Wilfred Owen
“aquela semblança estranha
sus totas las caras… ni desespèr ni terror, èra mai terrible
que la terror, car èra un agach cèc, sens cap d’expression,
coma aquel d’un lapin mort”: Antau describiá en 1917 sos
companhs acaminats cap au prat batalhièr es a dire cap a una
mort probabla. Atrobèt lo temps de cambiar aquel atupiment
“mai terrible que la terror “ en poesia. Una pintura crusa,
sens concessions ni farfantèlas.
De verai, abans la guèrra
aviá volgut escriure sus las piadas de Keats e Shelley, puòi
dels darrièrs romantics. E puòi s’èra atrobat aquí e se podiá
pas calar. Diguèt la guèrra sens planhum, dins l’immensitat
dau malur de la vida dau soldat. Dau soldat de 1914-18. Car,
escriviá, la poesia es vertat. A vocacion a
èsser vertat.
Wilfred Owen foguèt tuat en
novembre de 1918, una setmana abans l’armistici. Aviá
vin e cinc ans. Cossí revirar dins nòstra suauda lenga de
lutz e de delícia aquel crit escalugant?
Anthem
for Doomed Youth What
passing-bells for these who die as cattle?
— Only the monstrous anger of the guns.
Only the stuttering rifles' rapid rattle Can patter
out their hasty orisons. No
mockeries now for them; no prayers nor bells;
Nor any voice of mourning save the choirs,— The shrill,
demented choirs of wailing shells;
And bugles calling for them from sad shires. What
candles may be held to speed them all?
Not in the hands of boys, but in their eyes Shall shine
the holy glimmers of goodbyes.
The pallor of girls' brows shall be their pall; Their
flowers the tenderness of patient minds, And each
slow dusk a drawing-down of blinds. |
Solòmi
per la joinessa condemnada Quanas
campanadas funèbras per aqueles que morisson coma de
bestial ?
- Pas que la colèra monstruosa dels canons.
Estent que sol lo tiralancet brivent dels fusilhs
lenga-borrats ne pòt repedaçar las orasons cochosas. Ara per eles,
ges de trufariá; ges de pregàrias, nimai de trinhon;
Ges de votz endolentida sauva pas las cantadissas, Las
cantadissas escletas e baujas dels obuses que jangolan;
E las tringòlas que los cridan de dempuòi los
trescamps desconsolats Quanas
candèlas se poirián brandir per las abrivar totas ? Non
pas sai que dins las mans dels jovents, mas dins sos
vistons I
escandilharà lo miralhejament sagrat dels adieussiatz
La pallor dels sorcilhs de las filhas serà lor vel; Lors flors lo
tendrum dels esperits pacients, E cada
calabrun planièr una tombada de tendolets. |
The
Parable of the Old Man and the Young So Abram
rose, and clave the wood, and went, And took
the fire with him, and a knife. And as they
sojourned both of them together, Isaac the
first-born spake and said, My Father, Behold the
preparations, fire and iron, But where
the lamb for this burnt-offering? Then Abram
bound the youth with belts and straps, and builded
parapets and trenches there, And
stretchèd forth the knife to slay his son. When lo! an
angel called him out of heaven, Saying, Lay
not thy hand upon the lad, Neither do
anything to him. Behold, A ram,
caught in a thicket by its horns; Offer the
Ram of Pride instead of him. But the old
man would not so, but slew his son, And half
the seed of Europe, one by one. |
La parabòla de l’òme
vièlh e dels joves Adonc Abram
se quilhèt e amolonèt la lenha e venguèt E prenguèt
amb el lo fuòc, e un cotèl E mentre
totes dos èran aquí ensèms Isaac, lo
prumièr-nascut, diguèt: Mon Paire, Aquí que tot
es alestit, fèrre e fuòc, Mas ont es
l'anhèl per aquela ofèrta cremadissa? Adonc Abram a estaquèt
lo jovent amb
de cenchas e de senglas, e bastiguèt
muralhetas e trencadas enlai, E brandiguèt
lo cotèl per tuar son filh. Adonc subran
un àngel lo sonèt de dempuòi lo cèl E li diguèt :
alonguèsses pas ta man sus lo dròlle Nimai non li
faguèsses pas res ! Veja, Un aret,
entravat dins
un bartàs per sas banas Ofrís aquela
ofrenda de tria a luòga d’el. Mas lo vièlh
òme o faguèt pas, tuèt son filh E la mitat de
la joinessa d’Euròpa, un a cha un. |
Greater
Love Red lips
are not so red As the
stained stones kissed by the English dead. Kindness of
wooed and wooer Seems shame
to their love pure. O Love,
your eyes lose lure When I
behold eyes blinded in my stead! Your
slender attitude Trembles
not exquisite like limbs knife-skewed, Rolling and
rolling there Where God
seems not to care; Till the
fierce love they bear Cramps them
in death’s extreme decrepitude. Your voice
sings not so soft,— Though even
as wind murmuring through raftered loft,— Your dear
voice is not dear, Gentle, and
evening clear, As theirs
whom none now hear, Now earth
has stopped their piteous mouths that coughed. Heart, you
were never hot Nor large,
nor full like hearts made great with shot; And though
your hand be pale, Paler are
all which trail Your cross
through flame and hail: Weep, you
may weep, for you may touch them not. |
Mai
grand amor. Bocas rojas
non son tan rojas Coma las
pèiras craumosas que los angleses mòrts las potonejan. Gentum de
borgalitat aborgalida Sembla
vergonha per sa pura amor. O amor tos
uòlhs perdon sa lutz Quand
desviste d’uòlhs bòrnhes aquí ont soi! Ton ande
amostelit s‘estrantalha
sens cap de gaubi coma membres atalhonats amb un cotèl que redolan
d’aquí d’alai ont Dieu
sembla pas que se’n entrevèsse; fins que
l’amor feron que carrejan los
enreddesiguèsse dins l’escrancament màger de la mòrt. Ta votz non
canta tan suauda,— emai
marmussege amb lo vent tras de palhièrs estançonats,— Ta votz
cara non es tan cara, Ni vesiada
ni linda dins lo vèspre, Coma la
d’aqueles que digús ausís pas pus Ara que la
tèrra a estancat sas pietosas bocas raufelejantas Tu, còr,
jamai siás pas estat tan caud Ni tan grand,
ni tan comol coma venon
gròsses los còrs matrassats; Emai ta man
siá pallinassa, Es mai
pallinàs tot çò que rebala Ta crotz
dintre la
flama e la granissa Ploratz,
podètz plorar, que los podètz pas mai tocar. |
|
|
Futility Move him
into the sun— Gently its
touch awoke him once, At home,
whispering of fields unsown. Always it
woke him, even in France, Until this
morning and this snow. If anything
might rouse him now The kind
old sun will know. Think how
it wakes the seeds— Woke once
the clays of a cold star. Are limbs,
so dear-achieved, are sides Full-nerved,
still warm, too hard to stir? Was it for
this the clay grew tall? —O what
made fatuous sunbeams toil To break
earth’s sleep at all? |
Futilitat Metetz lo
au sorelh Doçament vist
qu’un còp aquel paupar lo desrevelhèt, A l’ostau,
marmolh de camps non semenats. Aquò l’a
totjorn desrevelhat, amai en França, Fins a
aqueste matin, e a aquesta nèu. Se quicòm lo
pòt despertar ara Lo brave
vièlh sorelh o sauprà.
Vejatz un
pauc cossí aquò despèrta lo semenat- Despertariá
saique benlèu las fangas d’una estèla freja. Es que sos
membres tan gaubioses, sos flancs Tan
plenaments nervioses, encara cauds, tròp regdes per se
mòure? Seriá per
aquò que pogèt naut la terragela ? -O de qu’es
aquò qu’a embrutit lo dardalh dau sorelh Per brigalhar
cap e tot la sòm de la tèrra ? |
(Oc N°127, XIVe tièira 2018, p 32-35)
Retorn a la pagina de l'autor
Retorn a l'ensenhador de la literatura
montpelhieirenca d'òc
Retorn a l'ensenhador de la literatura
dau sègle XX-XXI
Retorn
a
l'ensenhador generau