Acamp General 2018 dau PEN Occitan
Dimenge 8 de Decembre
Luòc :
Fogau Montpelhieirenc / Musèu Lengadocian, 2 plaça Petrarca (place Pétrarque)
Ostau de Varena a Montpelhièr.
Acomençam per
d’escambis sus las activitats e los projèctes dels uns e dels autres. Dins lo
contèxt ont sèm.
Abordam antau lo
subjècte dau cambiament climatic amb Teiriç Offre qu’es climatològ de
mestièr e que fai de conferéncias sus aquela question escarrabolhosa dels
« enjuècs antropologics dau cambiament climatic ». S’ausís de longa
aquí dessús un pauc tot e son contrari. Concluissèm que deuriam far una jornada
de trabalh sus aquò dins los meses que venon, benlèu amb l’estampèu
« comitat PEN per la Patz », e ne far los rendut-comptes escriches
que los presentariam au congrès venent dau PEN. Rotland Pecout pensa qu’una
presentacion sus lo biais « questions responsas » qu’es mai atrasent
qu’una monografia pesuga.
Membres :
faire una crida repetitiva per metre de mai en mai de mond dins lo còp… Jacme
Landièr insistís sus la constatacion que uèi « i
a tota una dinamica de joines ». Que se cau interessar a eles. Per exemple
l’equipa dau « Barrut ». de generacions
redescobrisson aquela riquesa que lor es estada raubada, e s’investisson dins
son estudi. Mas la manca de luòcs de vida de la lenga fai que « se perd fòrça de mond en camin ».
Fai mestièr de desvolopar tota una pedagogia
de l’emplec de la lenga en estents conscients que la situacion a cambiat
dempuòi los darrièrs 15 ans, e que sèm ara en situacion de pòst-diglossia … Nòstre amic Tatou de Massilia Sound que nos rejonh
ongan es un exemple d’aquelas perspectivas nòvas.
Lo Yahoogroupes
es de reveire. Ara disfoncciona ; Miquèla i es pas, Joan Claudi i pòt pas
escriure, i cau marcar Tatou… e d’autres.
Situacion
financièira. « Entre pagar e morir i a totjorn
temps », nos rapèla Miquèl Decòr : es un provèrbi que li disiá
son paire. Joan-Guilhèm Roqueta presenta lo CR financièr. Avèm agut los escotisons
de 9 aderents en 2019 siá 205 euros. Subvencion de Narbona nos a laissat un
pichon benifici de 200 euros.
Despensas :
I a 12 euros per mes preses per la banca, çò qu’es excessiu. La depensa
d’ongan es lo viatge dau president a Manilha (710
euros), e l’escotison de 500 euros per lo PEN internacionau. Tot aquò es car.
Demòra au jorn de l’AG sus lo compte corrent : 668 euros e
sus lo Libret A 6573 euros. Donc la situacion rèsta sana mas
a bèles paucs l’argent se’n vai. Se pausa lo problèma de trobar de ressorsas.
Es imperatiu de rescontrar de mond qu’es son mestièr de nos ajudar a trobar de
sòus. E far de projèctes en comun amb d’autras estructuras establidas coma per
exemple lo Felibritge (mantenéncia de Lengadòc). Òffre parla de far quicòm
sus « lo Gèni d’oc e l’òme miegterran » au MUCEM…
Activitats de
2019
Sèm estats presents
ongan a dos congrèsses internacionals de PEN : lo de Manilha e lo de
Zadar.
Lo 85e congrès mondiau dau PEN a Manilha 1-4 d’Octòbre de
2019
Nòstre Centre PEN es estat representat per lo president
Joan-Frederic Brun a aquel eveniment important. Aviam mancat los dos precedents
a de reng : un en Ukraina e un en India. Ongan poguèrem mostrar qu’èrem
sempre en vida, e fòrça amenaçats coma mantuna autra cultura minorizada.
Qu’enlai en Asia dau SE n’i a tot un groüm que se tòrnan conquistar una plaça
au sorelh. Quauques tròces dau rendut compte per JF Brun.
Lo
85e
congrès mondiau dau PEN se debanèt donc a Manilha a l’Universitat Sant
Joan-Batista de la Sala (BDLSU per emplegar lo sigle). Lo PEN occitan
s’atrobava a costat dau PEN Norvegian e davant la taula ont i a lo PEN Québec (Félix Villeneuve) e lo PEN romanés (Magda
Carneci a quau parlarai de la publicar en traduccion dins « OC »).
Lo
congrès se dobrís per un omenatge a l’escrivan e jornalista ucraininan
Stanislav Asayev, empresonat per de
milícias prò-russas dins lo Donetsk. E disparegut, se ditz qu’es estat torturat
e benlèu piéger. Uòi meteis seriá son anniversari de trenta ans… Tot lo mond ne brandís lo visatge estampat
sus un papièr. Jennifer Clement fai son discors inaugural. « La
literatura a lo drech d’èsser legida » - dins quana lenga que sián
estats escriches - e aiçò buta a aparar los dreches linguistics, que justament
PEN n’a alestit una proclamacion. Quicha dins son discors sus l’importància
d’aquel aspècte de l’accion dau PEN : dreches linguistics…
Los
defuntats dau PEN aqueste an n’i a una careretada: ne compte quaranta e tres. Fai
quatre paginas sus lo libre dau programa dau congrès. D’unes autors ben
coneguts o membres fòrça presents dau PEN : Toni Morrison, Judith
Rodriguez, Marie-Claire Banquart, Gloria Guardia de Alfaro, e au mitan son
brevament mençonats nòstres paures Maria-Cristina Rixte e Pèire Pessamessa.
Paraula
a la sala : D’unes centres prenon la paraula. Catalan PEN rapèla que fai
dos ans la votacion per l’independéncia de Catalonha e que d’elegits e de
responsables catalanistas son encara en prison. Lo PEN Norvegian presenta una
antologia polideta dels escrivans exilhats albergats per l’organizacion ICORN
que lor ven en sosten. Zeinep Oral (PEN Turc) presenta las activitats dau PEN
Turc e rapèla qu’an ara 134 escrivans turcs en preson… Ditz que la Turquia
a lo recòrd d’èsser lo país ont s’emprisona lo mai grand nombre de jornalistas
e escrivans dins lo mond. N’aprofièche per dire (dins un anglés un pauc
entrepachat aitanben) que lo PEN occitan se desencusa d’èsser estat absent dels
dos darrièrs congrèsses internacionals, mas sèm estats actius en organizant dos
congrèsses regionals a Narbona amb d’escambis a jaba qu’an fach la matéria de
dos libres… e la situacion de nòstra cultura es de mai en mai marrida amor a
las reformas de l’ensenhament. Per aiçò
sèm uroses d’èsser dins la familha PEN qu’aiçò nos balha de vam re de sosten.
Ai portat una pila d’exemplars de la brocadura mesa
en cantièr a La Guépia a partir dau tèxt de Meschonnic
: « Devoirs envers les Langues et le Langage / Devers envèrs las Lengas e lo
Lengatge / obligations towards languages and language ». Son lèu partits de la tabla. Lançam donc l’idèa que detràs los dreches
linguistics que se’n parla fòrça au PEN
i a los devers teorizats per Castan e Meschonnic.
Fernand
de Varennes, raportaire especial de las Nacions unidas sus las questions
relativas a las Minoritats, fai una presentacion de la situacion de las
minoritats en Asia. Comença per citar Camus: « la democracia es pas la lei de la majoritat mas la proteccion de la
minoritat
Simona
Skrabec presenta l’activitat de mai en mai desvolopada dau Comitat dels Dreches
linguistics. Los lengatges indigèns son estats de mai en mai l’objècte de
réunions e d’iniciativas per los promòure, au congrès de Pune e au congrès de
Chiapas. Aqueles lengatges son fondamentals per lo desvolopament duradís, aquò
vai ensèms.
Nòstre
projècte de declaracion sus la situacion linguistica perilhosament compromesa
en França èra au programa de la reunion dau Comitat dels Dreches linguistics e
figura donc sus lo programa mas es pas estada persentada en Assemblada
Generala, ongan an trencat a bèl èime e n’an pas fach passar gaire, fòrça mond
romegan que lor declaracion apareis pas dins lo librilhon dau congrès. Mas es
decidit qu’anam trabalhar sus aquela declaracion per la
far passar en 2020.
Emmanuel
Pierrat presenta l’accion dau Comitat per la Patz, qu’es fòrça actiu e plen de
projèctes. Ara es el que n’es lo president. Organizarà un d’aquò’s a París e
convida tot lo mond a Bled los 21-14 d’Abriu de 2020.
Felix
Villeneuve (PEN Québec) presenta Simona Skrabec que se prepausa per Segretària
Internacionala. Es una persona qu’« alena la diversitat ». Simona nos
explica que la traduccion es lo luòc ont se postula l’egalitat de doas lengas e
de doas òbras. Antau los dreches linguistics son un factor de patz.
**
Dimècres
2 d’Octòbre dins la granda sala clara dau bastiment centrau de la DLSU (de la
Salle University) Simona Skrabek presenta las 3 resolucions dau Comitat dels
Drechs Linguistics. Dins aquel contèxt prene la paraula per riblar mai lo
clavèl : avèm amb d’autres centres PEN escrich una declaracion que fai lo
constat d’una situacion subran terriblassa de las culturas
minorizadas. De nòvas leis en Ukraina e
en França abotisson a botar fòra de l’ensenhament totas las lengas minorizadas d’aqueles dos países. Mas me fau mocar per Simona que tròbe
que mèscle a la lèsta de causas qu’an pas res de veire. Ai fach çò qu’ai pogut. Càmbia pas grand causa a la marrida pontannada
que vivèm, de tot biais. De segur nòstre pichon drama se nèga au mitan de totas
las misèrias sanguinosas dau mond e a de mau a tocar l'atencion. Demòra que sèm
considerats amb simpatia e q integrats dins aquela familha mirgalhada dau PEN.
Jennifer
Clement prepausa puòi un flame manifèst sus « la democracia de l’Imaginacion ». Car ditz que
« l’imaginacion es un remèdi contra la tirannia », es çò que li an
dich d’escrivans en prison, qu’an subreviscut amòr a l’imaginacion.
**
Lo
dijòus una tièira de conferéncias ont la question de la diversitat linguistica
èra centrala. Lo professor Virgilio Almario aviá dobèrt lo talh amb una tièira
de reflexions sus los lengatges que vivon e morisson. La libertat d’una lenga
es limitada per la plaça que li es donada.
Aguèrem
puòi una taula redonda titolada : « migrating languages : from
indigenous to mainstream » ont deviái parlar de l’Occitan. Mon intervencion èra titolada :
« Occitan, so hard to fight against a programmed eradication”. Aguère la gaug de veire que
ma presentacion aguèt un polit succès. Vesiam que d’un
cap a l’autre de la planeta los problèmas de las lengas minorizadas an fòrça de
ponchs en comun.
Rescòntres de Zadar, octòbre 2019
Nòstre Centre PEN es estat representat per Guiu Matieu a
aquel eveniment que se debanèt en Croacia a Zadar. Amor a la grèva dels trens
Gui poguèt pas èsser present a nòstre acamp mas nos mandèt aquel rendut compte.
Après
Arles en 2008, Haïfa en 2010, Lisbòna en 2013, Narbona en 2015 e 2018, lei
sieissencs rescòntres ALEM ( (Actors de la Libertat
d’Expression en Euròpa e Mediterranèa)
se debanèron a Zadar, ciutat universitària de Dalmacia, dau 10 au 13
d’octòbre 2019. Leis organizators n’èran aqueste còp lo PEN croate, en
collaboracion amb lo PEN internacionau, l’Universitat de Zadar e sei despartiments
d’Estudis Italians, Francés e Estudis Francofònes, Estudis Ispanics e Iberians.
Lei comunicacions se faguèron dins lei locaus de l’universitat, ambe vista sus
la mar, sos un solèu resplendisent !
Li
aviá aquí de participants de Turquia, Israèl, Japon, França, Eslovenia,
Croacia, Bosnia, Catalonha, Occitania, Suissa, e benlèu que n’oblide, Dins lei
jornadas de divèndres e dissabte faguèron una bòna dogena de comunicacions sus
lo tèma d’aquestei rescòntres : « Lei vòtz dei migrants, unitat e diversitat
mediterranenca. » E d’aquò se ne faguèt un comunicat de pressa ( lo torne mandar en pèça joncha).
Lo
dijòus, lo 10, l’acuelh dei participants se finiguèt en serada per un recitau
de cançons, e lo darrier ser, lo 12, lei poètas presents clamèron o legiguèron quauqueis
uns de sei poèmas, dins la lenga originala e dins una traduccion en anglés o
en francés. Pau Sancher Ferrer, lo
catalan d’aquestei rescòntres, e que saup lo croate per aguer ensenhat
quauqueis annadas lo catalan a l’universitat de Zadar faguèt un duo bilingue
amb un poèta croate, cadun legissènt l’autre en traduccion. Una jove israeliana
nos diguèt son admiracion per la Comtessa de Dia. !!! De qué pantaiar….
Per
aquelei que vòlon descubrir en francés la poesia croata de l’ora d’ara
mencionarai leis edicions de l’Ollave qu’an una colleccion Domaine croate/poésie, que li podretz
descubrir, demieg quauqueis autrei, doas dei mestressas d’òbras d’aquestei
rescontres : Vanda Mikšić e Sibila Petlevski
Finirai
per una remarca encoratjanta per l’avenir d’aquestei rescòntres: a vista de nas, una bòna part deis intervenents avián pas 40
ans ! Una joinessa que pasmens desfauta a nòstre PEN occitan !
Contèxt
Marrida passa plena
de pessimisme, mentre pro de causas càmbian. Nòstre amic Benjamin Assié quita
lo CIRDOC ont a fach pro de causas bravament utilas, e que demorarà un otís
poderós. Aquel CIRDOC ven un pauc, fai remarcar JC Forêt, la seguida de l’ancian IEO, vengut ara
institucional… Emai manquèsse pro de majans. Ara serà a la DRAC a Tolosa encargat dau patrimòni. Ont benlèu poirà èsser de
pro d’ajuda.
Parlam de la creacion
de l’OPLO. Que digús sap pas exactament perqué quita de sostenir tot çò que se
fasiá en Occitania (jornals coma « la Setmana » o OC
, edicions). D’estructuras coma Calandreta, Aprene, etc… recebon la mitat de çò que recebián. L’IEO un peçuguet e pas
mai. Del còp las edicions
« IEO-IDECO » son, ço ditz JC Forêt, « en estat de mòrt
cerebrala ». Tota la difusion s’es afondrada.
Aitanben lo problèma de la difusion se pausa per d’autras edicions coma
« Jorn ». D’ assenhalar que Pau
Martin de l’aucèl libre e sa femna
viatjan fòrça per sa colleccion. E dau còp participan a l’espandiment de las
òbras. Son experiéncia es fòrça interessanta.
Rotland Pecout indica
que los editors bretons editan a l’encòp de libres en
breton e d’autres en francés, un pauc coma l’Editorial
El trabucaire. E aquò permet a l’edicion bretona d’èsser plena de vida e de
difusir sa cultura.
Comunicacion : La situacion se
melhora pas. Mas demòra que Radio Lenga
d’Oc e tanben l’emission de FR3
« Viure al país
» son de tribunas ont podèm comunicar.
Projèctes
Remesa en vida dau yahoogroupes en reactualizant los
participants. Aquò’s urgent.
Letra au MUCEM per
que s’i faguèsse quicòm sus la cultura d’Oc… Teiriç Offre que pensa qu’avèm
aquí una oportunitat comença de la metre en forma.
Se decidís tanben
d’escriure un messatge comun a Edvard Kovac que se ditz que malauteja.
Cau tanben finalizar
l’ebook de Narbona qu’es quasi
acabat, e lo mandar a Vialar.
Pecout insistís
tanben quer que s’escriguèsse una letra a Saurel per demandar que los circuits
toristics prepausats per l’Ofici dau Torisme de Montpelhièr tornèsson prepausar
de tematicas ligadas a l’istòria e la cultura occitanas. De circularizar e
mandar lèu.
Projèctes
d’acamps : n’avèm dos dempuòi un brieu, un a Gap, un a Pau, de lançar. E
tanben aquel de Marselha aquesta prima sus los « enjuècs antropologics dau
cambiament climatic » (caudrà trobar un títol mai polit e mai atrasent). Una
jornada de trabalh sus aquò dins los meses que venon, benlèu amb l’estampèu «
comitat PEN per la Patz », e ne far los renduts comptes escriches que
presentariam en volum au congrès venent dau PEN. Datas envisatjadas : 7 de
març, 30 de mai e 6 de junh ?
Ongan aviam donc
malastrosament pas capitat de faire passar una declaracion internacionala au
congrès de Manilha. Caudrà la far passar mòrt e fòl au
congrès PEN venent ...
Projèctes en comun.
Teiriç Òffre parla de
far quicòm sus « lo Gèni d’oc e l’òme miegterran » o « la cultura d’Oc e
lo centralisme, distància » au MUCEM… I a Elisabèt Cestor qu’a fach una
tèsi sus la cançon occitana e qu’es dins la còla dau MUCEM e que seriá
favorabla. D’en primièr una letra...
Pecout analisa lo MUCEM coma ostil a tot çò provençau … Benlèu mai complicat,
ditz Òffre. Lo president d’ara Jean-François Chougnet es afeccionat per
la cultura portuguesa e òme de nauta cultura, se poiriá que siá pas tan opausat
qu’aquò.
E pensar de far
d’acamps d’un estil novèl amb los joines occitanistas per analisar, comprene, e
renfortir la dinamica de “pòst-diglossia”…