Max Allier

(1912-2002)

SOLSTICI

AVERTIMENT

O SABE... Aquesta garba de poèmas non pòt esquifar lo malastre comun.

D'escriure en òc sembla una cotralada au sègle de l'atòma e te fai espelir unas risas trufairas sus las bocas dau mond que se creson. Te venon pietadoses : De qu'es aquel pescaluna, aquel pinhastre, que quita pas de s'exprimir dins una lenga que la compren digús ? Perqué non en francés ?... Li poiriái repotegar : E perqué non en chinés ?

Mès non o farai. Que seriá pas onèste de simplificar antau un empèri de tant entrepachos que çai non es lo luòc de'n parlar.

Aimariái au contrari que non se laguièsse d'aquò lo legeire que dobrirà aqueste quasèrn. La lenga d'òc soi pas d'aqueles que se pensan que cabís un trelutz que, dins la revirada francesa que de son obra donan, s'avalís. Francés emai occitan, son mieunas las doas lengas e soi tant de biais emb una coma l'autra. Aquestes poemas, los engimbrère en francés tant coma en òc. Non cridarai : Avalisca ! se li fan la bèba los que forestièrs a la lenga d'òc los auràn legits pas qu'en francés.

Aici i a pas de revirada e la dicha « traduttore, traditore » non ista ben. Tras las doas lengas son dos rebats d'un sol fanau. Se lo trobas fosc, la peca non es dau veire o de sa color. Vai simplement qu'au lum de l'autor es de manca 1'òli.

1- MON DICCIONARI

AICI mon diccionari
De Lengadòc mon país blau es lo terraire
D'una avalida a l'autra se relarga
e brama dins lo vent Cada matin
morre d'ataut estabordit encara
dau nonrés fosc e clar respelís

De tot un pòble es l'òbra màger
Pescaires e boiracs l'an signat de sas crotz
Rompudas Camps Cremats Pònt Nòu qu'encamba Entraigas
espandisson au sorelh sa gèsta seculara
Un immènse passat de jòia e de dolors
rogeja en sas aradas

Es viu Desnud dins l'auba
manda alin sos rasals de lutz dins lo siròc
A l'ombra d'un garric que chorra sus las clapas
de cada truc vei la mar blava que l'agacha
Tot lo jorn enclausits sens bolegar s'abraçan
dins un pantais d'aiga e de fuòc

Als cementèris dòna d'aire
Es una Crau que sos ròcs pensatius
d'un pòble mòrt sauvan sols las paraulas
Magra au fons de mos uòlhs una Pèira Levada
bolega e de son ombra me ven traire
de signes que bade enclausit

II

AMONT au país naut qu'i chorra
lo Joan de l'Ors dins sa comba espandit
ras de sa barra de cent quintaus velha un monde
d'atauts e de faidits A l'ora
que la nuòch sus los sèrres repofa
se jòga dins l'ombra un jòc fantastic

Emb una amor desparaulada
quilhats d'un costat e de l'autre de l'abís
la Femna Muda embé l'Ome Mort s'entrebadan
dins un mutitge que clantís
Dòrs sa bòria engrunada
sol lo Lugar emb lo trantalh pacient dels astres
endeven la cançon que li remena un grilh
S'estrementís alai la Ròca Blava

Dins una freg esperlucada
sent lo ponh morrut de l'Ubac que se sarra
cavat de Rius Tòrts negre d'Àbets e de Matas
Trelima fa de sègles de fugir
Mès d'un agach d'eternitat fissada
desnuda se quilha en mitan de la Dralha
plantada coma un crit

Ai agut vist dins Comba Escura
que l'estelam de tots sos uòlhs lusís
dòrs l'Abeurador s'agandir
las Bèstias d'autre temps la Lèbre lo Pudís
lo Chòt qu'udola dins las brugas
Ai vist Rainal que trepa e que l'aura acotís
se traire espaurugat en jangolant tot d'una
dins la pèl d'un Volpilh

De còps detràs de lègas d'oras mudas
lo vent m'a carrejat la bruchor qu'ensordís
de Bramabuòu luònh jot la luna

III

Aquí lo libre de ma tèrra
Bòrnis tot clavelats d'un silenci prigond
Issart Vièlh Trapa-Lop Sèrre de la Luseta
lo Bòsc de Terrondèl e Saut d'Orgon
ombrejan dins mos uòlhs Me saludan sens veire
tibats dòrs l'estelam coma de ponhs

Sempre es dobèrt dins la contèsta
E l'ivèrn qu'en l'oblit tot sembla rebondut
quand amondaut a Puèg Agut pica l'estèla
sas bocas de frejau dins la grand freg s'espetan
Rauc son parlar color de tèrra
s'engruna dins la solitud

Parla mon libre Me tòrna vèrges
las dichas de tostemps que me fan de besonh
Dins los escafarnèls de uòi me dòna a téner
l'aiga lo fuòc l'odor nauta dels sèrres
Me ven bufar dins las aurelhas
la cançon de l'amor

Los qu'a passat temps l'escriguèron
avián de nòstre mau Traches dins los embolhs
coma nosautres ja se volián mèstres
dau mond A bèles paucs de sos paures arpions
luchavan per sauvar de la mòrt de la tèrra
l'òme aquel fuòc qu'entrelusís

II - SOLSTICI


SOLSTICI

Per Renata.


AICI vengut dins lo solstici de ma vida
embé l'aura de bas que fai crossir los pins
dins lo trantalh dau mond e la mar que se ritz
ve mon amor Mas doas mans d'òme son cafidas

de sorelh An quitat coma un bolièg que raja
s'embeure dins l'escamp estrementit de bruchs
lo temps aiga que fuma emai lo salabrum
De lònga an escampat lo pèis mas mans traucadas

Mès tu frucha de mar ma Laucha que varalha
sus tos popèls bessons espandits dins lo jorn
l'ombrina e lo treslutz calorent de l'amor
Çai siás restada presa e me rises per malhas

***

Siás restada consenta de la vida tala
qu'un jorn de Mai - aviás l'aubada dins los uòlhs -
venguères a la muda en lo cambron que dòrm
me traire dins sa flor tos vint ans qu'embaumavan

A passat temps D'aise an virat sus los acrins
las ensenhas que nos disián l'ora dau monde
Emb son carri de bruch que dins l'escur barrotla
la guèrra emai sa chorma an trepat per camins

Me siás restada Ome sens nom pòde esquichar
l'anchòia Dins ta farda a ta cuòissa pegada
desnuda la vertat de ma vida es enclausa
emb sa carn de sorelh e sos popèls tibats

Aici siás E d'un biais que fai cantar mon còr
caminas ma peteta en mon sang que s'enaura
Siás tu mon bòu Dançaira en ton borlís de raubas
dòrs l'auba dels jorns bèls caminas dins mos uòlhs

Siás tu mon bòu tu mon anguila e mas Sargassas
filha de luònh qu'un còp en mon rasal d'estiu
venguères escampar dins mos uòlhs enclausits
tot lo tresaur qu'òm vei mirgalhar dins las aigas

A passat temps De lònga trach dins las contèstas
faguère mon mestièr d'òme e uòi se sèm nuds
femna planhigas pas l'ostau per lo vielhum
nimai la patz de l'òrta o las raubas de fèsta

Nautres sèm rèis Virat dors l'endevenidor
t'acampère pas res mès d'un biais de cocarro
dobèrta la camisa e desnuda la cara
t'ofrisse sus ma pèl aquest sorelh d'amor


L'OME QUE VEN

AICI l'òme que ven
Ieu l'ai vist un matin trefolir dins la cara
d'una manida qu'a la vida risiá
Luònh dins la sorelhada
de sa man tota trempa d'estiu
me fai lo signe blau lo signe suau
dau cèl que dòrm e de las aigas

Diriatz l'òme que ven
dapàs sus lo camin de las annadas
un dieu qu'i trefolís la saba dau terraire
Son alen dins la boca dau temps
ten de l'amor lo cant breçaire
La cencha blava e la patz de l'estiu
se las nosa ufanós a l'espatla

Linde es l'òme que ven
Lo sorelh s'esclafís deliure sus sa cara
A son costat i a pas pus l'ombra d'autre temps
que dins la polsa rebalava
Fusa L'èrba que canta l'èrba blava
lo margalh de Junh quita pas
quand lo cauciga de cantar jot sas penadas

Ve lo l'òme que ven
Tota la tèrra urosa i fai companha
La fresquièira dau grand matin
sus son pechau rejovenit
cofla sa camisa que bada
Emb una risa en mitan dau camin
l'òme que ven nos gacha

L'òme que ven
dins lo patac de mon còr viu tostemps
l'ausisse que se sarra
Tant leugièr siá son caminar
me seguís dins lo bruch de la molonada
e mai qu'alene a mon costat
entrefolit luche dins los auvaris

òmes l'òme que ven
nos sembla totes coma un fraire



EMB UNA POLSA D'ASTRES

IEU soi lo rèi ma vida Ara qu'assadolats
- l'estiu alena e canta bas a la fenèstra -
ausissèm espandits de nòstre còr en fèsta
lo terrigòs d'amor perfins s'arremausar
d'un uòlh entredormit espincha Las estelas
fan signe en trantalhant au cèl esperlucat


Sèm de partença mon amor Ieu lo cocarro
- ve las chifras de fuòc que manda l'Escorpiu -
aicí la nuòch tota ma nuòch qu'embalausís
lo rescòntre qu'amassa Entrement qu'i varalha
treslutz tot çò que vai s'endevenir
sarra te que t'estringue emb una polsa d'astres

Quita arratge ton peu Dins son flòc que negreja
- aquel tavan fresilha e bisca entre mos dets
t'espille lo Lugar qu'ulhauça Es tant caudet
e de tant trefolís de fringar sa peteta
que sens esperar nuòch s'afresca beluguet
per se'n tornar matin que ja l'auba clareja

Demòra Se ma man te fai una flatinga
- la nuòch a de moments a de raufèls d'amor
vai qu'entre tos popèls vòle sarrar la flor
de l'ombra Es lo Peperelet De lònga esquilla
coma un manit pres per la nuòch e que totjorn
quand vai s'anequelir sempre un còp de mai tinda

Astres de gaug benlèu saique benlèu malastres
- mès sèm pas d'esterlògs per se n'estrementir
la vida tota es nòstra embé sos malordits
A sa claror que fai regisclar lo Grand Carri
pòs t'amagar desnuda en los jorns a venir
mieuna que ta beutat e mon amor t'aparan

Sèm de partença mon amor La mieja luna
se pallèva per vèire a l'ora que se dòrm
jaguda sus son lièch una peteta nuda
qu'en la fluna s'aclata e nosada a mon còl
vai s'avalir dins l'estelam que revoluma



CONSENTA


AI alandat a la montanha
de vèspre la pòrta dau mas
Encara plòu per escotadas
S'ausís degotar l'acanau

L'automna es estada aplogida
e lo rasim lòng de vairar
Embé la lònga nuòch qu'avita
ja los sabauds graulan per prats
e ja corpatasses e tridas
cridan que la freg vai pelar

Siás muda A mon latz pensativa
tot mirant l'error d'un jorn tras
se vei qu'a la sason passida
mandas un ponhent adissiatz
E dins tos uòlhs de femna vira
la ròda dau temps que se'n vai

Te bade E vese ja qu'en èime
resquillas dins l'ivèrn gelat
Mès de çò que sol sus la riba
demòre embé lo còr sarrat
ai sentit ta maneta amiga
a ma man d'òme se nosar

M'as agachat Ta cara lisa
sos grands uòlhs cafits de rebats
disiá desnuda dins la rispa
de òc au rescòntre A dapàs
me faguères puòi una risa
que mon còr n'es reviscolat

Vèni que dins l'escuresina
per fanau a nuòch vau cargar
a la proa dau mas la lusida
de tos uòlhs Sos fuòcs alternats
menan dins un trantalh ma vida
au país de cocanha alai

Ai claus au freg de la montanha
anuòch la pòrta de mon mas
amiga e de partença trauque
dins l'espés dau temps que se fai

DIRIáI DE OC

TOT se muda ço dison emb un jorn tot s'acaba
lo sorelh atanben davala a son tremont
Emb a boca de nuòch dins lo valat las ranas
raucas dins lo limpum dau temps vièlh espatadas
graulan sens se cochar despuòi que mond es mond
qu'es un embolh de viure e que morir fai fàstic

Saique benlèu Un jorn - Ta risa florirà -
mieuna dins los uòlhs blaus de milanta provencas
ieu serai sus ta lausa un grelh d'espangassat -
lo temps que revoluma aurà tot trevirat
sasons fruchas d'amor cançons de nòstra lenga
e los signes de fuòc qu'amont lo cèl nos trai

Un jorn - farà de temps que muts dins la polvèra
ieu jagut embé tu fumarem los fenolhs
e qu'ausirem amont dins lo treslutz las pèiras
barrutlar sul camin que los vins i arpatejan
un jorn non sobrarà mieuna de nòstre amor
pas mai que d'aquel gro que l'ondada bolega

Saique Mès un matin d'estiu un dieu volguèsse
despuòi milanta e una nuòchs me revenir
que faguèsse un alen subran bombir mon èsser
dau tresfons de l'escur qu'embalausit tornèsse
veire dins lo sorelh mon ombra s'espandir
emb un trantalh qu'au monde viu m'acaminèsse

diriái de òc Quand tot lo demai s'engrunèsse
i aurà tosemps lo jòc de viure e de morir
Lo temps que ven sentís emai el a polvèra
a la carn d'òme a sa susor emb a sa fèbre
Dins mos uòlhs quand t'abrace aquel fum de desir
que raja es mon amor de tostemps que bolega

Tot se muda Emb aquò sus la tèrra redonda
faràn tostemps l'amor tant qu'un parelh viurà
i aurà tostemps un jaç dins un canton dau monde
tostemps a jorn falit espandida dins l'ombra
una manida nuda emb un jove abraçats
sadols escotaràn bombar l'amor prigonda

Tot serà suau La mar en s'engrunant dins l'ombra
s'ausirà tot de lòng de la sorra cantar
de sa cançon cofla d'eternitat las oras
E de tant de bonur a de moments crentosa
tot mirant enclausida en la nuòch lo Lugar
la filha pauparà lo còs grèu de son jove


AMOR AVALIT

ES l'auba La fresquièira a ma fenèstra raja
Dau lièch entredormit vese alin bolegar
la poncha d'un boscàs sus lo sèrre pelat
Blaveja dins mos uòlhs e lo jorn tòrna nàisser

S'ausisson de l'endrech gisclar de siulaments
de manidas que ja menan pàisser las vacas
tot un rebaladís d'esclopets que patacan
e lo bruch dels lençòus que petan dins lo vent

M'enaiga mon bonur Espelofida encara
vese a sorelh levant foguejar son peu clar
se'n vai venir nuda en sa rauba far rajar
dins mon sang tot l'alen santarós d'en montanha

Un jorn de mai a viure embé tu solitaris
a se potonejar sus l'òrle dau boscàs
a sègre embalausits l'ombra d'un corpatàs
de temps puòi a se jaire abraçats sus la bauca

Tot un jorn enclausits de s'aimar d'èsser ensems
de veire a de moments sus la rasa qu'ondeja
pas qu'un tropèl que chorra alai dins la solesa
de tant palle que sembla arrapat dins lo vent

A l'ora puòi qu'amont la freg se reversina
alin quand dau penjal qu'i cabussa lo bòsc
giscla l'idol de l'aura au pus naut de sa crida
sarrats se'n tornarem embé la pèl qu'escòi

De lònga au calabrun tornarem sus la dralha
devèrs l'aubèrg qu'un fuòc de lenha i cremarà
Tu risenta au lindau d'un vam me passaràs
per t'espatar los braces nuds a la flambada

E puòi quand cau davant lo mond se separtir
muts un vèspre de mai e cremats d'arderécia
tot legint dins tos uòlhs trebols que siás consenta
vendrai te jónher en ton cambron afrejolit

***
Vèni me lèu Saique non es ta vòtz cantaira
ja que me sòna Nò Es dau trefons de ieu
per ieu solet qu'aquel resson messorguièr viu
dau trefons dau passat qu'encanta mon desaire

Jamai te'n tornaràs embé las oras mòrtas
recalivar per ieu 1'ufan d'aquel bonur
i a pas pus de camin per agandir lo truc
Ai avalit la clau que'n dobrissiá la pòrta

Aquels jorns desobrats fai tant de temps 'smarrits
se n'anèron negar dins l'ombra e dins la larga
embé lo vent caput que nos esfolissava
Sol mon còr que conois los sarra embalausit





OMBRA QUE VIRA

Per Glàudia.

AUCÈL que vira ombra sus lo camin
sèrre pelat que de luònh fai lo signe
a la mala ora espinha que ponhís
la vida tota s'enverina

Avisa te peteta Aperamont
i a lo babau qu'es de lònga a l'espèra
Cofle tostemps d'un silenci prigond
lo cèl blau te seguís sus tèrra

De qu'auriái paur repotega I a digús
Sol ailalin un corpatàs que crida
Carn Carn se demesís temps dins la lutz
per puòi s'embeure a l'avalida

Parla pus suau Lo mau encara cèrca
Se peraquí venguèsse a te crosar
que sus ton cap un ilhauç s'espetèsse
ai quau poiriá puòi te sauvar

Còr que polseja aucèl de luònh perdut
palla dins lo terral mon amorosa
trampèla Agacha amondaut lo cèl mut
e la trumada en l'aiga blosa

Mès passa lèu una ombra sus la dralha
e tornarmai la lucada nos ritz
A mas rasons la joventa badalha
e trepa Una nívol d'estiu

Se'n cacalassa a vint ans una filha
L'amor l'apara En lo cròs de sa man
conois que lònga es sa rega de vida
e ritz Farà sorelh deman


AICI SOI

Per mon paire.

ME demandas quau soi Ieu me dison l'Alhièr
d'un nom que sentís bòn a l'alh emb a vendèmias
Soi lo filh dau sorelh Entre mar e Cebenas
blanqueja ma ciutat sus un truc rocassièr
Emb sa rauba d'estiu espandida en torn d'ela
vei grumejar la mar de Ròse als Pirenèus

I soi nascut Fai quaranta ans - la lutz me'n crema -
me panlevèt en cridant Siás mon rèi
Embalausit e mut tot lo Gofre dau Lèu
me venguèt envescar los uòlhs de son mistèri
Despuòi emb un agach tène jot mon empèri
lo mond E coma un plor tremòla en mos parpelhs

Mos paires iganauds un còp me lo donèron
Dins lo fosc dau passat los vese Los Alhièrs
se d'alh embé lo temps fasián pas pus mestièr
èran los fruchs amars d'un terraire d'erètges
De sègles an patit per conquistar lo drech
d'agachar coma sieuna aquela clapareda

Luche còntra l'ombrum d'un temps de carestiá
l'escaufan los rajòus de son sang mostardièr
S'ai pas penjat son dieu en crotz a mon saumièr
ai recaçat tot son amor per çò que grelha
Luche còntra l'ombrum d'un temps de carestiá
e plegue pas mon cap qu'au dieu de mon idèa

PÈIRA LEVADA

PÈIRA levada en lo cèl mut
luònh que m'espèra sus la dralha
als uòlhs sadols de solitud
veja tot l'espandi badalha


Pèira plantada amont sul pas
dins lo cèl nívol que me làguia
quand sol embé los pins sarrats
corsege una ombra sus la dralha
camin vièlh d'una antica raça
qu'aflora mai sus l'aigavèrs
quand ai tot lo jorn a mos passes
rebalat lo voide dau cèl

se puòi se lèva pèira muda
es tot un pòble rebondut
qu'antau çai plantat me saluda
embé sos uòlhs de solitud

PARAULAS

AUBA d'estiu jorn nòu que poncheja dins l'ombra
paraulas de tostems que venètz esclafir
de matins dins mos uòlhs embalausits lo monde
crit de bonur, jòia de viure que desbonda
quand me donatz a veire encara entredormit
desnuda dins mon lièch una filha redonda

aigas tèrra sorelh fenestrons clars que bomban
fuolham libre verdau qu'embé bròda l'estiu
bolega d'un alen ticassat d'aur e d'ombra
ventalh qu'a de moments una cara prigonda
lo plega en m'agachant e que puòi lo dobrís
cançon d'eternitat que dins ma tuca monta

vautras que bolegatz de lònga las ondadas
emai qu'endimergatz de blau los orisonts
senépia còp de temps marin blanc que s'encaïna
alens vius que fasètz caminar las Serranas
e respelir d'en nuòch lo sorelh e lo jorn
crits que trai lo pescaire emb son bolièg paraulas

ieu vos dise de òc Qu'entorn de ieu que fonhe
sètz vautras que venètz dins ma nuòch espandir
la rauba acolorida e pesuga dan monde
vautras que me donatz d'empaumar tant redonda
coma en pantais la teta nuda de l'estiu
e de'n faire rajar dins mas bocas l'esponcha

II

Paraulas bufes raucs dichas entrecopadas
vosautras que metètz tot mon sang en combor
boca que sus ma boca afebrida varalha
e perfins coma flors espandida que laissa
las lengas se mesclar dins la jòia d'amor
poton fresca sentor de majofa en montanha

vautres ressons cargats de lagui embé de jòia
desaguicis grand gaug destorbes dau camin
confession que salís d'un amor de rescòntre
e que digús escota e que raja de lònga
mot pesue que ven puòi tot clavar d'un adieu
e que la puta trai en tempassant la pòrta

mots qu'avètz varalhat entorn de Miegterrana
embé los mariniers sus lo tèume quilhats
tot cargant de quitran de sorelh e d'iranges
dins lo fuòc dau trabalh e de l'amor estrange
dins la chorma e lo fum dels pòrts de delai mar
bruchs de luònh qu'a l'ostau cantan dins los pantais

ieu vos dise de òc emai de nò Que totas
sètz pas per ieu lo jòc petetas d'un senhor
dont l'amor quand a fach de vosautras s'acorcha
Sètz femnas Vòstre alen quand au mieu se ven jónher
es un fuòc que me crema e quilhat dins l'embolh
per la vida e la mòrt paraulas vos espose


SOL EMBé TU

LA nuòch se sarra mai Dins l'ombra
dau causse nud coma la mar
lo bòsc que jangola ailaval
sembla un bastiment que barrotla

ieu embé tu sols dins l'espandi
enclausit de potons amars
quite lo sèrre travirar
dins la nuòch embé lo cèl palle

T'ai tota e sente astre ferotge
ton còs jota mon còs tibat
e chorle a ta boca amorrat
lo gaug de la tèrra sadola

Sèm sols sus lo puòg qu'i repofa
l'aiga d'un vèspre estrementit
a s'aimar tot morgant los dieus
als patacs de dos còrs que bomban

Ta boca sentís a montanha
a la frigola emb au ferum
sentís a l'èrba vispra au fum
que de la carbonièira raja

E de çò que l'amor se creis
tot emai lo cèl que trantalha
la nuòceh qu'i falís la montanha
dins lo terrigòs de l'ivèrn

diriás que tot çò de viu qu'aime
solesa vent sèrres e bòsc
s'enfusa en ma boca e mon còr
per una comunion salvatja

MES IEU LA SABE VIVA

Per Max Roqueta.

I

O SABE mon païs Çai dins ton espandida
qu'i giscla la polvèra e qu'escoba lo vent
ieu sentisse una cara a mitat sepelida
tant fosca a de moments a d'autres mai tant linda
que jogariái de còps qu'ela es encara en vida
e que me dise puòi qu'es mòrta a passat temps

O sabe I a pas digús dins ton trelutz que visca
sonque dins lo cèl blau lo pantais de l'estiu
As que ta mar cofla de bròda e de pigritge
que de lònga se còpa e de lònga rondina
e que dins son marmolh non acaba de dire
a l'arcèli que bada un racònte avalit

O sabe Un mau d'endura mon bèl te rosiga
e tos uòlhs enborniats qu'i chorra la palús
quitan a bèles paucs rajar la pesolina
dels òmes. Ja los aucelasses d'en garriga
luònh de son terrigòs e de sa pudessina
radan Son crit amar rega ta solitud

O sabe Mès de còps qu'emb mon ombra espaurida
m'acamine solet que lo fuòc de miegjorn
coma una mata de frigola me rabina
me revire tot d'una emb una estrementida
per espinchar detràs Que sente en mon esquina
coma un agach pesuc que de lònga me ponh

Tot es suau Emb aquò se vei a l'avalida
qu'una crida te cofla e que vòls mon país
m'avisar Mès pecaire emb ta boca cafida
de garrics en ponchons e de sorra en montilhas
demòras mut Solet l'airau de temps fresina
coma se tremolèsse encara de t'ausir

Calas Tot s'enaurant de la tèrra enclausida
colona de polvèra a l'orisont brausent
solet aperamont s'emplana en l'espandida
lo Temps Son ombra de tartana en lo fuòc vira
De son agach blasit amaga l'avalida
per puòi emb un badalh s'engrunar dins lo vent

II

LAISSA te'n Fai de temps mon país que te bade
e sabe que morrut au treslutz de l'estiu
recaptas dins ton sòm inconsent una cara
qu'embalausís La tènes de lònga amagada
en l'aclapant de ton silenci blau sens saupre
de qu'es en ton trefons que foscament lusís

La sente Sa claror ne raja jot l'engauma
que n'es lorda Mès nuda a la ròca d'amor
un còp a passat temps d'atauts l'an clavelada
Es rebonduda en ton relarg polsós L'acaba
lo languiment de lònga e sol lo sorelh paupa
lausa desnuda un sen qu'aflora dins lo jorn

Siás tu fosca beutat tu que me fas sofracha
quand vau me trigossant per tos orisonts muts
tu que còntra mon còs ton còs relent se sarra
quand espandit per sòu a l'òrle de las aigas
enclausit dels rebats que dins mos uòlhs parpalhan
m'estorrelhe abraçat embé ta joventut

T'abrace Dins lo suau d'una man que pantaissa
alise dins la sorra cauda e dins l'estiu
lo grum fin de ta pèl E tot d'una tresane
que ja ne trefolís tota ta carn embriaiga
Ne raja un fòrt perfum d'amor sadol T'abrace
coma s'aquò poguèsse enfin te revenir

Que vives Ta cançon per ieu non es clavada
D'escotons jot l'agach dau cèl a mitat mòrt
n'amasse lo resson De la Pèira Plantada
au Pas de l'Olme Mòrt emb a las Embruscalhas
lo terraire mai mut n'es cafit de paraulas
Lo secret qu'i es cabit regiscla dins mon còr

Agacha Dau colàs qu'a ton cèl foguejava
las pèiras barrotlèron un jorn bèl en palús
Ne dessote de tras en tras escampilhadas
d'en Cevenas en mar E delai de las aigas
Faraman Magalona embé Seta se trason
d'un grau a l'autre grau de l'estiu de belucs

LA PETETA




LA filha passa e dins sos uòlhs
i a tot lo pantais que marceja
tota la primalha dau còr
que canta e plora e que se dòu
de non sap quinta descobèrta

Vai la manida e dins son esa
i a tota la bròda dau jorn
tot l'Abrilh en flors que bolega
e los alònguis d'una femna
que ponhís lo mau de l'amor

Se'n vai emb son balanç qu'atissa
tot remenant sos cotilhons
sens ausir la ciutat que crida
sens saupre de qu'es que la vida
li vòl emb mon agach febrós

Foguèsse sol au vent d'estiu
foguèsse nut dins ma jovença
e qu'au sorelh de mon país
cantèsse un aucèl de silenci
dins un matin de paradís

coma l'èrba en flors que balandra
escampa au primièr buf d'amor
sa polsa tebesa que dança
dins la sorelhada dau jorn
coma l'aiga a la fònt que canta

saique afogada de l'alen
rabènt d'aquel jove que passa
tu coma l'aiga e lo sorelh
li semondriás de ta man fada
la frucha de ton còs escret

Mès sèm peteta per ciutat
dins un fum de mond que varalha
e passas plan sens t'avisar
qu'embé tos sabatons te'n vas
tota nuda en mon cap pecaire


CAMIN BARRAT



AUBA d'estiu angèl blau que s'estira
boca dau temps que flora d'un poton
mos uòlhs macats d'una nuòch d'insomnia
tot respelís D'un aire de lassitge
bade lo còl que tòrna a l'avalida
per m'enmascar de son agach prigond


Faguère blanca En ma tuca afebrida
e mas doas mans voidas coma mon còr
tòrne tostems veire sa paura risa
l'ausisse mai pietadosa me dire
nò que cau pas que d'ela me caprície
que lusirà mon astre un autre còp

Camin barrat Ai fach qu'una lusida
trantalhegèsse en l'escur de sos uòlhs
Tota la nuòch li bufère la vida
Mès tot aquò que li poguère dire
mon mau consent dau mau que la rosiga
tot per clavar crebèt centra son còr

Camin barrat Foguèt pas qu'una fisa
pas qu'un trevan sul camin de l'amor
Mès reste onchat dau perfum de sa vida
mès dins mon cap paraulas ressondisson
ai dins la boca un gost de regolitge
La solitud per sempre es ma color

Lo jorn se creis Relentas i a de plomas
que cason plan dau fuolham movedís
Emb un rocol d'amor se destrassonan
sus lo cobèrt dolentas las tortoras
Lo sorelh nòu sus la sorra s'alònga
dins las andanas voidas de l'estiu

Ai perdut lo jòc Sol embé ma bisca
tot trelimant d'un bonur que m'escòi
sens bolegar ieu de la nuòch salisse
per tornar veire alin dins l'espandida
uòi coma ièr tras la ròda que vira
lo jorn desèrt blavejar dins mos uòlhs

IV - LA CRIDA

Per Ives Levy.


IEU me ramente de nuochadas
qu'un crit de femna estrementís
Fai d'aquò quaranta ans e passa
emai soi pas pus un manit
Mès dins mon còr d'òme quand raja
coma a passat temps me ponhís

S'espelissiá luònh per carrièiras
l'ivèrn qu'es tot engrepesit
e l'ausissiái de temps se créisser
vermar se tòrcer rebombir
e s'espetar jot ma fenèstra
per luònh de temps puòi s'avalir

Era una femna qu'un ibronha
lo mocador nosat au còl
te la cochava a còps de grotlas
dins la bordelariá dels pòrts
Sa vòtz de maganha sadola
sonava un monde mut e mòrt

E ieu galinat de vergonha
adonc d'èsser pas qu'un manit
badave en trelimant dins l'ombra
perfins destrassonat qu'un dieu
d'un ilhauç rompèsse en escombres
aquela ciutat d'emperits

Mès tot entorn se replegava
dins un silenci estabordit
Jamai digús se bolegava
enluòc dins lo mond enclausit
un paure lum non s'alucava
per far respònsa en d'aquel crit

Demorave apallit de bisca
tot escotant se demesir
lòng temps luònh dins l'escur la crida
Emai sentissiái s'avalir
la fe qu'aviái dins la justícia
que n'arman lo còr dels manits

Era una messòrga lo monde
Jota sa semblança que ritz
vesiái un gorg d'aiga prigonda
qu'i treva un pòble alobatit
Cadun i lucha sol dins l'ombra
cap a çò de mòrt e de viu

II

FAI quaranta ans Lo temps que raja
a saique tot enrabalat
los fanaus d'arrèire los barris
la nèu que veniá s' i amassar
Mas nuòchs son de lònga esquinçadas
d'un idol que vòl pas calar


Ai vist lo malordit s'escriure
Mon temps quand me revire atràs
mon temps es rog a l'avalida
rog d'un encèndi inacabat
D'ombras qu'espaurugan marfisson
cada espelison de ma gaug

Iu me ramente Ilhauç que giscla
amics per camins çagatats
m'an raubat ma jòia de viure
Jot un sorelh que fai trepar
mos vint ans son mòrts a Guernica
embé las cançons de Lorcà

Ieu me ramente Un mond raufèla
jot los escombres dau Reichstag
Praga Mein Kampf Sacco e Vanzetti
e los Heil sus lo caladat
rats dau Sièis de Febrièr crèban
dins los gasilhans dau passat

Tot tòrna Auschwitz la pudessina
dels camps de la mòrt e blaus
los cadabres nuts que resquilhan
a Buchenwald dins los valats
D'Irun au brum d'Iroshima
ma memòria es un camp cremat

Semble un basacle de maganhas
A Nemze un freg matin penjat
dins la nuòch d'Orador trantalhe
lo còr clavelat d'un ponhal
e d'un cròs a l'autre cròs bade
dolent coma un chin de pelaus

Mès lo silenci pataqueja
solet als relòtges crebats
Los mòrts son mai mòrts Las estèlas
clavèlan lo sòu fendasclat
Emb un raufèl mon temps se plega
au lençòu de l'eternitat

III

AI viscut los jorns de vergonha
Emb aquò mon temps a traucat
l'istòria entrumida dau monde
morre nud Grèus d'umanitat
d'òmes espelits de las ombras
an dich au mau Non passaràs

Ieu me ramente Barcelona
Espanha en flors de mar en mar
Dins ieu coma un sorelh repofa
l'estiu dau Frente Popular
Madrid Granada las Astòrias
son d'espinhas d'aur dins mès carns

T'ai tota en mon còr Catalonha
Montjuich los plans descaladats
e vese au canton d'una androna
la filha embé sa risa roja
fai petar l'ombra que s'acorcha
au sorelh de la libertat

L'aura bolega Una auba monta
que fai se levar los faidits
De noms me sagnan sus las bocas
coma d'amoras Tòrne ausir
los ròcs que trestomban Ferotge
chapla lo Dragàs mon païs

Vint ans Mès de còps dins lo suau
las fònts son rajòu se trebola
Una ombra ton ombra Grimau
ensagnosida se i amorra
E d'un vam l'Alhembra aveusat
crema de temps dins la nuòch roja

Saique es de mau se faire un òme
Fai patir lo camin que vai
dins los revolums de l'istòria
de l'òme monina a l'Icar
Es de grèu de luchar de lònga
per la justicia dels pelaus

Bòrni idolant jot tant d'escombres
mon temps aurà pasmens sauvat
l'òme A dapàs de l'embolh monta
dòrs lo rescòntre que se fai
Pinhastre s'agandís son ombra
sul camin que Sant Jaume trai

Una notícia necrologica sus MAX ALLIER aquel montpelhieirenc d'elèit.

Son prumièr poèma publicat dins "Oc" (1945): Ombra que vira.

Retorn a l'ensenhador de la literatura montpelhieirenca d'òc
Retorn a l'ensenhador de la literatura dau sègle XX
Retorn a l'ensenhador generau