Lo noviatge de l'encantada

Peireton cantava en butant sos buòus dins lo camp dau cerièr. L'araire tirava drech dins la tèrra roja coma de carn viva. Règa a cha règa.

Sabiá pas, Peireton, que d'uòlhs èran bracats sus el despuòi un brieu. D'uòlhs estranhs, verdaus, pas umans. El, sens pensar a res, tirava sa règa darrièr sos buòus. En cantant.

Longa joncha. Lo camp dau cerièr s'estirava dins un fonzal dau causse entre los pelencs cobèrts de graveta blanquinosa ont butavan pas que de boisses penchenats per l'aura e de grandas cardabèlas espinhosas que semblavan d'estèlas casudas dau cèl.

Peireton butava sos buòus e la tèrra dau sòt se dobrissiá, druda. E se n'enairava una odor a l'encòp rufa e doça.

Lo jorn se passèt, lo sorelh a bèles paucs compliguèt sa corsa dins lo grand cèl clar ont alatejavan en cridant de voladas d'aucèls. Puòi la delícia dau vèspre endaurèt l'immensitat de l'orizont. Los buòus tiravan sa rega.

Puòi venguèt lo calabrun. Lo sorelh anava trascolar enlai darrièr las sèrras de Puèg Agut e de l'Escandòrga. E los uòlhs verdaus avián pas quitat de remirar lo bèu jovent darrièr son parelh de buòus.

E siaguèt l'ora de tornar au mas. Una bòria anciana de pèiras de causse rostidas per d'innombrablas sorelhadas, pausada antau sus lo revèrs secarós d'una avalonada.

Lo mas, èra de sa familha dempuòi de sègles innombrables. Se'n fasiá pas pus lo còmpte. Mas lo paire e la maire s'èran abenats a aquela vida de trima au mitan de las rocaredas estèrlas. Se fasián vièlhs ara, dabans l'ora. Sol Peireton dins tota l'escandilhada de sos vint ans inondava de joinessa aquel vièlh aclapadís de pèiras.

Dintrèt dins la cort dau mas e s'ocupèt a desjónher los buòus.

La maire, carrejant un ferrat, li venguèt far un briconèl la convèrsa.

- Son estats braves los dos vedelons ?

- Òc maire. Tiran ben drech. Son avesats au mestièr ara. Milhor que l'an passat.

La maire aviá mau a l'esquina e garrelajava una idèa. E lo paire s'afalenava de mai en mai quand caliá trabalhar de jornadas entièiras dins los camps.

- Nos fasèm vièlhs, pichòt, fasiá la maire. Urosament que tu siás jove e valent.

- Desparletz pas, maire. Sètz jove encara. E lo paire tanben.

- Siás brave, mon pichòt. Mas sabe çò que dise. Soi lassa ara. Lassa amai.

Mas lo sorire de Peireton e la lutz dins sos uòlhs levavan subran sa lassièira a la maire. La vida tornava, druda, reinar dintre las muralhas dau mas.

Dintrèron, s'ataulèron per beure un gòt de vin. D'un barralet qu'èran estats crompar dins lo país bas l'auton passat, quauque jorn de fièira. Lo gost aspre dau vin dins la boca. E aquel fuòc subran dins los èimes.

Èra la jòia. Parlavan dels camps, de las bèstias. Davant un fuòc de lenha de cade e de garric. Peireton tornava soscar en mirant los rebats de robís dau vin dins son gòt, tornava soscar als plèntis e mèntis de la paura maire. S'èra pas mainat d'aquò, que lo temps s'enfugissiá a bèl esprèssi e que son paire, qu'aviá sempre conegut joine e garrut dau temps de son enfança, èra au lindau dau vielhum ara. Disiá pas res mas aquò virava dins son cap. La tristor de pensar a las oras urosas esvalidas per sempre mai.

La nuòch tombèt coma una cortina sus lo mas, lençòl mofle de silenci prigond coma una cisternassa, e tremolant de vida esconduda. Peireton, cansat per sa jornada darrièr los buòus, s'endormiguèt aitanlèu.

Res li anonciava pas que, dins las setmanas venentas, sa vida anava èstre tremudada, cap e tot.

*

Car, coma se sap en tèrra caussenarda, de preséncias leugièiras e misteriosas vanegavan dins lo campèstre a l'entorn dels mases. E, maudespièch de la lei que fai que jamai aquel mond se fai pas amb lo mond dels òmes, un rescontre de remarca s'apreparava. Demest las encantadas de l'endrech, la pus jove, mai polida que lo sorelh, aviá desvistat Peireton laurant son camp e se n'èra amorosida. E, a plec de jorns, lo veniá remirar de rescondons, dau fons d'una mata de bois que grelhava en riba de son camp, au pè d'un cerièr que i donava son nom: lo camp dau cerièr.

Peireton laurava dins los camps en cantant, e la jove encantada l'espiava, embalausida, sens se far veire. Peireton èra un bèu jovent drech, ben embiaissat, garrut.

E la fada cada jorn lo seguissiá e l'escotava cantar, resconduda dins un bartàs. Se perissiá d'amor per el. Peireton, el, laurava, tirant drech sas règas darrièr son parelh de buòus.

La nuòch en dançant a l'entorn de las pèiras levadas, rojas coma de flamas, las fadas parlavan d'aquela amor fòra usança:

- I recaçaràs pas que lanha e plorum. Los òmes son pas faches per rendre urosas las encantadas. Son èime es espés coma las pèiras dau causse e son còr es mai cambiadís que lo cèl au mes de març.

Doçament la jove fada se passava lo penche d'aur dins los peusses en escotant lo bresilhadís d'aquelas paraulas semblantas au dire dels aucèls. Lo miralh escandilhava de rebats roginèls dins la doçor dau vèspre. Li retrasiá un visatge miraclosament polit, mai polit que ges de sòmi.

- Las encantadas son fachas per l'amor, son linjas flamas d'amor pur dançant dins la patz clarinèla dau calabrun. Sèm pas qu'amor, doçor e polidiá. E los òmes son solament ràbia e desirança espessa.

- Peireton es pas parièr. L'encantarai, l'embelinarai. Vendrà fadarèl e ieu vendrai umana.

- Serà per ton malur, cantavan las fadas dins son miraclós lengatge d'aucelilha. Se te passa l'anèl dau noviatge au det vendràs mortala. A bèles paucs ta carn se passirà, se frostirà de rafiduras. E conoiràs la malautiá, e puòi la mòrt. E mai que tot, ton òme te farà plorar. Saupràs de qu'es lo tristum. Una sentida desconeguda per las estatjantas de nòstre reiaume de lutz e d'encant.

- Lo tristum. Lo conoissèm pas e lo somiam dins nòstras cançons jot las estèlas, sus los grands plans nuses. Miraclosa e inausida flor. Comola nòstre cantar e pasmens nòstra vida lo desfórvia. S'es aquò lo prètz que cau pagar per l'amor de Peireton soi prèsta a conóisser lo tristum. E tanben lo vielhitge e la malautiá e la mòrt.

- T'o aurem pro dich aitanben. Vai, e fai a ton sicap.

**

E la prima preniá tot son plen. E vejaquí qu'un bèu vèspre de junh que tot lo campèstre bronzinejava dins la doça lutz dau calabrun, veguèron arribar dins la bauca una joventa polida coma un anèl, vestida en paura païsanòta. Dintrèt dins la cort dau mas e lo paire de Peireton l'aculiguèt.

- Auriatz pas de besonh d'una sirventa ? faguèt la jove au mèstre de la bòria.

- Saique benlèu. Mas de qué sabètz far ?

- Ò, bòta, un pauc de tot: sabe segar, laurar, cóser, metre un topin. O podètz ensajar.

- E ben dinnatz amb nosautres e veirem deman.

Peireton qu'èra au fons de la cort en trin de desatalar sos buòus la guinhava. Aquela votz linda coma cristal lo comolava d'embelinament. Sos uòlhs entredesvistèron aqueles de la jove e s'i neguèron coma au fons d'un gorg d'aiga linda. Èra enchusclat, d'ausida.

La nuòch, capitèt pas de dormir. Se virava e se revirava. Vesiá la polida joventa. Vesiá pas qu'ela. Remplissiá totas sas pensadas. Un leugièr sorire misteriós sus sas boquetas. De qué voliá dire aquel sorire ? Li semblava qu'èra per el, pas que per el.

Lo mistèri d'un sorire. De mistèris n'i a pasmens de doas menas. D'unes se dobrisson sus un infinit treslusent ont podètz campejar tota una vida, e d'autres, simple miralh d'engana, se dobrisson sus lo void, sus pas res. Peireton o aviá pas escutlat coma aquò mas es exactament çò que ressentissiá d'aquela ora.

Nuòch de prima clarinèla emplida de crits d'insèctes, amb la sòm que voliá pas venir. Puòi doçament se levèt lo matin. Peireton davalèt dins la cosina dau mas. La joventa, acaçadeta dins sos vestits simples de païsanòta, èra ja aquí, riserèla, en trin de cançonejar. Aviá passat l'escoba dins tot l'enbàs de l'ostalàs, alucat lo fuòc dins la chiminièira, bailat son manjar als teçons, ara èra en trin de cordurar una cauça traucada.

- Bonjorn, monsur Peireton, bonjorn mèstre.

- Bonjorn joventa. Avètz ja trabalhat que ben talament aqueste matin.

- Bòta, es per aquò que me siái venguda logar aquí. E uòi, qué volètz que faga ?

- Avèm un camp que demòra de segar. Vendretz amb nautres.

- M'estime mai de lo segar tota soleta. D'èstre amb d'autre mond me destorbariá. Escotatz-me e veiretz.

- E ben Peireton, diguèt lo mèstre a son filh, vai menar aquela filha au camp dau cerièr. Puòi tornaràs amb nautres que segarem aquel de la bòrda. Qu'es aquel que prèissa lo mai, de tot segur.

Per los camins blonds de la fin de la prima ont sautavan los insèctes, dins la lutz clarinèla dau matin, Peireton menèt la serviciala fins au camp dau cerièr. Èra enlai darrièr lo pelenc. Trepejavan la bauca. La jove cantava coma un aucelon. En seguissent lo pas rapid de Peireton auriatz dich que dançava.

- Aquel camp ieu mete cinc jorns per lo laurar. Vesètz, vai d'aquí fins a aquel bòsc que vesètz enlai. Fasètz çò que poiretz.  

Peireton agachèt en fàcia la jove abans de se'n tornar dalhar lo camp de la bòrda amb sos parents. Sos uòlhs bevián aquela vision miraclosa. Se’n podián pas assadolar.

- E vos avèm pas solament demandat vòstre nom.

- Vos lo dirai se me gardatz.

- Solid que vos gardarem. Sètz valenta. Alara lo nom ?

Lo nom fusèt dins l'èr linde coma un cant de rossinhòl: "Jausionda". Un pauc moquet, non sachent qué dire, Peireton se'n tornèt. Remenant dins sa cervèla en combor aquel nom, inausida musica: "Jausionda". Pr'exemple aquel nom. Es lo prumièr còp que l'ausissiá.

En caminant ausissiá, venent dau cròs de cerièr, una miraclosa cançon que semblava dire tota la jòia dau campèstre a la cima de la prima. Era la votz linda de Jausionda. Aquò s'engulhèt au pus fons dau còr dau jovent coma un ponhal de fuòc tan deliciós coma dolorós. Adonc sachèt qu'èra enamorat de Jausionda.

Retrobèt au prat de la bòrda los parents, qu'avián adejà començat de dalhar. D’un gèst larg e planièr. Braçat a cha braçat, lo paire trencava los pecols. La maire ligava las garbas.

- Li as mostrat  ?

- Òc. Li ai mostrat. I es ara.

- Sembla valenta aquela jove.

- Valenta amai.

E sens parlar se botèron a dalhar. Lo sorelh se levava en plen. La jornada seriá cauda. Peireton cantava. Sos uòlhs e sos ausidors èran plens de la beutat esbarluganta e de la votz enfachinaira de la polida Jausionda.

E pesuga de mai en mai s’endeveniá la dalha, e de mau ligar las garbas, jot aquel sorelh de prima que dardalhava ja tant e mai. Lo trabalh avançava pas gaire dins lo camp de la bòrda. Maudespièch de la vòlha dau jove Peireton que i anava de vam, en cantant a plena gargata, segon son biais.

[…]

Joan-Frederic Brun

Trach de « l’amor de la Encantadas », reculh de novas per paréisser

Retorn a la pagina de l'autor
Retorn a l'ensenhador de la literatura montpelhieirenca d'òc
Retorn a l'ensenhador de la literatura dau sègle XX-XXI
Retorn a l'ensenhador generau