenta … Dins la concepcion
dau projècte lor avián dich d’i botar de francés dedins… mas a flor a
mesura que lo projècte avançava lor diguèron que i aviá tròp d’occitan.
E o modifiquèron tant e mai… E a la fin ne restava pas pus res. Era
devengut un biais de far trabalhar d’actors professionals e de recuperar
per los pagar l’argent de Total Festum… « De l’entre-soi bobo », ditz
Miquèl en citant Enric Guaino. Encara un còp, se vei donc que « la
Cultura es un pretèxt per escafar la lenga », coma ditz JC Forêt.
JC Forêt ditz que a Puègserguièr se faguèt tanben una serada de Total
Festum tanben amb ges d’occitan.
Adonc sembla que se pòt dire ara que « Total Festum èra una bona
iniciativa mas qu’es ara desvirada per un autre usatge que la promocion
de la lenga. Es desoccitanizat. ». La lenga e la cultura son sortidas
dau contengut. E los occitans aquí an servit de caucion per quicòm de
desoccitanizat ont d’unes an fach lor profièch, de segur, mas pas la
promocion de la lenga…
Ne cau faire un dorsièr e l’estat dels luòcs, e un corrièr, benlèu comun
amb l’IEO e Calandreta. Dins lo dorsièr per Total Festum cau una clausa
diguent que se cau assegurar que i aguèsse d’occitan, un quota minimal.
Calandreta
Per las Calandretas l’evolucion es tanben preocupanta. Se sap que lo
succès (relatiu mas preciós) de l’experiéncia « Calandreta » èra ligat
per una granda part a de motivacions autras que la lenga. Estent qu’una
majoritat de parents i meton sos enfants per qu’i trobèsson una
pedagogia desparièiras, que lor agrada mai que la de l’escòla oficiala.
E pas per la lenga…. Subran se vei que se desvolopan a bèl esprèssi
d’escòlas alternativas dins lo meteis èime (e quitament tot còp amb un
nom en Òc), mas ont l’aprendissatge de l’occitan a pas pus de plaça… E
vesèm nasejar lo perilh qu’aquela nòva ofèrta d’escòlas « alternativas »
ne venguèsse lèu a far mermar bravament lo recrutament d’escolans per
Calandreta.
Declaracion internacionala
Ne fasèm regularament, e aquò es un element de visibilitat dins
l’encastre dau PEN internacional. Ongan ne cau apreparar una novèla que
presentèsse la situacion linguistica, mas sabèm pas tròp ont ne sèm, amb
del temps dels 5 ans de presidéncia Hollande pas res de positiu e puslèu
de regressions, fins a un « còp de teatre » dins los darrièrs meses dau
quinquennat. La màger part dels candidats a la presidéncia èran pas tròp
favorables o quitament francament ostils al sosten a las lengas dichas «
regionalas ». Mas lo partit de l’actual president Macron faguèt de
declaracions favorablas a la diversitat linguistica. Aquela posicion que
trenca amb lo jacobinisme tradicional es pas illogica dins lo contèxt
d’un partit pro-europèu, mas cau reconóisser que la màger part dels
actors de l’occitanisme (e dels membres dau PEN occitan) son tant e mai
dubitatius tocant la realitat d’aquela linha favorabla a las lengas e
que se mesfisan fonsament de çò que farà l’actuala majoritat. Caudrà
donc apreparar un document per un acamp avenidor dau PEN.
Miquèla fai remarcar qu’una declaracion internacionala aurà pas gaire de
retombadas practicas. Òc, benlèu. Mas es una causa que podèm far maugrat
la flaquesa de nòstre mejans. E la que faguèrem a Reykjavik amb lo PEN
Basc e lo PEN Catalan aguèt mai de resson benlèu que non cresèm.
L’Elisèu respondèt pas au corrièr, mas d’unas frasas dau tèxt se
retrobèron dins una declaracion de la ministra Aurélie Philippetti.
Donc caudrà ne far una. Mas lo temps manca per aqueste estiu. Nos sèm
associats per ongan a una autra declaracion, per la libertat linguistica
e las minoritats culturalas en Ucraina.
Nivèl local
Las regions ara son puslèu favorablas, fan pas de blocatge. Semblariá
logic que nos ajudèsson mai. Aviam dich de prene lenga amb Patric Roux
per veire de qué podèm far. Mas la manca de disponibilitat dau president
a pas permés fins ara de concretizar aquel projècte. Auriam, ço sembla,
la possibilitat de contactar Patric Roux per Maria Joana que lo conois
ben. O caudrà far.
Rai las regions. Lo blocatge es a un autre nivèl. Joan Claudi Forêt nos
balha son analisi. Au nivèl academic los obstacles venon subretot dau
rectorat. Lo rectorat fai de blocatge perqué per el l’ensenhament de la
lenga « fai pas sens ». Adonc opausan una inercia totala. Sens cap
d’agressivitat. De fach jògan l’escafament progressiu de la lenga, au
fiu de las annadas, que serà la solucion tranquilla d’aquel problèma.
Visibilitat dau PEN
Emai sens gaire de mejans nòstre grop pòt ganhar en visibilitat dins lo
país. Sufís de se mostrar ont cal. Tre que i a d’oportunitats. Per
exemple caudriá presentar mai sistematicament l’organizacion a las
manifestacions occitanas (UEO, EOE, etc…)… E far mai de comunicats dins
la premsa occitana que nos es de segur dobèrta.
Letra au PEN portugués
Lo Portugal a patit d’incèndis òrres amb de desenats de mòrts brutlats
vius dins la mesada passada, e decidissèm d’escriure a nòstra amiga
Teresa Cadete dau PEN portugués per dire que lo PEN occitan es d’a fons
solidari dins aquela espròva dolorosa.
*
Letra au PEN Portugués
Chère Teresa
Le PEN occitan s’est réuni aujourd’hui, à la date où nous comptions
réaliser un congrès PEN à Narbonne, congrès qui a été malheureusement
annulé en raison de bouleversements subits de l’échiquier politique
local. Nous prenons toutes les dispositions pour le réaliser en Juin
2018, et cette fois-ci il pourra avoir lieu quelle que soit l’évolution
du contexte local.
Nous avons à l’occasion de notre petite réunion beaucoup pensé au
Portugal endeuillé par ces terribles incendies. C’est un pays que nous
aimons tous et dont nous aimons tous la culture et les habitants, et
cette tragédie effrayante nous a beaucoup attristés.
Nous adressons donc à nos amis du PEN portugais l’expression de toute
notre amitié et de notre soutien dans ces circonstances douloureuses.
Jean-Frédéric Brun,
au nom de toute l’équipe du PEN occitan.
***
Aquí la responsa de Teresa :
Cher ami,
je vous remercie tous pour votre soutien et à toi et Michel spécialement
pour la fraternité méditerranéenne qui nous unit. Eh oui, figurez-vous
que j'étais tout près de l'endroit de la tragédie ce jour-là et ai vu
aussi des colonnes de fumée montante. Et c'était une occasion pour
célébrer, notamment le partage de la bibliothèque qui avait appartenu à
mon père et que mon frère et moi avons donnée en cadeau aux populations
de l'endroit où nos parents avaient vécu (après avoir pris quelques
livres qui nous tenaient au cœur). Tout cela à l'intérieur du pays,
région négligée par les successifs gouvernements centraux qui ont
contribué à la destruction des forêts autochtones pour permettre le
plantage des eucalyptus... Maintenant on essaie de réparer cela, mais
l'aide aux pauvres gens arrive trop tard.
Je ne me lasse pas de dire au
Board [du PEN](où je me présente pour un deuxième mandat) que PEN
doit avoir des causes au-delà des écrivains persécutés, et
l'environnement en est une - d'ailleurs, c'est dans cet esprit que l'on
a rédigé, avec Jean-Luc Despax, le Manifesto de Bled.
Je vous souhaite un été de bonheur méditerranéen et on se reverra à
Lviv!
Pour la rencontre de l'année prochaine, dites-mois si je pourrai aider.
Nous n'avons pas d'argent mais parfois des idées... En tout cas je serai
émeritée de la fac, c'est déjà quelque chose!
Affectueusement,
Teresa
Primièr nos cal d’argent, ditz Miquèl Decòr.
E ne sèm totes conscients… Mas cossí ? I a una possibilitat, es en
demandant de subvencions per un projècte Total Festum. Lo de Narbona per
2018 es estrategic.
Narbona : acamp de la ret mediterranenca per la Patz remandat a l’an que
ven.
Miquèl Decòr nos explica de qué d’es passat. Lo cònsol de Narbona aviá
promés que se publiquèsse d’Actes, e aqueles d’aquí son estats
escriches. E puòi tot d’una nos an dich que i aviá pas pus d’argent. Mas
Orrit qu’èra dins la municipalitat de Narbona, es ara dins
l’aglomeracion, demòra un sosten segur dau projècte, ço sembla. E a
prepausat, aladonc, que se faguèsse ongan a Somalh. I aviá 27
inscriches. Aitanben aquò se poguèt pas far perdequé la Region faguèt
cambiar las datas 2 meses abans.
Donc se faguèt pas. Mas vòl pas dire que lo projècte passa
definitivament per uòlh. L’idèa demòra, e de mai un acamp totes los dos
ans dins la region narbonesa demòra un projècte a l’encòp ambiciós e
realista que se pòt perennizar. Sufís d’èsser pas tròp ninòis. Avèm
pogut verificar que cal pas comptar sus los politics. Que totes sabon
virar lèu sa vèsta, aquò’s l’estat dau mestièr. Donc nos o cau far d’un
autre biais. Se pòt preveire un eveniment a còst minimal, que antau serà
pas tributari de promessas cambiadissas. S’arrengar per aver 5000 euros,
tot çò que cau es d’èsser a l’Ostau dels Joves ont i a tot. Se fasèm tot
lo congrès a aquel ostau dels joves, qu’es remirablament situat au
centre de Narbona, costarà pas gaire. Sufís de telefonar e de reservar
lo nombre de cambras, e una sala, e de pagar.
E se pòt establir un progama polit. Serada poetica, mòstra au CIRDOC,
mòstra de l’IEO, espectacle amb per exemple lo Barut.
Adonc o cau programar per 2018 e acomençar d’apreparar lo dorsièr. E
demandar 5000 euros a la region dins l’encastre de Total Festum.
Se pòt far parièr au Somalh, endrech polit, amb una sala e de cambras
d’òste, mas lo problèma es qu’es a 20 km de la gara.
Donc decidissèm de far lo projècte, lo cau metre en plaça aitanlèu.
Miquèl e Miquèl apreparan donc lo dorsièr.
**
Quicòm a París ?
París demòra una de las principalas ciutats occitanas, emai de segur la
lenga i siá encara mai escafada per de rasons que se compren, mas los
occitans exilhats a París an sovent una percepcion mai positiva de lor
cultura perduda que los que son dins lo país. A París i a mantuna
associacion occitanista activa. S’i fai fòrça de causas. Per exemple
cada dimars a l’Ostal de l’Avairon pròche de Bercy, se fait un acamp amb
cors d’occitan. E mai Gui Matieu nos ditz que segon çò que sap
s’apreparariá a París quicòm per l’occitan a l’auton.
Lo PEN occitan poiriá tocar aquel occitanisme (e Felibritge) parisenc
qu’es una compausanta istoricament activa e interessanta de nòstra
cultura dempuòi la mitat dau sègle XIX. Qué far ?
L’idèa realista seriá de s’engulhar dins un projècte ja establit. Se
poiriá logicament o far en collaboracion frairenala amb lo PEN francés.
Gui Matieu vai veire las possibilitats e nos’n dirà mai.
Las ipercorreccions corregidas.
JC Forêt fai allusion a d’unes usatges incorrèctes de l’occitan que
s’espandisson e que lo mond los creson idiomatics mentre que son de
marrida farlabica. Serà interessant de far una lista de los que trobam
escriches o qu’ausissèm d’aquí o d’alai e de prepausar la correccion.
Per exemple « lo mond tot » per « tot lo mond », etc… Aqueste emplec de
« tot » estent estat mai o mens caucionat per las òbras tardièiras de
Max Roqueta. S’imagina un pichon document coma los « porguem nòstra
lenga » de Alibèrt !!!
**
En practica en seguida d’aquel acamp ?
Nos cau establir mai precisament un « estat dels luòcs » d’aquela
sembla-deriva de Total Festum cap au franchimanditge integral, e segon
çò que trobarem far de declaracions oficialas per que Total Festum
demorèsse centrat sus son objectiu primièr, la lenga d’Oc.
Los projèctes de Narbona (Miquèl e Miquèla) e
de París (Gui) son adralhats. |
I a agut una participacion au salon dau libre de Saint
Ambroix en Cevenas : Decòr, Aurelià Lassaca e Rotland Pecot i foguèron.
-
Avèm tanben fach doas declaracions…
|
COMMUNICAT L'Associacion mondiala d'escrivans Poets,
Essayists, Novellists (P.E.N. International) es engajada despuèi 1923
per la libertat d'expression dins lo monde, la diversitat de las
culturas e per sosténer los escrivans e periodistas empreisonats. Sa
seccion occitana, que reünís los escrivans de Lenga d'Òc, als costats de
la seccion de lenga francesa, communica :
Pel
Centre P.E.N. de Lenga d'Òc, l'eleccion d’Emmanuel Macron es una
victòria de la democracia. A permés d’evincir la plan inquietanta
candidata de l'exclusion e del replec xenofòbe. Dins l’encastre
d’aicesta eleccion, dangièrs dels grands son estats rebutats, estant que
mai d’un candidat volián suprimir l’ensenhament de las lengas de França
ja terriblament amendrit pels quinquennats precedents.
Aicestas lengas, que pòrtan una cultura viva, comptan demest las mai
menaçadas de la planèta. Interèssan nombroses observators estrangièrs, e
s’estonan, aquestes, qu’un país se definissent coma la « patria dels
Dreits de l’Òme », persistisca amb tala insisténcia a negar lor
existéncia e a las erradicar. Lo Centre P.E.N. de Lenga d'Òc pren donc acte amb
un grand interès de las proposicions subre las Lengas de França
presentas dins lo programma del Sénher Emmanuel Macron e vòl saludar las
presas de posicion positivas del novèl president de la Republica
Francesa, (publicadas subre
https://www.2017oc.fr/communiques/Reponse_EnMarche_2017oc.pdf) : - Tornar ofrir un ensenhament de las lengas de
França -- e notadament de l'occitan, que concernís 32 departements
franceses – subre la basa de mejans reals, d'una visibilitat e d'una
libertat de causida que mancan grèvament despuèi qualques annadas. Son
qu’un ensenhament vivent e productiu pòt permetre d’accedir als tresaurs
de las nòstras literaturas millenàrias, largament estudiadas en païses
estrangièrs, al public del nòtre país. --
Assumir la plaça que lor reven a las Lengas de França dins lo Païsatge
Audiovisual Francés, delà 2 emissions setmanalas (França 3 Tolosa et
França e 3 Marselha) cèrtas de granda qualitat e gaudissent d'una escota
de las bèlas, mas insufisentas en tèrmes de durada e de mejans. -- Elaborar una lei subre l’usatge public e la
promocion de las lengas de França, e la sortida del ghetto organizat que
los govèrns successius las i an mantengudas dedins despuèi tantes ans. -- Sosténer l’alargament dels actors
institucionals e l’aprigondiment de las competéncias de l’Ofici Public
de la Lenga Occitana. -- Velhar a l'egalitat de tractament entre los
autors e creators en lengas de França e los autors e creators en lenga
francesa, davant las ajudas publicas a la creacion, a l’edicion, a la
difusion (Centre Nacional de las Lettras, Salons del Libre, eveniments
culturals nacionals). -- enfin, e aquò es çò essencial per assegurar
que siá visibla una politica resolguda e de progrès, los escrivans de
lenga occitana reünits dins lo P.E.N. de Lenga d'Òc, afirman, en accòrdi
amb las resolucions exprimidas per Sénher President de la Republica
Francesa, que la Francofonia pòt e deu integrar a cada nivèl del sieu
foncionament, en França e dins lo monde, las lengas de França (occitan,
breton, catalan, basc, còrs, alsacian, arpitan, flamenc, lengas dels
D.O.M. - T.O.M.) dins lor dignitat, lors riquesas, e lor creacion
contemporanèa. Un programma atal tornariá a l’implicacion de
França dins la Francofonia sa vertadièra dimension d’engatjament
umanista e la descargariá dels sospèits de nostalgia neo-colonialista
que suscita sovent. Nos apareis perfaitament coërent amb las idèas
fòrtas subre una Euròpa rica del dinamisme de sas culturas divèrsas
fraternalament obèrtas las unas subre las autres, que son al còr del
projècte del president novèl.
Los
escrivans de lenga occitana, lors malhums, lors interlocutors, lors
amics, seguiràn atentivament aqueles dorsièrs, tant en França coma dins
l’encastre de l'Associacion mondiala del P.E.N. Contribuïsson a las
iniciativas de la societat civila e als projèctes de las autoritats
d’Estat e de las Regions, particularament atentius a çò que restriccions
de totas menas (e notadament budgetàrias) non pesen tornarmai d’un biais
discriminatòri subre la diversitat culturala. Seràn presents sul terren
coma fòrça de proposicion dins lo periòdi de refòrmas e de renovèlament
de la vida publica que s’obrís uèi.
Centre
Occitan de l'Associacion Internacionala Poets, Essayists, Novellists.
[tèxt mes en òc per Franc Bardòu, estandard grafic de l’Acadèmia
occitana] |
Declaracion del PEN occitan sus los eveniments de Setembre e Octobre 2017 en
Catalonha
|
Los escrivans de lenga d’Òc representats per lo
Centre PEN occitan (PEN club de Lenga d’Òc), seccion de l’associacion
mondiala dels escrivans engatjats per la libertat e la diversitat de las
culturas « PEN International », seguisson amb una atencion màger los
eveniments actuals en Catalonha. La renaissença culturala Catalana del sègle XIXen
e la respelida literària dels païses d’Òc
adralhada per Frederic Mistral se son debanadas al meteis temps
mas lor projècte istoric e lor astrada son estats fòrça desparièrs. Los
catalanistas an sovent reprochat als occitanistas de se limitar a un
projècte pas que cultural : vesián aquò coma una quimèra, davant la
logica de destruccion e d’escafament activament mesa en òbra en França
contra las culturas dichas « regionalas ».
I a dins lo projècte catalanista una compausanta fòrta
nacionalitària e politica, mentre en Occitania aicesta es pas gaire
representada. Los occitanistas dins lor majoritat defendon una cultura
comuna caracterizada per una diversitat intèrna fòrta, astrada originala
e fegonda d’una cultura qu’es pas sostenguda per un estat centralizat. Catalonha a patit al sègle XX de mantun episòdi
long d’opression totalitària pesugassa, mas a conegut un periòde
d’independéncia de fach entre 1931 e 1939. Sa cultura a aquel moment
s’espeliguèt amb un vam espectaclós. Mas aquel periòde s’acabèt dins lo
sang amb la reconquista militara de Barcelona per les tropas
franquistas. La França d’aquel temps extradèt puèi lo president catalan
Lluís Companys que foguèt fusilhat a
Barcelona lo 15 d’octobre de 1940. Lluís Companys aviá proclamat
la creacion d’un Estat catalan independent lo 6 d’abril de 1934. En França las causas virèron d’un biais fòrça
diferent. L’escafament de la lenga d’òc s’afortiguèt màgerment tot de
long del sègle XX. Aquesta cultura demorava mespresada dels elèits
intellectuals que la consideravan coma insignificanta o quitament
inexistenta, maudespièch de l’engèni creator de nombroses escrivans de
tria. I aguèt pas ges d’opression violenta mas un escafament jos lo pes
d’un mesprés de non jamai finir.
A
maugrat d’aquelas diferéncias, una fraternitat imbrandabla recampa
catalans e occitans desempuèi mai de mil ans. A l’Edat Mejana nòstras
doas culturas èran totalament unidas. Aquesta frairetat s’es renfortida
desempuèi un sègle e mièg, que se’n vei lo testimòni dins lo cant de la
« Coupo Santo » (1867) compausat per Frederic Mistral en memòria de
l’aculida per los escrivans d’òc d’un poèta progressista, Victor
Balaguer, exilhat d’Espanha per escapar a un regim despotic. Los
occitans conscients oblidaràn pas jamai los ligams encara mai fòrts que
los liguèron als Catalans d’Espanha tot de long del sègle XXen.
Lo grand poèta occitan e capolier del Felibritge Valèri Bernard,
demest fòrça d’autres, compausèt un elògi espectaclós de Francesc Macià,
l’òme que tornèt balhar a Catalonha en 1931 sa dignitat e sa libertat.
Jos son govèrn e aquel de son seguidor Lluís Companys, la cultura
occitana beneficièt d’un sosten que s’endevenguèt decisiu per li tornar
balhar un alen de vitalitat que lo butèt fins uèi.
Aquò’s a Barcelona que se publicava adés la revista « Oc » e que
pareguèron, en mai de la « Gramatica Occitana » (1936), una tièra de
grandas òbras en lenga occitana. E cossí oblidarián, los occitans, que
desempuèi 2006, l'occitan es lenga oficiala dins tota Catalonha, amor a
l’Estatut novèl del 9 d’agost de 2006, mentre que son existéncia es de
mai en mai precària sus lo territòri francés ?
Los
occitans vòlon donc dire lor afeccion plena de gratitud a lors fraires
Catalans que vivon d’oras malaisidas, perilhosas, e sai que benlèu
decisivas.
Coma
nos o tornavan dire sovent fòrça de catalanistas engatjats, mai que mai
dins lo contèxt del PEN Internacional e de sa comission dels Dreches
Linguistics, la cultura
catalana en Espanha, maudespièch de l’Estatut d’Autonomia, s’atròba
amenaçada de mai en mai per un renfortiment del centralisme espanhòl e
una castelhanizacion conquistaira desempuèi 2010, e es aquò que butèt un
nombre de mai en mai grand de catalanistas a envisatjar de conquistar
l’independéncia. Aquò menèt de fil en cordura als eveniments de
setembre-octobre de 2017.
Los
escrivans del PEN occitan son conscients que fòrça de catalans e de non
catalans que demòran sus lo territòri de la Generalitat de Catalunya se
fan bravament de laguis a prepaus d’aquela evolucion de demòran
partidaris de l’unitat de l’Estat Nacion Espanhòl. L’evolucion
institucionala de la Catalonha pòt pas, de tot segur, se far que dins un
contèxt democratic cap e tot, amb un
respièch total per totes sos estatjants. Mas sabon tanben, puèi qu’an de ligams d’amistat
ancians e duradisses amb los catalanistas, que lo projècte audaciosament
portat per lo president Puigdemont es pas una farfantèla bauja, mas es
argumentat solidament per de rasons sociò-istoricas.
Adonc
s’escalustran bravament de mantun element de la crisi d’ara. D’en
primièr la violéncia de la repression policièra espanhòla, que los
mèdias de tota la planèta n’an fach veire de pertot los imatges. Puèi,
per la pensada unica que totes los mèdias franceses, a la seguida de la
premsa espanhòla, an deslargada, en donant pas jamai la paraula als
catalanistas e en espandissent un discors unifòrme de reprobacion contra
lor projècte presentat unanimament coma un fadolitge
inacceptable e perilhós. E tanben per lo sosten immediat e sens
cap de resèrvas que lo president francés Emmanuel Macron (que n’aviam
saludat la dobertura inesperada en favor de las lengas dichas «
regionalas ») balhèt al
primièr ministre espanhòl Mariano Rajoy.
Tot
aquò fa mòstra, a nòstre avejaire, d’una partialitat inacceptabla. Se
pòt èstre d’acòrdi o pas d’acòrdi amb lo projècte dels nationalistas
catalans, mas es pas acceptable dins un contèxt democratic que lor votz
non siá exprimida e que s’ausiguèsse solament la reprobacion de lor
accion.
Es de remarcar que los Catalans, coma n’an l’usança, an avançat lor
revindicacion amb una abséncia totala de violéncia. S’ameritan, qu’òm
siá d’acòrdi o non amb lor projècte nacionalista, lo respièch. Tant coma
totas las autras culturas minorizadas de la planeta. |
-
participacion dels escrivans dau PEN occitan a d’eveniments divèrses
Lo tradicional
congrès de Bled ont se recampan los autors engatjats per la Patz serà ongan
en Abriu. Miquèl Decòr ne sap la
data. Nos ditz qu’i anirà se pòt. E Gui Matieu tanben sai que.
Acamp
dels escrivans mediterranencs per la Patz.
A
l’intrada de l’estiu de 2018 se tendrà donc l’acamp dins lo narbonés amb
la frairetat mediterranenca dels PENs (=ALEM), qu’èra previst en 2017 mas
fin finala se poguèt pas far.
Aviam degut l’anular perque i aviá agut de cambiaments
impausats de data en darrièira minuta. Miquèl Decòr nos refai lo compte-rendut
precís de l’afar.
Adonc l’an passat l’aglomeracion de Narbona aviá d’en
primièr promés que nos balharián fòrça mejans. Mas subran avián decidit de
cambiar las datas d’un còp, pro tardierament, en
oblidant de nos n’assabentar. De
tant que nos cauguèt anular l’eveniment…
Aqueste an Miquèl Decòr faguèt lo pre-dorsièr a la Region
(en data limit) per un buget de 5000 a la region, 1500 a l’Aglo,
e nautres 500… Aquò deuriá
bastar amb per principi qu’aqueles que venon de luònh paguèsson pas res.
Teresa Cadeta o buta d’a fons e vòl que se faga mòrt e fòl per sortir dau
biais dau « board » d’ara dau PEN Internacional que tròba tròp restrictiu. Cau
tanben parlar de diversitat de la Culturas, un subjècte que lo PEN d’ara fai un
pauc passar au segond plan.
Coma es un projècte « total festum » cau que i aguèsse de
mond de l’endrech tocats (espectacles de cançons, preséncia dins de vilatjons,
ex : Bisa-Menerbés) … Lo CIRDOC nos pagariá lo bus Narbona Bisa. Cau decidir que
se farà. Lo tèma seriá : « L’idée Latine et la Paix en Méditerranée ». Se fariá
a l’Ostau dels Joves.
Demòra lo problèma dau libre pas encara estampat. Que de
segur caudrà que sortiga. La maqueta n’es facha. Es un afar que veirem amb lo
PEN Francés aquesta prima de 2018 dau temps de l’acamp ALEM Narbona 2018.
Aquel
acamp ALEM Narbona 2018, se decidís que se farà mòrt o fòl. Data anonciada los
dijòus 28- dissabte 30 de Junh.
Ostana
(1 - 3 de junh).
Autre eveniment important, adonc. Dins sa letra mençonada
mai naut Inés Cavalcanti nos demanda :
a)
una « candidatura
jove per Occitania en maniera da donar en senhal per lhi ans que venon » .
Question delicata. Es segur que i a una tièira de joves
que dintran en scèna, mas son encara tot novèls e seriá sai que un pauc
prematurat de ne premiar un. Per exemple parlam dau sit « Diu Negre » ont una
generacion novèla escriu tant e mai, de causas que se pòt pas far mai modèrne
vist qu’es mai que mai de sciéncia ficcion.
D’autres « joves » ara confirmats qu’escrivon polidament
començan en fach d’èsser puslèu quadragenaris, son pas mai de « novèls », son de
« confirmats », coma Matieu Peitavin, Sara Laurenç, o Silvan Chabaud.
b)
« lo
divendres una jornada dedicada al tema de lhi drechs d’expression ligustica dins
lo mondo » e logicament seria ben un « coinvolgiment
de lo Pen Internacional ».
Cau adonc prene lenga amb lo comitat linguistic e veire se se convida
Jennifer Clement, ne parlar amb Inès. Demandar a Simona Skrabek la presidenta de
la Seccion dels Dreches Linguistics dau PEN s’a l’idèa d’un autor d’una
minoritat que poiriam premiar. De fach se decidís pas grand causassa de concrèt
aquí dessús mas de segur lo PEN occitan sosten d’a fons lo prèmi Ostana.
« M’agradariá una vòstra candidatura de un escriveire per lo premi especial o lo
premi internacional. » ditz mai Inès. Evocam quauques idèas :
Ismaila Traoré dau PEN Mali? La Cultura
Dogon ? Lor caudrà escriure.
Proposicion de Claudi Sicre que lo PEN occitan se recampèsse a l’universitat
occitana de la Guépia, o poiriam far 1 an sus dos en alternància amb Somalh ?
(ne saupre la data …)…
D’unes
dau PEN occitan son d’acostumats d’aquel eveniment. Coma d’autres eveniments o
festenaus de l’estiu, cau èsser ensenhaire o estudiant, o retirat, per poder
èsser present amai d’un… Se discutís un pauc d’aquel important eveniment
annadièr de la cultura occitana. Se ditz que i a agut de guirguilhs entre
organizaires. Mas de tot segur la proposicion es de reténer.
-
Congrès mondial dau PEN a Montpelhièr ! Erem estats contactats per lo Corum,
palais dels congrèsses de Montpelhièr ; sus lo conselh de Pèire Pessamessa. JF
Brun aviá rescontrat lo responsable a la debuta de l’estiu e deviá mandar una
proposicion detalhada… Mas
n’avèm
pas pus agut de nòvas. De segur lo PEN occitan pòt pas èsser organizaire d’un
afar coma aqueste, tròp pesuc, tròp costós. Mas si ben « Conselhièr e expèrt »,
interessant d’abòrd que los expèrts son pagats, ço ditz Rotland Pecout.
Esponsors :
aquò
de segur nos buta a imaginar cossí aver de mejans… Se posquèsse trobar
d’esponsor ? Parlam de « l’Occitane», granda capitada dau mond dau perfum e dau
luxe. Seriá, se ditz, estada fondada per un occitanista ? Qu’a benlèu encara
l’amor de la lenga e de la cultura dins lo còr ? Quau ne’n sap mai ?
L’estivada.
Autra
question eschirposa tot d’un còp. Aquel grand eveniment annadièr ont tota la
cultura occitana èra representada dins sa varietat e sa vida a pro cambiat a la
seguida d’alternàncias politicas. L’ « estivada new look » es venguda
principalament un festenau de musica. E la comunicacion parla pas d’autres
aspèctes.
-
Proposicion de Sèrgi Javaloyès d’un acamp a Pau
… Se
poiriá far amb los autres PENs linguistics (catalans, bascs…)… Lo tèma ne poiriá
èsser « la minoritat intèrna d’Occitania » en insistiguent sus l’exemple de la
singularitat dau bearnés… e dau provençau, e tanben sus la plaça eminenta que
totes dos ténon dins l’ensèms.
-
Quicòm
a Paris ?
Luòc
ont los occitanistas en exilh son actius…Se poiriá imaginar de s’engulhar dins
una manifestacion occitana ja prevista, e i prepausant per exemple una taula
redonda sus l’internacionalitat de la lenga d’Oc
-
Declaracions…
Se
discutís sus de projèctes novèls de declaracions que poiriam far. Per exemple se
prepausa de
preparar una letra dau PEN Internacional a l’Acadèmia Francesa
sus
las declaracions occitanofòbas repetidas d’unes academicians cussonats.
Començant per un rapèl pro documentats sus l’AF qu’aviá tanben dins sos rengs de
grands autors favorables a nòstra culture.
E o poiriam far en collaboracion amb lo PEN
francés. Mas d’en primièr cau far
un dorsièr seri6s aquí dessús.
Caudriá tanben far una declaracion sus lo
constat de l’afondrament dempuòi vint ans de l’ensenhament de l’occitan per
volontat politica jos Sarko e Hollande. E far una proclamacion dau PEN
internacional : estat dels luòcs, e indignacion. Que se vei que i a encara una
volontat de l’Estat d’estofar la lengas de França.
Rotland Pecot fai remarcar que lo ministre
Christophe Castaner a fach una
declaracion contra l’escritura inclusiva ont ditz qu’es
per las lengas regionalas (« je n'ai
jamais utilisé l'écriture inclusive. J'ai même du mal à la lire, et je trouve ça
un peu couillon, comme on dit chez moi » e au jornalista Jean-Jacques Bourdin
que li demanda se devèm aver en França res « qu'une seule langue française, une
seule grammaire et une seule République », respon que non : « "Je suis tout de
même attaché aux langues et aux cultures régionales et minoritaires.").
Rotland Pecot nos rapèla que Castaner es de Forcauquièr,
lo país de Berluc-Perussis : un òme per quau la renaissença occitana deviá èsser
dobèrta sus tot lo mond latin, e sus l’universal.
Convenèm que cau marcar aquela declaracion, sai que en
faguent una letra.
-
Questions divèrsas.
A
z’Ais
i a una volontat de la comuna de far de causas per lo provençau.
La filha dau
cònsol d’ara es adjoncha a la cultura, e parla de « pescar d’estudiants
de letras de 20 ans per animar de pichòtas escòlas amb un pauc de provençau. Per
exemple de corses de Yoga en Provençau… A z ‘Ais i a de joines de «
Prouvençau lengo vivo » pro actius
e tanben un cafè provençau.
De fach se vei que i a de joines en Provença capables de
parlar un provençau flame. Lo mistralenc afavorís una prononciacion condrecha.
Mentre una educacion pas tròp aprigondida en alibertin abotís tròp sovent a una
lenga parlada bravament descarada. Convenèm a aquel prepaus que
« la nòrma a son importància mas deu pas
remplaçar la lenga, ni èsser lo lençòl que vai enterrar son còs. Cau
que i aguèsse la vida darrièr. ».
Lo 18 de Decembre a l’UNESCO i aurà de lecturas de
reviradas de lengas africanas. Parlam dau Mali e de Ismaila Traoré. Que cau
jónher per veire s’a de causas de propausar.
Mudason de l’occitanisme ?
Problèma : i a de professionals de
l’occitan que ne vivon – e son precioses, nos devèm apiejar tant que podèm
sus eles - e dau còp
aquela profecializacion a fach
mermar l’energia militanta : i a mens d’occitanistas. E mai de còps que i a
la politicariá recupèra e desamòrsa la dinamica de nòstre país. Nautres devèm
utilizar la fòrça que representan aqueles professionals de l’occitan sens se
laissar manipular per sas estrategias oportunistas personalas. I a tota una
reflexion de far aquí dessús.