SECCION 
SECCION
DE LENGA D’OC
DEL PEN-CLUB INTERNACIONAL
Quebèc 13-16 d'Octòbre: 81en congrès mondial del PEN
la delegacion occitana: JF Brun e Maelle Dupon
Lo PEN de Lenga d'Òc es donc estat present a Quebèc per lo 81en congrès mondial dau PEN. Dins la lutz de çò que sònan aicí "l'estiu dels indians". Per representar nòstra cultura tan denigrada en França e tant estimada dins lo mond... I sèm dos aqueste an, ieu e Maelle Dupon que coma mai d'un de vautres o sap es montrealesa dins aquesta pontannada, fasent conóisser e aimar d'aquela man de l'ocean la lenga d'òc. E mostrant a bèles uèlhs vesents que i a de mond de mens de otanta ans que fan viure nòstra lenga, qué que diguèsson d'unes tristes ases qu'ausissèm trop sovent dins l'exagòn.
La velha de l'acamp general i a donc agut las reunions dels Comitats. Au comitat per la Patz s'es fòrça parlat de l'acamp de Narbona (e de l'aculhença dels Occitans, amb tot lo trabalh fach per Miquèl Decòr) E la Declaracion de Narbona es estada espepissada, serà presentada en assemblada generala.
Au Comitat per los Dreches Linguistics e la Traduccion avèm trach un darrièr agach a la "Declaracion de Quebec sus la Traduccion literària, los traductors e las traductrices." Qu'ai revirada aitanlèu en occitan,.
Las minutas dels acamps passats son aprovadas e s'i vei doas mençons de nautres. S'i oficializèt que a Bishkek, JF Brun èra estat nomenat "vice-chairman" dau Comitat dels Dreches linguistics e de la traduccion, e tanben qu'aviam nautres occitans prepausat que lo prèmi Ostana siá un prèmi PEN oficial e puslèu jos lo govèrn dau Comitat dels Dreches linguistics e de la traduccion. Se n'admetèt lo principi, sens que se sàpia trop cossí se fariá e en precisant que los diferents eveniments organizats per lo PEN devon èsser articulats entre eles.
Las vespradas literàrias son l'escasença de rescontres amb la cultura amerindiana que conois au Canada un reviure espectaclós. Una escritura que giscla dau pus prigond tota novèla e vai drech a las raices de çò qu'es la poesia. Empeutada sus lo bategar immens e misteriós dau mond sauvatge. Causas que parlan amb intensitat a de consciéncias occitanas. Joséphine Bacon, Louis-Karl Picard Sioui, Natasha Kanapé-Fontaine. De votz enfachinantas.
Dijous 15.
A uoch oras quinze dins la freg dau matin encara gris, plaça d'Youville, tres cadièiras voidas. Los participants son estats las saludar e puoi se son anats recampar dins lo palais dels congrèsses.
Discutisse amb la romanesa Magda Carneci, que n'ai revirat fai quauques annadas lo bèu poèma "Chaosmos". Me suggeris que faguèssem una antologia en oc dels escrivans de PEN. Li conte qu'a la fin dau sègle XIX los ligams entre Occitania e Romania èran empusats per los partidaris de l'idèa latina: Mistral, Roqueferrièr, Tortolon, e que se celebrava a Montpelhièr lo poèta Alcsandri e la reina Carmen Silva. O sabia pas. Decidissèm de renosar los ligams entre nostras doas culturas... Mas li explique cossi la nostra es sempre remandada dins l'inexisténcia. Ni qu'aguèssem tres revistas literàrias flamas. Ont se poirian publicar de tèxtes crosats.
Omenatjam puoi lo poèta etiopian empresonat Amanuel Asrat qu'a escrich en tigrinya un tèxt que sa revirada anglesa es estada mandada a totes los Centres PEN e que de segur sa revirada occitana es pas estada la darrièira a pervenir a Londras.
Puoi ne passam a la "declaracion de Quebèc sus la traduccion" que passa a l'unanimitat. Es escricha en tres lengas e son tres tèxtes de referéncia (Francés, Anglés, Espanhol), pas de reviradas d'un original. L'auditori es invitat a lo revirar dins lo mai de lengas que se poguèsse. Mas la revirada occitana es ja estada escricha e mandada a la presidenta dau Comitat Linguistic fai dos jorns, sèm estats los primièrs a aclimatar dins nostre espaci de lenga aquel tèxt important.
Declaracion de Quebec sus la Traduccion literària, las traductrices e los traductors
1. La traduccion literària es un art apassionat. Carreja de valors de dobertura e provesís una dralha cap a l'universal. Es lo vector privilegiat del dialòg entre las culturas. Es un gatge de patz e de libertat, e tanben un barri contra l'injustícia, l'intolerància e la censura. La traduccion trai a un dialòg amb lo mond.
2. Las culturas son pas egalas davant la traduccion. D'unas practican la traduccion per causida, d'autras per obligacion. La traduccion es un pilar de l'aparament de las variosas lengas e culturas.
3. Las traductrices e los traductors literaris, respiechoses dels autors e dels tèxts originals, cèrcan pas aitanben a solament reproduire un tèxt. Son creadors de plen drech e lo perlongan, lo fan avançar. Son mai que de simples messatgièrs, portan la votz dels autres, sens per aquò qu’i perdiguèsson la lor. Aparan la diversitat linguistica e culturala, s'engatjan, màgerment per los autors que son dins l'ombra, o per los estils e los grops que son marginalizats.
4. Los dreches de las traductrices e dels traductors literaris devon èsser aparats. Las instàncias governamentalas, los ostals d'edicion, los mèdias e los emplegaires devon reconóisser e mençonar clarament los noms de las traductrices e dels traductors, respiechar lor estatut e lors besonhs, lor assegurar una remuneracion justa e de condicions de trabalh dignas; e aquò, quane que siá lo supòrt utilizat: papièr, numeric, àudio, video.
5. L'integritat fisica e la libertat d'expression de las traductrices e dels traductors literaris devon en tot temps èsser asseguradas.
6. Estent que son d'autors de creacion provesits d'un saupre e d'un biais que los distinguís, las traductrices e los traductors literaris devon èsser respiechats e consultats per tota question relativa a lor trabalh. Las traduccions son proprietat de qual las a fachas.
Autra declaracion qu'es presentada e discutida: aquela sus lo "copyright".
"Los Principis de PEN Internacional tocant los Dreches Patrimonials e Morals dels Autors"
Lo PEN Internacional recampa d'autors, promou la literatura e la libertat d'expression, e es regit per la Carta PEN e per los principis qu'incarna.
Lo PEN Internacional sosten l'aplicacion de l'article 27 de la Declaracion Universala dels Dreches de l'Ome de las Nacions Unidas:
"(1) Tota persona a lo drech de prene part liurament a la vida culturala de la comunitat, de gausir de las arts e de participar al progrès scientific e als benfaches que ne resultan.
(2) Cadun a drech a la proteccion dels interesses morals e materials que provenon de tota produccion scientifica, literària, o artistica que n'es l'autor."
1. L'autor es titular dels dreches patrimonials e dels dreches morals aferents a tota obra que crèa.
2. Los dreches patrimonials comprenon las utilizacions seguentas de las obras : la reproduccion (qu'aquo sia analogica o numerica), l'adaptacion (amai la traduccion), la publicacion, la representacion e l'utilizacion numerica, que compren la comunicacion de las obras per de procedits numerics, la publicacion de las obras sus Internet o la comunicacion de las obras per corrièr electronic.
3. Los dreches morals comprenon: lo drech per l'autor de se veire atribuir la paternitat de son obra, lo drech de pas se veire atribuir d'un biais erronèu la paternitat d'una obra qu'a pas creada e lo drech de s'assegurar que sas obras faguèsson pas l'objècte d'atenchas prejudiciablas a sa reputacion d'autor.
4. Los autors devon aver lo drech d'explechar liurament los drechs patrimonials aferents a lors obras.
5. Los autors son liures de causir de quane biais volon explechar lors obras e mai lo prètz que volon percebre en contrapartida dels diferents modes d'explotacion per lor utilizacion.
6. Lo PEN Internacional reconois que dins d'unes cases los govèrns dels Estats podon declarar qu'es d'interés public de legiferir per establir d'excepcions als dreches exclusius dels autors sus las obras que crèan. Aquela mena d'excepcion deu pas tocar injustament los interesses legitims dels autors, foguèsson aqueles interesses morals o economics.
Per exemple:
a) Dins lo cas que las obras son pas comercialament disponiblas dins de formats accessibles a las personas que patisson d'un handicap de lectura, d'excepcions dins las leis nacionalas devon permetre de realizar una produccion per una persona que patis d'un handicap de lectura dins un format que sia accessible sens qu'aquo constituiguèsse una violacion del drech d'autor.
b) Las decisions dels Tribunals, las leis, los reglaments e tot autre tèxt reglamentari devon èsser accessibles als ciutadans. La reproduccion fidèla e desprovesida de modificacion d'aquelas obras constituis pas una violacion del drech d'autor.
7. Estent tengut compte de lor natura, los provèrbis e lo folklore tradicionals son pas aparats per lo drech d'autor e son pas dins lo domèni public. Aquela mena d'obras podon èsser reproduchas e utilizadas per la creacion d'obras novèlas sens qu'aquo constituiguèsse una violacion del drech d'autor. Quora d'obras originalas son creadas, e que reprodusisson d'elements eissits del folklore o de provèrbis tradicionals, l'autor es titulari dels dreches d'autor relatius a las dichas obras originalas.
8. Tota restriccion que limitèsse los dreches dels autors a crear d'obras deu èsser conforma a las leis e normas internacionalas que determinan los limits de la libertat d'expression, coma per exemple las leis que proïbisson l'incitacion a la violéncia. Cal qu'aquela mena d'interdiccions sian limitadas a ço qu'es necessari per èsser en conformitat amb aquelas disposicions.
9. Los interesses economics legitims dels autors sus las obras que crèan comprenon los mercats d'explotacion de las obras, jos de formas tradicionalas o novèlas.
10. Las mesuras tecnicas de proteccion aplicadas a las obras devon èsser autorizadas, per las legislacions relativas al drech d'autor, quora son necessàrias per permetre als titularis dels dreches d'autor d'exercir lors dreches patrimonials sus lors obras.
11. Quora de reproduccions numericas d'una obra son fachas a granda escala e quora existis pas d'excepcion e que l'autor a pas consentit a aquela mena de reproduccions, aquelas d'aqui son constitutivas de contrafaiçon. Las leis nacionalas devon preveire de sanccions apropriadas per descoratjar la contrafaiçon, tot assegurant que l'accès legitim a las obras es pas entravat.
***
E quauques Centres nos descrivon ço que fan.
Gioconda Belli presenta lo reviure dau PEN nicaraguaian. Refondat lo PEN Nicaraguaian que s'èra aconsomit. En Nicaragua granda menaça a la liura circulacion e a la libertat d'expression. An fach amb los enfants un trabalh sus una traduccion de "El Principito", le Petit Prince. Gros problèma dins aquel païs de l'apauriment cultural car l'ensenhament s'es aborrit. Gioconda es ravida que l'aguèsse revirada en oc e d'acordi de segur que faguèssem dins una de nostras revistas una rejoncha de tèxtes sieus.
Carme Arenas presenta lo novèl projècte dau PEN Català, "Deletrix" portat per Joan Fotcoberta. Força ambicios, vou sortir de l'ombra los libres interdiches e censurats. En los cercant de pertot. "La violéncia que los censors opausan a un tèxt li balha una força granda".
Se legis una letra d'India ont d'escrivans son assassinats quora s'opausan al fondamentalisme religios, e dos escrivans importants del païs an refudat per aiço un prèmi prestigios. Lo PEN lor manda una letra de sosten.
E aprenèm que nostra amiga albanesa Entela Kasi a pas pogut venir, qu'en Albania i a de gros socits tot d'una amb la libertat d'expression
Romana Caccioli nos mostra una iniciativa novèla sonada "PEN Outwrite" qu'es un luoc d'expression per los autors LGBT del mond, que dins mai d'un païs son malament persecutats.
I a de prosicions de congrès per remplaçar lo projècte de Puerto Rico 2016 que fai fogassa: Odessa, Girona, Bruxelas (ont seria totes los Centres europèus que recebrian), un congrès balcanic itinerant Zagreb-Sarajevo-Skopje-Novi Sad, un congrès en Bolivia, o al Nigeria. Se causirà de segur lo mai realista. Car i a pauc de temps per alestir lo projècte.
Ne passam a las eleccions. Lo PEN Suèc presenta Jennifer Clement, que reviudèt lo PEN mexican, dins un païs ont la corrupcion es reina. "Integrity is the key word here", ditz. E mençona son obra, politica e literària, remarcada per lo comitat Nobel que l'a botat dins sos papieirons. Jennifer pren la paraula. Fai una dicha remirabla. "Es una sensacion extraordinària de se retrobar dins una sala ont totes volon rendre lo mond melhor", ditz. Cadun de nautres crei dins los mots e crei dins lor poder. Es esmoguda d'èstre presentada a costat de doas autras femnas d'excepcion. Explica cossi PEN se deu engatjar d'a fons contra l'opression de las femnas tant espandida dins lo mond.
Magda Carneci (Romania) presenta Vida Odgenovic en diguent cossi es malaisit de causir entre tres femnas d'excepcion, e rementa tot ço que faguèt, diplomata, directora de teatre, professora d'universitat, e activa tant e mai dins lo PEN. Es una granda escrivana e una excellenta organizairitz. Vida presenta son programa: contra lo post-umanisme.
La candidata turca Zeyneb Oral es tanben representada amb biais e fai un discors magnific ont explica cossi son experiéncia de la situacion turca pot ajudar a trobar de solucions eficaças per avançar. "Our diversity is our richness". S'aficha clarament revolucionnària e feminista. E concluis que i a pas una competicion entre personas mas una frairenala emulacion, e que serà coma que sia una victoria, vist qu'es per lo primièr cop que i aurà una femna a la tèsta de PEN dempuoi sa fondacion.
Se presenta puoi los condidats au conselh, e la presentacion de Antonio Della Rocca per lo president del PEN Etiopia nos apren que la pagina facebook dau PEN es provesida de tèxtes per 830 escrivans.
Dalmira Tilepbergerova qu'a organizat lo congrès de l'an passat a Bishkek es presentada per lo PEN Khazak.
Se presenta puoi l'alemanda Regula Venske autora de romans policièrs, mas tanben d'una tèsi sus la "construccion e critica de la masculinitat dins la literatura alemanda contemporanèa escricha per de femnas" (1988)... un crane subjècte que crema au lum coma auria dich lo paure Max Allier. Explica son engatjament.
Del temps que manjam dins l'anciana prison de Quebèc ara cambiada en musèu s'analisa los butletins de vota, e en tornant en sesilha pleniària mentre la poetessa chilena Blanca del Rio e presidenta del PEN Chilen me balha un sonet sieu per lo revirar en oc - aprenèm qual es elegit, la presidenta per los ans avenidors serà donc Jennifer Clement.
Après una presentacion de las estructuras associadas al PEN qu'obran a aculir los resultats (e màgerment ICORN), se presenta los candidats novèls. Lo PEN Mali. Caudament recomendada per lo PEN guinean que viu los meteisses auvaris amb l'integrisme e los politicaires locals "véritables diables personnifiés", ço ditz la presidenta guineana, I Traoré presenta son grop força actiu. Son idèa es de federar los escrivans dins un païs ont se legis pas trop e ont lo mond sap pas trop cossi situar l'escrich coma una valor. Escrivon dins tota una tièira de lengas. E volian donar la paraula a lor païs.
Grand moment d'esmoguda puèi. Amb un escrivan Cuban que ven nos parlar de l'enveja qu'an dins lor païs de crear un centre PEN, per lo moment i an pas capitat mas obran a aquo, e lo burèu del PEN tanben. L'aplaudissèm a s'i rompre las mans. L'an que ven, benlèu?
Lo PEN American nos explica puèi que 12 editors americans an signat un document contra la censura dels autors estrangièrs en China. Las traduccions son expurgadas d'unes passatges. Al PEN American adonc an per projècte d'editar en chinés eles meteisses per tapar aquela manca.
De vèspre amb Maelle anam legir nòstres poèmas dins un immens show sonat « Babel à Québec ». Aponde qu’aicesta m’a balhat en prioritat son manescrich que ven d’acabar que soi en trin de devorir e qu’es un vertadièr OVNI literari, amb un estil e una intensitat d’emocion e de pintura que m’espantan...
Lo divendre 16 d'Octobre es nautres que dobrissèm la sesilha, amb nòstra demanda de cambiar lo nom de nòstre centre "PEN Langue d'Òc" en "PEN occitan". Vau a la tribuna prene la paraula en anglés d'en primièr puòi en francés.
Dear friends of PEN, I will explain you why we ask this assembly to officially change the name of our centre.
Notre centre a été fondé en 1961 pour représenter la langue historique du tiers sud de la France, débordant sur l'Italie et l'Espagne. Cette langue est riche de mille ans de littérature mais toujours terriblement menacées, comme nous en parlerons à la fin de cette matinée avec la résolution N°25.
En France, "Langue d'Oc" était à l'époque le nom logique de notrte centre puisque l'on parle traditionnellement de deux langues en France, la Langue d'Oil au Nord qui est devenue le français officiel, et la langue d'Oc au sud.
Cependant depuis que je participe aux congrès mondiaux de PEN je me suis rendu compte que ce nom entraînait la confusion et ne permettait pas de bien identifier notre culture. Pour compliquer les choses "Languedoc" est aussi le nom d'une partie de notre ensemble linguistique, connue pour ses excellents vins. Nous nous réjouirons de faire goûter ces bons vins à tous les amis qui viendront nous rendre visite.
Depuis 25 ans un consensus général s'est fait chez les linguistes pour appeler notre langue "Occitan". En Italie et en Espagne où notre langue est activement soutenue elle porte le nom officiel d'"Occitano".
Nous demandons à cette assemblée d'officialiser le changement de nom de notrte centre qui s'appellera désormais "PEN occitan", dans un souci de clarté et pour être en accord avec l'usage général contemporain. "
Lo president John Ralston Saul comenta l'interés d'aqueles "PEN linguistics" que correspondon pas a un estat constituit, e que representan benlèu un concèpte futurista, a flor e a mesura que los ancians estats-nacions monolitics quitan d'èsser la sola referéncia.
Edvard Kovac pren la paraula per sosténer nòstra demanda en diguent que a Tolosa ont i los noms bilingues dins las carrièiras se parla solament de "Langue Occitana".
A l'unanimitat a 9 oras 15 nòstre centre a donc cambiat oficialament de nom e se sona « PEN Occitan » (çò qu’empacha pas en França de segur d’utilizar tanben l’ancian nom !). Sèm caudament aplaudits. Maelle a pres la fòto.
Veiretz lo ric contengut dau congrés dins lo rapòrt detalhat. D'unes sits son endormits coma antan l'occitan: e pas los mendres: lo grèc e l'espanhòu.
A la contra una rica representacions dels centres latinoamericans es un encantament per las aurelhas e avèm nosat de ligams fòrça frairenals amb la presidenta dau PEN Chile Bmanca del Río. Que li revirère un poèma sieu. Los chilens son afogats dau sovenir dels trobadors e de Mistral. Vesètz lo contrast amb nòstre idillic exagòn...
Lo PEN mauritanian es presentat dins de condicions dramaticas car son president qu'èra vengut a Quebec malauteja e es estat espitalizat, e ven aquesta nuòch d'aver una ataca cardiaca. L'aviái crosat dins l'ascensor la fàcia bèfia e los uòlhs roges abans que lo menèsson en taxi a l'espitau de Quebec. Lo enlai la literatura e la reconciliacion frairenala d'aquel païs trocejat per los conflictes actuals que sabèm, la furor islamista a son cimèl de baujum.
Lo PEN Honduras presenta los mortalatges de jornalistas que denóncian la corrupcion. Mortalatges pas jamai elucidats, e l'estat respon pas quora es interrogat aqui dessus. La representanta a de senglots dins la votz en nos parlant d'un jornalista e escrivan, amic sieu, abatut de multiplas balas, mentre avia denonciat de malafachas bistortas dels politicians. Demanda que PEN s'adreicèsse oficialament au govèrn dau país per marcar sa preocupacion grèva.
Los representants d'Eritrea and Ethiopia (exilhats de sos païses) prenon la paraula en diguent que los govèrns de sos païses an pas res de res de democratic, i a ges de parlament, ges d'eleccions, e d'empresonaments arbitraris a ne’n vòls aquí n’as. Prepausan que se diguèsse "Faced by the authoritarian regimes in Eritrea and Ethiopia the 81th PEN International Congress Assembly calls for a process to challenge these regimes" mas lor es demandat de redigir una resolucion vertadièira per que se finalizèsse durant lo congrès.
E ne passam a las resolucions. Que de verai passan pro lèu, estent que son estadas discutidas abans en reunion de Comitat. Una impressionanta colleccion de mortalatges, d'empresonaments e de violacions dels dreches umans, de pertot dins lo mond, una vertadièira enciclopedia actualizada de totas las malafachas e mauparadas que se pòdon imaginar. De veire aquò evocar a la galaupada sens s’arrestar, balha una mena de vertigi.
D'una resolucions an una portada mai generala.
Antau la resolucion N°13 "Contraròtle de l'Internet e dels mèdias en linha" prepausada per lo PEN Africa dau Sud, lo PEN Afrikaansk e lo PEN Kenya, e la declaracion 21: "Susvelhança de massa e son efièch que paralisa la libertat d'expression" denóncian la susvelhança de massa d'internet e/o lo blocatge d'unas parts del malhum jos lo motiu de prevencion dels actes terroristas. Aquò concernís dins un paragraf la França amb son amendament de 2015 de la lei sus lo rensenhament. Lo tèxt de las doas resolucions balha una vista generala de çò qu'es en fach lo contrarotle e lo filtatge general de tot internet per los servicis secrèts de mantun país. Amb aquelas doas resolucions PEN demanda als estats de respiechar atentivament lo drech a la vida privada dau mond dins aquel afar.
La resolucion 18 "barradura de l'espaci civil" denoncia d'unes païses qu'an refudada l'intrada a las ONG (India, Egipte). Lo representant del PEN Nepal fa remarcar que cal èstre prudent aquí dessús perqué" d'ONG n'i a de milieirats e d'unas que i a son criticablas. Mas la resolucion passa amb quauques abstencions.
La resolucion N°19 sus las "Leis relativas a la difamacion e a las escornas" prepausadas per lo PEN Ghana e lo PEN d'Africa dau Sud a una portada generala, s'aplicant a mai d'un païs (Lituania, Koweit, Burkina-Faso, Bangldesh, Islanda, Iran, Thaïlanda, Turquia, Zimbawe. Se vei que dins mantun estat i a de penas disproporcionadas per quau exprimis una opinion publicament una opinion sus quauqu'un. L'Assemblada demanda als estats d'abrogar las leis actualas e de liberar los que son empresonats per aquo coma Lohé Issa Konaté au Burkina-Faso.
La resolucion N°20 parla de la "Legislacion anti-LGBTQI", faguent aqui tanben un panoramà de l'orizont de libertat que s'escuresis dins 75 païses del mond. Dins 10 païses l'omosexualitat es reprimida per de penas sevèras que non sai, prison e cops de flagèl, e mai pot anar fins a la mort en Iran. Dins mantun dels païses ancianament sovietics la lei de la Domà russa de 2013 contra la "propaganda omosexuala" es en trin de venir una referéncia adoptada massivament coma un "copiar-pegar" per totes los parlaments. La resolucion es votada a l'unanimitat mens la Lituania.
Una resolucion nova (N°26) presentada en cors de congrès concernis las femnas kurdas, es un document detalhat que mostra la politica sistematica de mesa en esclavatge sexual sistematic per DAESH de totas las femnas Yezidi/Ezidi, mostrositat qu'es una vergonha per l'umanitat tota entièra. Ne demora 3000 coma esclavas, mas 650 an capitat d'escapar e an contat ço orre qu'an degut viure. Ni mai ni mens i a de jorns de mercat public als esclaus, ara, a Mossol, anonciats per las ràdios de DAESH. De mai lo document explica que : "La lucha radicala de las femnas kurdas per lor liberacion va mai luènh qu'una simpla lucha nacionala o d'una lucha per l'egalitat dels sèxes. Lor mobilizacion en massa es l'eretatge d'una resistança de longa data, que foguèsson combatentas, presonièiras, politicianas, caps de movements de revolta, e militantas civilas, las femnas kurdas manifèstan sens cap de lassitge refudant lo pus mendre compromés sus lors dreches".
Se presenta de mejans de lucha contra la lectura de nostres mèls: Surveillance self-defense, Prism break, learn.equality, etc... que son simplament d'add-on als mèls e que los rendon infiltrables.
S'es parlat d'Amazon: una declaracion mençona lo "market power" espantos d'aquela firma mas pausa lo problèma de l'explotacion e dau respècte de la diversitat. se'n fai una declaracion votada unanimament.
Nòstra resolucion N° 25 passa a l'unanimitat e es aplaudida, a 12 oras 30.
Résolution du P.E.N. International sur la Langue Occitane en France
PEN est l’association qui rassemble fraternellement les écrivains du monde, pour lesquels la littérature ne reconnaît pas de frontière. Parmi les centaines de cultures représentées au sein des 147 pays membres de notre organisation, la langue d'oc ou occitan s'exprime depuis plus de 1000 ans et a enrichi la culture universelle.
Cette culture et cette langue sont enracinées dans 5 régions françaises, en Italie (Vallées du Piémont) et en Espagne (Val d'Aran). Elles constituent l'une des manifestations de l’esprit humain qui ont apporté au monde, avec les troubadours des XIIe et XIIIe siècles, puis à travers la respelida (renaissance) mise en uvre au XIXe siècle par Frédéric Mistral et ses disciples, et jusqu' à aujourd'hui, des uvres majeures.
Cependant, en France, l’importance, la légitimité, voire l’existence de cette langue et de cette culture sont systématiquement niées.
Depuis 1539, l'Etat royal puis républicain s'est efforcé d'éradiquer cette langue ainsi que les autres langues de France et leurs cultures.
La quasi-négation dont cette langue fait l'objet actuellement ne peut qu'emmener sa disparition. Cela contredit la volonté de défendre les droits de l'homme et la diversité dans le monde, idéal affiché par la République française.
Nous demandons la reconnaissance officielle de la langue d'Oc ou occitan et des autres langues de France, sur le territoire de la République, assurant une réelle présence digne, visible et audible (enseignement, media, expression artistique, espace public) de cette langue sur le territoire français qui est son principal espace d’expression.
Les écrivains Acteurs de la Liberté d’Expression en Europe et en Méditerranée (ALEM) réunis à Narbonne les 25-28 Juin 2015, sont porteurs de cette déclaration. Ils appellent le PEN International, conformément à la Déclaration de Girona des Droits Linguistiques, à enjoindre le Président de la République Française et son gouvernement, au-delà de leur promesse de faire adopter la Charte des Langues Régionales et Minoritaires par le Congrès, à prendre toute disposition législative permettant une présence effective de l'occitan et des autres langues de France, à côté de la langue française.
Lo congrès s’acaba amb un repais dins lo bastiment istoric del Parlament de Quebèc ont sèm a costat dels escoceses. Fasèm la fòto generala dels participants sus las escalièiras monumentalas.
Lo temps vira a l’agre amb una plòja freja. L’ivèrn es aquí, diràn los quebequeses. Comença de nevar dins la nuòch.
Una crosièira sus lo Saint Laurent permet de discutir un pauc, de se fotografiar entre amics que s’escriuràn benlèu mas se reveiràn pas d’aquí l’an que ven.
Amb lo novèl president de PEN Malí e Elizabeth Csiczery-Ronay, d’Ongaria, parlam de lançar una reflexion sus las confinhas movedissas entre libertat d’expression e respècte.
Lo bilanç d'aquel congrès es donc positiu, nòstra preséncia s'i es de mai en mai afortida amb un capital de simpatia per "una de las culturas las mai amenaçadas del mond" coma la presente. Avèm rescontrat d'escrivans de tria encantats per la perspectiva que ne publiquèssem de traduccions dins "Oc"/"Reclams"/Gai saber... Amb las resolucions que presentam cada an sèm dins lo rodelet dels 25 o 30 centres mai actius, e ongan ne fasèm passar una qu'escarraunha nòstres tan cars amics jacobinistas e que la caudrà far conóisser largament.