Manifèst del Comitat dels Escrivans per la Patz 

 (Manifèst de Bled, 2013)

Lo PEN International es un regropament mondial d’escrivans que fargan una cultura de la Patz  apevada sus la libertat d’expression, lo dialòg e l’escambi. Apara la diversitat culturala e  linguistica, e se socita de la vitalitat de las culturas e de las lengas, qu’aquelas sián parladas per fòrça o per pas gaire de mond. Los escrivans del PEN internacional son tanben conscients del ligam fondamental qu’estaca l’individú tant coma la collectivitat a la natura. Dins aquel èime lo PEN es engatjat, a travèrs de son Comitat dels Escrivans per la Patz, dins las questions vitalas tocant los problèmas que pòdon traire a de conflictes o a de situacions ont las gents o los pòbles cèrcan de camins nòus per viure ensèms. Adonc lo Comitat dels Escrivans per la Patz  del PEN Internacional a aprovat un Manifèst sus lo Drech Universal a la Patz, basat sus la Declaracion de Lugano per la Patz e la Libertat de 1987, sus la Rampelada de Linz de 2009 contra la degradacion de l’Environament e sus la Declaracion de Belgrad de 2011 que privilegia lo dialòg coma endrechièira cap a la patz.

1.       1. Los membres del Comitat per la Patz del PEN Internacional elabòran l’idèa d’una ciutadanetat que recampèsse los pòbles del mond per l’entremièja de la Literatura e dels rencontres entre escrivans e amb lo grand public.

2.      2. Considèran qu’una de las missions principalas del PEN es de rendre mai aisit e de promòure lo dialòg entre escrivans de païses en conflictes o de regions del mond ont las nafraduras son dobèrtas mentre las volontats politicas son ostilas o despoderadas per las sanar.

3.       3Enauçan en valor primièira la libertat d’expression e de creacion jos totas lors formas a la condicion que s’exercèsse dins lo respècte de se e dels autres. Aquò correspondís als Dreches Umans Fondamentals formulats dins la Declaracion Universala de 1948 ratificada per las Nacions Unidas.

4.       3. Los membres del PEN pensan que l’environament deu èsser respiechat, en conformitat amb las declaracions de Rio de 1992 e de 2012, quitament s’aquò’s pas mençonat explicitament dins lors òbras. La natura, las civilizacions, la planeta, son amenaçadas. Aquí perqué condemnan a l’encòp los excès de la tecnologia e l’especulacion financiària que contribuís a apaurieirir una granda part de la populacion del mond. 

5.       5. Los membres del PEN considèran que lo mai grand desfís uèi es de passar d’unas situacions extrèmas de violéncia, cap al debat e al dialòg. Vòlon èsser de participants actius dins aquel processus. En darrièr recors, PEN se virarà cap al drech e a las instàncias internacionalas.  

6.       6. Es primordial de s’engatjar de contunh a establir las condicions que rendon possible que s’arrèsten los conflictes, estent que la libertat non pòt existir sens la patz e que la patz tanpauc non pòt existir sens la libertat e la justícia sociala e politica.

7.      7 . PEN farà sempre targa a l’injustícia pertot ont i a opression, colonizacion, ocupacion illegala, o terrorisme. Respiecharà e apararà la dignitat de totes los individus.

8.       8 Dins l’interés de la libertat d’expression e de la justícia cada individu o grop implicat dins un conflicte poirà presentar de peticions a las instàncias internacionalas.

9.       9 Lo drech a la patz deu èsser afortit per las Nacions Unidas coma un dels Dreches Fondamentals

10.   10  Los enfants del mond entièr, filhas e garçons, an lo drech de recebre dins los programas escolars una educacion per la patz. PEN s’engatjarà sempre per qu’aquò se faguèsse.

Adoptat a Reykjavik lo 12 de Setembre de 2013