La revista OC
A la fònt de tot: l'engatjament de tota la vida d'un òme sol, volontari, imbrandable: Ismaël Girard (1898-1976)... Sens el res se seriá pas passat... Res. Escotem coma lo presenta son amic de sempre lo grand Renat Nelli...
Oc siaguèt, prumièr, la "gaseta" (Serias 1 a 4; N°1-131) tre Janvièr de 1924 e fins en 1930. 5 a 24 numeròs per an, de 4 a 16 paginas. Los que visquèron aquela intensa bolegadissa (131 fascicles en sièis ans) contemporanèa de la renaissença barcelonina ne siaguèron marcats tant e mai...). Tot ço que se fai de mai distinguit en matèria d'escrivans d'Oc d'alavetz escriguèt dins aquelas colonas: Valèri Bernard, Antonin Perbosc, Josèp d'Arbaud, Josèp Lobet, Joan-Carles Brun, Pèire Azemà, Miquèl de Camelat, Marius André, Charloun Riéu, Marius Jouveau, JB Chèze, Pèire Roqueta, Pau Eyssavel, Loïs Bayle, Guilhèm Levafauda - dich de Naurosa...
1931
Oc quita d'èsser una gaseta. Ven la revista sabenta de la "Societat d'Estudis Occitans", bailejada per Lois Alibèrt (5a seria; N° 132-148). De fòrts volums magnificament estampats. Sèm portats per la dinamica de la renaissença catalana transpirenenca. Aquò abotirà a l'estampatge de la Gramatica d'Alibèrt; libre fondador, en 1935 a Barcelona...
Es dins aquela tièira que vesèm paréisser un tèxt d'un tot novèl prosator d'Oc: "Secrèt de l'Erba", de Max Roqueta. En 1934.
Los joves, dins la pontannada, an fondat una autra gaseta, mai rudimentària que lo prumièr "Oc", mas tant viva coma el: "Occitania"... Lo jornalet de Camproux e Barthe... Ont Max Roqueta trai en abonde son inimitable estil satiric...
1938-39. Las nívols escuras s'amontairan dins lo cèl. Los catalans son tombats jot l'arpa franquista qu'enebís sa cultura..."Oc" atravèrsa ardidament la guèrra amb sas serias 6 a 9 (numeros 149 a 167)... Maugrat las dificultats materialas e lo papièr de marrida qualitat - ara rosigat per l'acid - aqueles 18 fascicles de la guèrra son pro qualitadoses. I son pas de manca las signaturas prestigiosas: "los joves" d'aquela pontannada. Una generacion excepcionala. Max Roqueta, Max Alhièr, Renat Nelli, Leon Cordas, Robèrt Lafont, Joan Lesaffre...
E la liberacion a vist la naissença de l'Institut d'Estudis Occitans (IEO).
Girard, Nelli e Roqueta son estats au cor de l'aventura...
E lo jornau emblematic vai renàisser, en 1946.... "Oc, assegurat de viure espiritualament mercés a l'ajuda de las nòvas generacions al voler de las qualas lo fisi (...) franquís una nòva estapa de la soa caminada..." Aqueste bèu numerò (1946-47-48) de 194 pp alestit per Felix Castan (N°169 dempuòi la debuta...) dobrís la tièira X.
Es vengut la revista oficiala de l'Institut d'Estudis Occitans.
Aquesta Xa seria durarà fins en 1964 (Nos 169-232). Siaguèt dins aquela pontannada lo còr bategant de la cultura d'Oc.
Joan LESAFFRE (1907-1975): a prepaus dau N° 200 de "Oc" (1956)
Pèire Azemà (1891-1967): a prepaus dau N° 200 de "Oc" (1956)
Carles Camprós (1908-1994) a prepaus dau N° 200 de "Oc" (1956)
Dins aqueles "Oc" retrobam sovent la senhatura prestigiosa dau catalan Josèp-Sebastià PONS (1886-1962) . Es dins las paginas d'aquesta revista que Max Roqueta ne donèt una notícia necrologia, en 1962. E espiatz tanben coma despintava alavetz (dins "Oc", Julh de 1951, p 30) sos ligams amb Occitània, ont tota la generacion lo celebrava coma son mèstre d'escritura: de paraulas d'aur, de legir e de relegir mièg sègle après...
1964....
"Oc" dispareis. L'IEO publica de fasciculs mai leugièrs, sonats "Letras d'Oc". E es la començança de l'aventura novèla de "VIURE"... L'occitanisme se proclama "descolonizaire" e los articles purament politics o economics ocupan tot lo camp de la literatura. ço sol que rèsta de "literari", es lo "cri inoubliable" (Maria Rouanet) - un pauc trop oblidat uoi aitanben - dels "poètas de la descolonizacion"...
1970....
Ismaël Girard i torna. La XI seria repartis en 1970 amb lo numero 233. Ne bailejarà 24. Mas Ismaël Girard defuntarà lo 29 de Setembre de 1976. Aquo acaba en 1977 la XI seria amb lo N° 257.
Mas una XII ena seria, bailejada per Bernat Manciet, apareis a comptar de 1978, amb lo numerò 258. La còla se dobrís a de joines. Joan-Pèire Tardiu, Joan-Maria Pieyre, ieu. Aviái vint e dos ans e, a la convidacion de Max Roqueta, poguère costejar nostres grands escrivans de legenda... Las reunions a Tolosa, dins l'ostau de Girard a la carrièira Crotz-Baranhon, son un salon literari requist. Ni que cada parucion devenga una batalha acarnassida. Caliá trobar l'argent...E entre 80 e 84 serà montpelhieirenca, jot lo govèrn dels dos Max: Alhièr e Roqueta... Un afar que visquère ieu de pròche e que caudrà escriure...
Aquela pontannada es rebolhissenta de novelum. Tota una generacion pren la paraula. JP Tardiu, J M Pieyre, JP Creissac, F Angelau, S Labatut, etc....
Marrida crisi financièira en 1984-85. Dins lo paradís pòst-mitterrandenc que s'alarga, l'occitanisme e la cultura occitana interessan subran pas pus. Adieu las subvencions. Marca mau. N'i a ja que se congostan de la disparicion ineluctabla d'aqueste luòc liure qu'escapa a totes los poders de totes los ayatollahs. Mas lo sauvament va venir de Tolosa e dau Brasil...
Mas lo Brasil sauva nostre jornau, e i permet de paréisser sus las premsas municipalas de Tolosa, a l'ocasion de l'afrairament dels carnavals de Tolosa e de Bahia. Lo sauvaire, editor associat d'aqueste numerò de transicion, es lo "fabulós trobador" Claudi Sicre...
A l'onor lo grand escrivan brasilian Jorge Amado. Que nos escriu aquestas deliciosas linhas. Sens èstre de grands especialistas de la lenga lusitaniana, podèm pas nos empachar de tresanar de gaug en legiguent aicestas linhas...
E Oc tòrna renàisser, un còp de mai. Es una abitud. Aqueste còp ven provençau. Mai qu'aquò, Niçart. Nòva tièira dirigida per Pau Castelà a Niça, la redaccion n'essent assegurada per Bernat Manciet, JP Tardiu e M Miniussi. Comença amb lo numero 283 consagrat au parallèl Niça/Biàrrits... Los numeròs especiaus marcan de montjoias. Avèm festejat lo numerò 300 (1991), lo numerò dau millenari (N°334, an 2000), e ara ne sèm au 348...
En 2004 s'aprepara donc un numero trible que comemorarà los 80 ans de "Oc". aqui ne lo projècte...
Retorn a l'ensenhador de la literatura montpelhieirenca d'òc
Retorn a l'ensenhador de la literatura dau sègle XX-XXI
Retorn a l'ensenhador generau
