Miquèla Stenta, Miquèl Decor, Jacme Landièr, JF Brun, JC Forêt, Gui Matieu, Teiriç Offre
Coma lo collòqui previst a Somalh s’èra fin finala pas pogut far e qu’èrem mai d’un a aver reservat las datas, aviam decidit de se recampar lo divendre a Montpelhièr, simplament dins l’encastre dau PEN occitan. Per escambiar de reflexions e decidir de novèls projèctes. I sèm pas estats gaire nombroses mas aquò a permés de dire quauques causas importantas o interessantas. La matèria èra pas de manca.
Avenir de la Cultura d’Oc ?
Aquí de segur la question centrala. Que digús de nautres n’a pas la responsa. Aitanben l’espelison d’una nòva generacion qu’esperàvem es ara vesedoira. Una marca n’es lo desvolopament d’una sciéncia ficcion abondosa sus lo sit « Dieu Negre », que ven de dobrir e s’enriquesís quasi cada jorn de paginas novèlas, d’autors joves per la pus granda part. Laboratòri d’una escritura nòva qu’agacha pas pus ges cap au passat.
Lo problèma d’aquela generacion es qu’es estada encara mens en contacte amb la lenga parlada que las generacions d’abans. Sovent l’occitan redescobèrt es una lenga qu’an pas gaire o pas ges ausida dins lor environament. E adonc aqueles novèls venguts a l’escritura occitana an de besonh que d’ainats los ajudèsson a melhorar la lenga. Mas es segur que lor engatjament es seriòs, ressentisson la lenga coma un enjòc fòrça important e de mai se sentís qu’an de potencial coma escrivans. Es de segur nòstre dever de los ajudar e de los encoratjar…
Jacme Landièr parla dels joines que fan de musica. Es uyn domèni plen de vida, un bolh de creacion. E se pòt veire qu’an un public e que son organizats. Meton en plaça d’eveniments e d’accions. Jacme considèra que seriá benlèu logic d’anar cap a eles, de participar a lors projèctes.
Desvirament de « Total Festum » : « Cal pas desconar amb la lenga ».
Miquèla Stenta abòrda un problèma ligat a « Total Festum ». Inicialament èra una iniciativa per promòure l’occitan e lo catalan. Mas sembla que mai d’un còp ara aquela intencion primièira siá pas respiechada. Miquèla ditz que li sembla que de mai en mai s’utilisa aquel encastre per d’espectacles ont l’occitan es pas present. A Bisa en Aude Miquèla e Miquèl avián alestit un espectacle de « teatre de conscientizacion » sus lo tèma de la peteta qu’escampan dins lo fuòc. Amb tanben d’allusions au tenement d’aquel endrech que se ditz « lo Pas de la Gavacha »… Es una peça sonada « Maria Camin » que siaguèt donc coescricha per Miquèl Decòr e Miquèla Stenta … Dins la concepcion dau projècte lor avián dich d’i botar de francés dedins… mas a flor a mesura que lo projècte avançava lor diguèron que i aviá tròp d’occitan. E o modifiquèron tant e mai… E a la fin ne restava pas pus res. Era devengut un biais de far trabalhar d’actors professionals e de recuperar per los pagar l’argent de Total Festum… « De l’entre-soi bobo », ditz Miquèl en citant Enric Guaino. Encara un còp, se vei donc que « la Cultura es un pretèxt per escafar la lenga », coma ditz JC Forêt.
JC Forêt ditz que a Puègserguièr se faguèt tanben una serada de Total Festum tanben amb ges d’occitan.
Adonc sembla que se pòt dire ara que « Total Festum èra una bona iniciativa mas qu’es ara desvirada per un autre usatge que la promocion de la lenga. Es desoccitanizat. ». La lenga e la cultura son sortidas dau contengut. E los occitans aquí an servit de caucion per quicòm de desoccitanizat ont d’unes an fach lor profièch, de segur, mas pas la promocion de la lenga…
Ne cau faire un dorsièr e l’estat dels luòcs, e un corrièr, benlèu comun amb l’IEO e Calandreta. Dins lo dorsièr per Total Festum cau una clausa diguent que se cau assegurar que i aguèsse d’occitan, un quota minimal.
Per las Calandretas l’evolucion es tanben preocupanta. Se sap que lo succès (relatiu mas preciós) de l’experiéncia « Calandreta » èra ligat per una granda part a de motivacions autras que la lenga. Estent qu’una majoritat de parents i meton sos enfants per qu’i trobèsson una pedagogia desparièiras, que lor agrada mai que la de l’escòla oficiala. E pas per la lenga…. Subran se vei que se desvolopan a bèl esprèssi d’escòlas alternativas dins lo meteis èime (e quitament tot còp amb un nom en Oc), mas ont l’aprendissatge de l’occitan a pas pus de plaça… E vesèm nasejar lo perilh qu’aquela nòva ofèrta d’escòlas « alternativas » ne venguèsse lèu a far mermar bravament lo recrutament de Calandreta.
Declaracion internacionala
Ne fasèm regularament, e aquò es un element de visibilitat dins l’encastree dau PEN internaciional. Ongan ne cau apreparar una novèla que presentèsse la situacion linguistica, mas sabèm pas tròp ont ne sèm, amb del temps dels 5 ans de presidéncia Hollande pas res de positiu e puslèu de regressions, fins a un « còp de teatre » dins los darrièrs meses dau quinquennat. La màger part dels candidats a la presidéncia èran pas tròp favorables o quitament francament ostils al sosten a las lengas dichas « regionalas ». Mas lo partit de l’actual president Macron faguèt de declaracions francament favorablas a la diversitat linguistica. Aquela posicion que trenca amb lo jacobinisme tradicional es pas illogica dins lo contèxt d’un partit pro-europèu, mas cau reconóisser que la màger part dels actors de l’occitanisme (e dels membres dau PEN occitan) son tant e mai dubitatius tocant la realitat d’aquela linha favoabla a las lengas e que se mesfisan fonsament de çò que farà l’actuala majoritat. Caudrà donc apreparar un document per un acamp avenidor dau PEN.
Miquèla fai remarcar qu’una declaracion internacionala aurà pas gaire de retombadas practicas. Oc, benlèu. Mas es una causa que podèm far maugrat la flaquesa de nòstre mejans. E la que faguèrem a Reykjavik amb lo PEN Basc e lo PEN Catalan aguèt mai de resson benlèu que non cresèm. L’Elisèu respondèt pas au corrièr, mas d’unas frasas dau tèxt se retrobèrion dins una declaracion de la ministra Aurélie Philippetti.
Donc caudrà ne far una. Mas lo temps manca per aqueste estiu. Nos sèm associats père ongan a una autra declaracion, per la libertat linguistica e las minoritats culturalas en Ucraina.
Nivèl local
Las regions ara son puslèu favorablas, fan pas de blocatge. Semblariá logic que nos ajudèsson mai. Aviam dich de prene lenga amb Patric Roux per veire de qué podèm far. Mas la manca de disponibilitat dau president a pas permés fins ara de concretizar aquel projècte. Auriam, ço sembla, la possibilitat de contactar Patric Roux per Maria Joana que lo conois ben. O ca udrà far.
Rai las regions. Lo blocatge es a un autre nivèl. Joan Claudi Forêt nos balha son analisi. Au nivèl academic los obstacles venon subretot dau rectorat. Lo rectorat fai de blocatge perqué per el l’ensenhament de la lenga « fai pas sens ». Adonc opausan una inercia totala. Sens cap d’agressivitat. De fach jògan l’escafament progressiu de la lenga, au fiu de las annadas, que serà la solucion tranquilla d’aquel problèma.
Visibilitat dau PEN
Emai sens gaire de mejans nòstre grop pòt ganhar en visibilitat dins lo país. Sufís de se mostrar ont cal. Tre que i a d’oportunitats. Per exemple caudriá presentar mai sistematicament l’organizacion a las manifestacions occitanas (UEO, EOE, etc…)… E far mai de comunicats dins la premsa occitana que nos es de segur dobèrta.
Letra au PEN portugués
Lo Portugal a patit d’incèndis òrres amb de desenats de mòrts brutlats vius dins la mesada passada, e decidissèm d’escriure a nòstra amiga Teresa Cadete dau PEN portugués per dire que lo PEN occitan es d’a fons solidari dins aquela espròva dolorosa.
*
|
Letra au PEN Portugués Chère Teresa Le PEN occitan s’est réuni aujourd’hui, à la date où nous comptions réaliser un congrès PEN à Narbonne, congrès qui a été malheureusement annulé en raison de bouleversements subits de l’échiquier politique local. Nous prenons toutes les dispositions pour le réaliser en Juin 2018, et cette fois-ci il pourra avoir lieu quelle que soit l’évolution du contexte local. Nous avons à l’occasion de notre petite réunion beaucoup pensé au Portugal endeuillé par ces terribles incendies. C’est un pays que nous aimons tous et dont nous aimons tous la culture et les habitants, et cette tragédie effrayante nous a beaucoup attristés. Nous adressons donc à nos amis du PEN portugais l’expression de toute notre amitié et de notre soutien dans ces circonstances douloureuses. Jean-Frédéric Brun, au nom de toute l’équipe du PEN occitan. *** Aquí la responsa de Teresa : Cher ami, je vous remercie tous pour votre soutien et à toi et Michel spécialement pour la fraternité méditerranéenne qui nous unit. Eh oui, figurez-vous que j'étais tout près de l'endroit de la tragédie ce jour-là et ai vu aussi des colonnes de fumée montante. Et c'était une occasion pour célébrer, notamment le partage de la bibliothèque qui avait appartenu à mon père et que mon frère et moi avons donnée en cadeau aux populations de l'endroit où nos parents avaient vécu (après avoir pris quelques livres qui nous tenaient au cœur). Tout cela à l'intérieur du pays, région négligée par les successifs gouvernements centraux qui ont contribué à la destruction des forêts autochtones pour permettre le plantage des eucalyptus... Maintenant on essaie de réparer cela, mais l'aide aux pauvres gens arrive trop tard. Je ne me lasse pas de dire au Bord (où je me présente pour un deuxième mandat) que PEN doit avoir des causes au-delà des écrivains persécutés, et l'environnement en est une - d'ailleurs, c'est dans cet esprit que l'on a rédigé, avec Jean-Luc Despax, le Manifesto de Bled. Je vous souhaite un été de bonheur méditerranéen et on se reverra à Lviv! Pour la rencontre de l'année prochaine, dites-mois si je pourrai aider. Nous n'avons pas d'argent mais parfois des idées... En tout cas je serai émeritée de la fac, c'est déjà quelque chose! Affectueusement, Teresa |
Primièr nos cal d’argent, ditz Miquèl Decòr.
E ne sèm totes conscients… Mas cossí ? I a una possibilitat, es en demandant de subvencions per un projècte Total Festum. Lo de Narbona per 2018 es estrategic.
Narbona : acamp de la ret mediterranenca per la Patz remandat a l’an que ven.
Miquèl Decòr nos explica de qué d’es passat. Lo cònsol de Narbona aviá promés que se publiquèsse d’Actes, e aqueles d’aquí son estats escriches. E puòi tot d’una nos an dich que i aviá pas pus d’argent. Mas Orrit qu’èra dins la municipalitat de Narbona, es ara dins l’aglomeracion, demòra un sosten segur dau projècte, ço sembla. E a prepausat, aladonc, que se faguèsse ongan a Somalh. I aviá 27 inscriches. Aitanben aquò se poguèt pas far perdequé la Region faguèt cambiar las datas 2 meses abans.
Donc se faguèt pas. Mas vòl pas dire que lo projècte passa definitivament per uòlh. L’idèa demòra, e de mai un acamp totes los dos ans dins la region narbonesa demòra n projècte a l’encòp embiciós e realista que se pòt perennizar. Sufís d’èsser pas tròp ninòis. Avèm pogut verificar que cal pas comptar sus los politics. Que totes sabon virar lèu sz vèsta, aquò’s l’estat dau mestièr. Donc nos o cau far d’un autre biais. Se pòt preveire un eveniment a còst minimal, que antau serà pas tributari de promessas cambiadissas. S’arrengar per aver 5000 euros, tot çò que cau es d’èsser a l’Ostau dels Joves ont i a tot. Se fasèm tot lo congrès a aquel ostau dels joves, qu’es remirablament situat au centre de Narbona, costarà pas gaire. Sufís de telefonar e de reservar lo nombre de cambras, e una sala, e de pagar.
E se pòt establir un progama polit. Serada poetica, mòstra au CIRDOC, mòstra de l’IEO, espectacle amb per exemple lo Barut.
Donc o cau programar per 2018 e donc acomençar d’apreparar lo dorsièr. E demandar 5000 euros a la region dins l’encastre de Total Festum.
Se pòt far parièr au Somalh, endrech polit, amb una sala e de cambras d’òste, mas lo problèma es qu’es a 20 km de la gara.
Donc decidissèm de far lo projècte, lo cau metre en plaça aitanlèu. Miquèl e Miquèl apreparan donc lo dorsièr.
**
Quicòm a París ?
París demòra una de las principalas ciutats occitanas, emai de segur la lenga i siá encara mai escafada per de rasons que se compren, mas los occitans exilhats a París an sovent una percepcion mai positiva de lor cultura perduda que los que son dins lo país. A París i a mantuna associacion occitanista activa. S’i fai fòrça de causas. Per exemple cada dimars a l’Ostal de l’Avairon pròche de Bercy, se fait un acamp amb cors d’occitan. E mai Gui Matieu nos ditz que segon çò que sap s’apreparariá a París quicòm per l’occitan a l’auton.
Lo PEN occitan poiriá tocar aquel occitanisme (e Felibritge) parisenc qu’es una compausanta istoricament activa e interessanta de nòstra cultura dempuòi la mitat dau sègle XIX. Qué far ?
L’idèa realista seriá de s’engulhar dins un projècte ja establit. Se poiriá logicament o far en collaboracion frairenala amb lo PEN francés. Gui Matieu vai veire las possibilitats e nos’n dirà mai.
Las ipercorreccions corregidas.
JC Forêt fai allusion a d’unes usatges incorrèctes de l’occitan que s’espandisson e que lo mond los creson idiomatics mentre que son de marrida farlabica. Serà interessant de far una lista de los que trobam escriches o qu’ausissèm d’aquí o d’alai e de prepausar la correccion. Per exemple « lo mond tot » per « tot lo mond », etc… Aqueste emplec de « tot » estent estat mai o mens caucionat per las òbras tardièiras de Max Roqueta. S’imagina un pichon document coma los « porguem nòstra lenga » de Alibèrt !!!
**
En practica en seguida d’aquel acamp ?