Wilfred Owen

 


“aquela semblança estranha sus totas las caras… ni desespèr ni terror, èra mai terrible que la terror, car èra un agach cèc, sens cap d’expression, coma aquel d’un lapin mort”: Antau describiá en 1917 sos companhs acaminats cap au prat batalhièr es a dire cap a una mort probabla. Atrobèt lo temps de cambiar aquel atupiment “mai terrible que la terror “ en poesia. Una pintura crusa, sens concessions ni farfantèlas.

De verai, abans la guèrra aviá volgut escriure sus las piadas de Keats e Shelley, puòi dels darrièrs romantics. E puòi s’èra atrobat aquí e se podiá pas calar. Diguèt la guèrra sens planhum, dins l’immensitat dau malur de la vida dau soldat. Dau soldat de 1914-18. Car, escriviá, la poesia es vertat.  A vocacion a èsser vertat.

Wilfred Owen foguèt tuat en novembre de 1918, una setmana abans l’armistici. Aviá vin e cinc ans. Cossí revirar dins nòstra suauda lenga de lutz e de delícia aquel crit escalugant?

 

Anthem for Doomed Youth

 

What passing-bells for these who die as cattle?

      — Only the monstrous anger of the guns.

      Only the stuttering rifles' rapid rattle

Can patter out their hasty orisons.

No mockeries now for them; no prayers nor bells;

      Nor any voice of mourning save the choirs,—

The shrill, demented choirs of wailing shells;

      And bugles calling for them from sad shires.

 

What candles may be held to speed them all?

      Not in the hands of boys, but in their eyes

Shall shine the holy glimmers of goodbyes.

      The pallor of girls' brows shall be their pall;

Their flowers the tenderness of patient minds,

And each slow dusk a drawing-down of blinds.

Solòmi per la joinessa condemnada

 

Quanas campanadas funèbras per aqueles que morisson coma de bestial ?

       - Pas que la colèra monstruosa dels canons.

       Estent que sol lo tiralancet brivent dels fusilhs lenga-borrats ne pòt repedaçar las orasons cochosas.

Ara per eles, ges de trufariá; ges de pregàrias, nimai de trinhon;

       Ges de votz endolentida sauva pas las cantadissas,

Las cantadissas escletas e baujas dels obuses que jangolan;

       E las tringòlas que los cridan de dempuòi los trescamps desconsolats

 

Quanas candèlas se poirián brandir per las abrivar totas ? 

     Non pas sai que dins las mans dels jovents, mas dins sos vistons

I escandilharà lo miralhejament sagrat dels adieussiatz

        La pallor dels sorcilhs de las filhas serà lor vel;

Lors flors lo tendrum dels esperits pacients,

E cada calabrun planièr una tombada de tendolets.

The Parable of the Old Man and the Young

 

So Abram rose, and clave the wood, and went,

And took the fire with him, and a knife.

And as they sojourned both of them together,

Isaac the first-born spake and said, My Father,

Behold the preparations, fire and iron,

But where the lamb for this burnt-offering?

Then Abram bound the youth with belts and straps,

and builded parapets and trenches there,

And stretchèd forth the knife to slay his son.

When lo! an angel called him out of heaven,

Saying, Lay not thy hand upon the lad,

Neither do anything to him. Behold,

A ram, caught in a thicket by its horns;

Offer the Ram of Pride instead of him.

 

But the old man would not so, but slew his son,

And half the seed of Europe, one by one.

La parabòla de l’òme vièlh e dels joves

 

Adonc Abram se quilhèt e amolonèt la lenha e venguèt

E prenguèt amb el lo fuòc, e un cotèl

E mentre totes dos èran aquí ensèms

Isaac, lo prumièr-nascut, diguèt: Mon Paire,

Aquí que tot es alestit, fèrre e fuòc,

Mas ont es l'anhèl per aquela ofèrta cremadissa?

Adonc  Abram a estaquèt lo jovent  amb de cenchas e de senglas,

e bastiguèt muralhetas e trencadas enlai,

E brandiguèt lo cotèl per tuar son filh.

Adonc subran un àngel lo sonèt de dempuòi lo cèl

E li diguèt : alonguèsses pas ta man sus lo dròlle 

Nimai non li faguèsses pas res ! Veja,

Un aret, entravat  dins un bartàs per sas banas

Ofrís aquela ofrenda de tria a luòga d’el.

 

Mas lo vièlh òme o faguèt pas, tuèt son filh

E la mitat de la joinessa d’Euròpa, un a cha un.  

Greater Love

 

Red lips are not so red

As the stained stones kissed by the English dead.

Kindness of wooed and wooer

Seems shame to their love pure.

O Love, your eyes lose lure

When I behold eyes blinded in my stead!

 

Your slender attitude

Trembles not exquisite like limbs knife-skewed,

Rolling and rolling there

Where God seems not to care;

Till the fierce love they bear

Cramps them in death’s extreme decrepitude.

 

Your voice sings not so soft,—

Though even as wind murmuring through raftered loft,—

Your dear voice is not dear,

Gentle, and evening clear,

As theirs whom none now hear,

Now earth has stopped their piteous mouths that coughed.

 

Heart, you were never hot

Nor large, nor full like hearts made great with shot;

And though your hand be pale,

Paler are all which trail

Your cross through flame and hail:

Weep, you may weep, for you may touch them not.

Mai grand amor.

 

Bocas rojas non son tan rojas

Coma las pèiras craumosas que los angleses mòrts las potonejan.

Gentum de borgalitat aborgalida

Sembla vergonha per sa pura amor.

O amor tos uòlhs perdon sa lutz

Quand desviste d’uòlhs bòrnhes aquí ont soi!

 

Ton ande amostelit

s‘estrantalha sens cap de gaubi coma membres atalhonats amb un cotèl

que redolan d’aquí d’alai

ont Dieu sembla pas que se’n entrevèsse;

fins que l’amor feron que carrejan

los enreddesiguèsse dins l’escrancament màger de la mòrt.

 

Ta votz non canta tan suauda,—

emai marmussege amb lo vent tras de palhièrs estançonats,—

Ta votz cara non es tan cara,

Ni vesiada ni linda dins lo vèspre,

Coma la d’aqueles que digús ausís pas pus

Ara que la tèrra a estancat sas pietosas bocas raufelejantas

 

Tu, còr, jamai siás pas estat tan caud

Ni tan grand, ni tan comol coma  venon gròsses los còrs  matrassats;

Emai ta man siá pallinassa,

Es mai pallinàs tot çò que rebala

Ta crotz dintre  la flama e la granissa

Ploratz, podètz plorar, que los podètz pas mai tocar. 

 

 

Futility

 

Move him into the sun—

Gently its touch awoke him once,

At home, whispering of fields unsown.

Always it woke him, even in France,

Until this morning and this snow.

If anything might rouse him now

The kind old sun will know.

 

Think how it wakes the seeds—

Woke once the clays of a cold star.

Are limbs, so dear-achieved, are sides

Full-nerved, still warm, too hard to stir?

Was it for this the clay grew tall?

—O what made fatuous sunbeams toil

To break earth’s sleep at all?

Futilitat

 

Metetz lo au sorelh

Doçament vist qu’un còp aquel paupar lo desrevelhèt,

A l’ostau, marmolh de camps non semenats.

Aquò l’a totjorn desrevelhat, amai en França,

Fins a aqueste matin, e a aquesta nèu.

Se quicòm lo pòt despertar ara

Lo brave vièlh sorelh o sauprà. 

 

Vejatz un pauc cossí aquò despèrta lo semenat-

Despertariá saique benlèu las fangas d’una estèla freja.

Es que sos membres tan gaubioses, sos flancs

Tan plenaments nervioses, encara cauds, tròp regdes per se mòure?

Seriá per aquò que pogèt naut la terragela ? 

-O de qu’es aquò qu’a embrutit lo dardalh dau sorelh

Per brigalhar cap e tot la sòm de la tèrra ?

 

 (Oc N°127, XIVe tièira 2018, p 32-35)

Retorn a la pagina de l'autor
Retorn a l'ensenhador de la literatura montpelhieirenca d'òc
Retorn a l'ensenhador de la literatura dau sègle XX-XXI
Retorn a l'ensenhador generau