Aurélia Lassaque : En quête d'un visage. Ed Bruno Doucey 2017.

 Aurèlia Lassaque a conogut l’astre o lo malastre d’èsser estada coronada jove princessa de las letras d’òc abans quitament d’aver escrich de grands tèxtes, mas urosament la promesa que representava sa presa de paraula dins las letras d’òc s’es complida cap e tot, e sos dos libres principals pareguts a las edicions Bruno Doucey (s’i apondèm los uòch « libres d’artistas » a tiratge mai redusit e una « Cinquena sason » pareguda a « letras d’òc » en 2006 e que s’amerita d’èsser relegida, aquò fai mai de dètz reculhs) -  marcan indiscutablament una votz plena, mestrejada, vibranta, e una inspiracion poderosa.

« Pour que chantent les salamandres » (edicions Bruno Doucey, 2013), una mena de cantata au solstici d’estiu, presentava ja una poesia solara, brutlanta. Brutlanta coma quora s’abra lo desir de las carns joves dins l’espelison de l’estiu. Amb un biais d’o far ressentir en plana lenga d’òc que vos arrapa irresistiblament dins la lectura.

De la meteissa vena es aquela « quista d’un visatge » (o revire, que curiosament aquel reculh de poèmas d’òc amb traduccion francesa pòrta pas qu’un nom francés, pas de nom en occitan) ont s’afortisson las meteissas linhas de fòrça. 

Una tonalitat recurrenta dels tèxtes d’Aurelià es d’invocar la mitologia grecò-latina, non pas coma se faguèt a la Renaissença coma motiu decoratiu, mas un pauc coma o faguèt Freud, per lo pes de significacion esconduda d’aqueles tèmas que reflectisson çò mai progond e trebolant que se passa en nautres, sens que ne siaguèssem d’a fons conscients.

Dins aquela « quista d’un visatge » se respondon dos personatges que s’aiman meravelhosament e ne patisson amb una intensitat bauja mas demòran desseparats per son irreductibla diferéncia, i a l’òme nomenat Ulissi e la femna nomenada solament « ela », perqué es pas solament Penelòpe, n’a d’unas facietas mas es mai largament lo personatge arquetipal de la Femna. Extraordinari dialòg que marca coma una tièira de monjòias la caminada d’una vida, de nòstras vidas a totes.

La lenga es exacta, linda, simpla, terriblament emocionala. De segur a mai de color e de fòrça dins lo tèxt occitan, mas lo tèxt francés que lo seguís de pròche es excellent tanben e pòt far apreciar l’arquitectura dau poèma e la drudor de sa tematica als legeires que conoisson mau la lenga. Un tèxt que rebastís en tòcas subtilas indefugiblas, a bèles paucs, un drama cosmic qu’es aquel de nòstra vida.

Aurelia plonja donc a las raices dau tèxt fondator primièr de nòstra cultura, los poèmas omerics. E reten pas que la joinessa e lo novelum irresistibles d’aquel univèrs. Lectura poderosament originala e totalament pertinenta d’Omèr. Au centre dau libre i a  lo tèma dau guerrièr que partís per la guèrra e la mòrt qu’aquò’s sa destinada indefugibla e dramatica. Aquò es en fasi completa amb la lectura geniala que Simona Weil faguèt de l’Iliade : mostrant qu’es lo sol poèma guerrièr ont se tracha pas de caricaturar un enemic e de l’aclapar d’asirança. L’enemic dins lo poèma omeric es pas un mostre inuman, es un doble, es un fraire. E pasmens la fatalitat fai que lo cau tuar, o n’èsser tuat. Aurelià reten aquela lectura extraordinària qu’es au rebors de totes los recits guerrièrs que s’escriuràn puòi. Totes los personatges de l’Iliade an son pes d’umanitat. Lucan dins la Farsala serà un pauc sus aquela rega mas ennegresís lo personatge de Cesar mostrat coma totalament negatiu. Omèr ennegresís digús, ni Aquiles o Ajax emborniats per lor ràbia, ni París ni Elena qu’an per lor baujum empusat aquel òrre maselatge. Lo guerrièr e amorós Ulisses dau poèma d’Aurelia es d’a fons un personatge omeric, fach per tuar de fraires sieus a luòga de los rescontrar, e pasmens sap que son sos fraires. La fragilitat e la fòrça d’aquel Ulissi s’abarrejan, e los vèrses o mòstran de lònga.

Mas « Ela », virant l’esquina a la Penelòpe de l’Odissèa, a quitat sa longa e fidèla espèra qu’es un dels traches dau personatge, un trach que pòt èstre interpretat uòi coma non confòrme au visatge de la femna modèrna. Antau, Ulisses arriba au cap de son periple e la retròba pas, « Ela », ne tròba solament la marca de l’abséncia « aquí ont tos pès an daissat un cròs dins lo sòl ». E pasmens Ulisses pensava « que seriás aquí, que m’esperariás / que lo temps seriá pas comptat ». E se disiá : « t’auriái aimada e mai vièlha, t’auriái aimada encara mai ». E de segur es totalament sincèr quand o ditz. Mas l’abséncia dau guerrièr èra tròp longa. "Ela" se n'es anada. Aitanben se pòt imaginar una seguida, après que lo poèma se siá clavat sus una despartida silenta « as barrada la pòrta de ta cèla / tracha la clau per la fenèstra ». Lo darrièr tèxt es pas qu’en francés e laissa dobèrta pasmens la pòrta de l’espèr : « pourvu que tu me rejoignes / en marge de la mémoire ».

Aurelia se presenta regularament coma poèta « francesa e occitana » e de segur o es. Sabe pas tròp se lo poèma se bastís en dialòg entre las doas versions (occcitana e francesa) coma en cò de Nelli o de Manciet. Parlam aicí dau tèxt occitan qu’es d’una granda perfeccion. E de segur esperam la seguida. D’aitant mai qu’après de poèmas leugièrs coma d’haikus los dos grands reculhs mòstran a l’encòp una mestresa  sens dèca de l’escriure e una inspiracion ampla : es a dire las qualitats que fan un autor de pròsa, novèla escomesa que de segur Aurelia s’i afrontarà dins pas gaire.

Joan-Frederic Brun

Retorn a la pagina de l'autor
Retorn a l'ensenhador de la literatura montpelhieirenca d'òc
Retorn a l'ensenhador de la literatura dau sègle XX-XXI
Retorn a l'ensenhador generau