FOLQUET DE LUNEL

Avèm pas cap de vida d'aqueste trobador originari de Lunèu (Erau) et que sembla que siá nascut en 1244 puòi que nos ditz, dins son Romans de mondana vida, datat de 1284, qu'aviá aladonc quaranta ans. En mai d'aquel Romans, satiric et moralista, Folquet nos laissa nòu pèças, dont doas cansos amorosas et dos partiments amb Guiraut Riquièr, un d'eles datat entre 1264 e 70. A l'epòca d'aqueles partiments Folquet a entre vint e vint e cinc ans. Sa concepcion de la fina amor es puslèu "edonista" en fàcia de la, pro idealizada, de Guiraut... Folquet de Lunèl es tanben l'autor d'un sirventés istoric a la lausenja d'Amfós X de Castilha que ne frequentèt la cort. E tanben tres pèças religiosas. Folquet viatgèt tanben en Lombardia. E, vers 1274, en Lengadòc. Ont se metèt jos la proteccion d'Enric II de Rodés ( 1274-1302). Parla dau comte Enric dins la tornada de quauques cansos. E i dedica son Romans de mondana vida.

Federica Bianchi que baila ongan una novèla edicion dau poèta sus RIALTO nos met aquel autor en situacion dins la literatura trobadorenca de son sègle: "Entre originalitat e convencion, qu'aqueles dos aspèctes son  presents ensèms dins caduna de las quatre cançons religiosas dau trobador, Folquet de Lunèl nos ofrís una  contribucion significativa a la lirica trobadorenca d' inspiracion religiosa, genre que, per encausa de son floriment tardièr, representa una aureta de novetat a regard  de la granda lirica cortesa. ...  presentant au lector aqueles aspèctes de l’amor non encara a plen explorats per los rimejaires de lenga d’òc: l’amor per Dieu e en mòde particular per la Vèrge, dòmpna per excelléncia.

Una caracteristica particulara dau trobador es son abilesa particulara per de  jòcs retoricò-estilistics e la sieuna propension a enriquesir los tèxtes de preciositats formalas segon la poëtica dau car saber (qu'antau definís el meteis son  art de versificaire en mai d'un tèxt , BdT 154.4, v. 19 e BdT 154.7, v. 4). Se veirà clar a la lectura dels tèxtes (quand siagèsson pas acompanhats dau comentari retoricò-estilistic adaptat) que se tracha d'un poèta non solament particularament atentiu a las preciositats formalas, mas avesat a las metre en forma a totes los nivèls dau tèxt." Pas quau que siágue, coma vesètz. Un trobador biaissut. 

Mas cau legir l'ensèms d'aquela introduccion. . 

Aquí una de sas pèças piosas, donada per P. Bèc dins son antologia. Me sembla que los comentadors an pas amensurat l'interés d'aquel tèxt qu'es un manifèst teologic qu'afortís lo dògma de l'Immaculada Concepcion. Aquò se vei pro clar au v.18 "son còr de tot mal piucèl"... Se sap qu'aquesta tèsi mariologica vendrà dògma, oficialament, pas qu'au sègle XIX jos lo pontificat dau benurós Piu IX. Au sègle XIII, los cistercians, dins la règa de Bernat de Claravau, admeton pas aquela idèa, mentre qu'es aparada amb fòga per los franciscans. E s'endeven que lo mai famós dels presicadors franciscans, e un dels mai afogats a defendre aquela tèsi, Sant Antòni de Padoa, aviá passat una annada a Lunèu en 1224. Ont sai que aviá degut prigondament influenciar sus aquel sicut las idèas dels fidèus de l'endrech. E nòstre Folquet se'n fai aquí lo propagandista en Roërgue...

Cançon a la Vèrge dau còr "de tot mau piucèl"

Si com la fuòlh' el ramèl
Creis el gai temps de pascor
E creis lo fruch de la flor
Per gaug del douç temps novèlh,
Creis mos chans e renovèlha,
Car aug dire qu'anc no's ceis
Plus francs coms ni pus adreis,
E car de tal dòmna so
Qu'anc no fes ni dis mas pro.


Tan son li fach e'l dich bo
De Midòns, qu'òm a razó
Que's laus d'amor, se l'empeis
En amar lieis qu'anc no's feis
de far çò per que's capdèlha
Fis prètz, qu'a tan en capdèlh
Que rei et emperador
Penrian en lauzar onor
Son còrs de totz mals piucèlh.


Ja prejador conhdarèlh
no vòl ni entendedor
Midòns, mas fin amador,
non fenhedor ni irnèlh
ni es fenhens ni irnèlha,
ni anc no's mirèt ni's peis
per escotar pècs domneis,
ni anc fis amans no-i fo
ses cobrar bon gazardó.


Tant es de bona faiçó
Midòns que melhoraizó
no'i vòl : car anc non ateis
Dòmna de las doas leis
en tan aut prètz; tant es bèlha
sa valors qu'a Dieus es bèlh
tot quan fai, e'l prejador
sieu son mai e'l lauzador
que d'autra qu'òm dòmn'apèlh.


Encara'm mòu drech cembèlh
Qu'ieu del comte, mon senhor
De Rodés faça lauzor;
Car es el cap del castèlh
de Valor: que de Castèlha
trò'l cap del mond coms ni reis
del sieu poder mièlhs no creis
de fin prètz- ni anc no fo
qu'al vis -salv del comt' Ugó.


Reïna, maire piucèlha,
filha de paire piucèlh :
vos tenc ieu per ma gençor,
e'l pros coms ditz gran error
de Rodés qu'autra 'Ns apèlh.


Emperò breg'e tinèlha
vuèlh aver tostemps ab eis,
trò que del maldir se fleis
qu'a dichz de vos; mas car so
sieus li presén ma chançó.

(Tèxt de F.-J. Oroz Arizcuren)

Bibliografia recenta de Folquet.

1. Eichelkraut, Franz, Der troubadour Folquet de Lunel : Herausgegeben nach den Pariser Handschriften. Éditeur: Genève : Slatkine, [*201 doc.] 1975 ; 55 p. ; 23 cm Bibliothèque Centrale de Montpellier - Bibliothèque d'Occitanie - Romans Adultes -1. OC849FOL.et  Romans en magasin -2. LE4702...... - Consultable sur place

2. Ricketts P. Le Troubadour Folquet de Lunel In : Colloque International d'Etudes Occitanes  Lunel, 25-28 août 1983..

Tot novèl, en 2003: 

De pas mancar: la prefàca a l’edicion de las cançons e dau  sirventés (Bianchi) 

Aqui totas las peças cortas, dau nombre de 9. Amb lo Romans de mondana vida tot aquò representa l'òbra completa. Aquí l'ensenhador de la  pagina Rialto. 

E sus mon siti Montpelhièr l'Occitana...

Romans de mondana vida

partiments amb Guiraut Riquièr

literatura occitana medievala

retorn a l'index generau