M’èran vengudas quèrre un matin a l’espitau. Èran tres. Coma las fadarèlas quand dançan dins la lutz incèrta de las aubas caussenardas. Tres. M’èran vengudas quèrre aquel matin Miriam, Pascala e Berenice, amb lo caufaire que li disián Mòmò dins la forgoneta de la television regionala F3 Tolosa, per una escorreguda au bèu país de las encantadas.

L’idèa, un pauc per joguina, èra aiçò. Que parlèsse ieu de mon darrièr libre titolat « lo temps clar de las encantadas » au mitan dau campèstre ont contave que se podián rescontrar. E per començar, es au quite mitan de la vila dins sa revolumada bruchosa que me rescontravan, davant la vasta intrada tota de veire e  de betum de l’espitau Lapeironiá, ont passe mas jornadas.

-        Dau biais que ne parlas, d’aquelas fadas, disiá Miriam, òm creiriá que las as rescontradas. Alara diga-nos : t’es avengut de las rescontrar ?

-        Sai que benlèu… O se las ai pas vistas se n’es pas mancat de gaire. Sabe d’endreches ont sa preséncia es gaireben tangibla…

-        Nos las poiriás mostrar ?

-        Oc. Seguissetz-me…

Me filman quitant l’espîtau au mièg de la frapa de mond que van e venon. E aquí-nos per camins. Pojam cap au païs naut. Lor mòstre au còl de la Porcaressa un vast avenc perdut dins lo bartàs, ont per un pòrge triangular encombrat de ronzasses, d’èurre e de mofa se pòt traire de rocasses que davalan longament en desvelhant de ressons misterioses. Sembla que davala au pus fons de la tèrra.

-        Aqueles avencs, explique, per los ancians dau país èran l’intrada secrèta d’un mond interdich e embelinaire ont vivián las fadas.

Berenice ensaja d’enregistrar aqueles ressons amudits dau mond josterran. Nos fai tàiser.

-        Chut ! Vau faire un son.

Per faire « un son », coma ditz, cau se calar, laissar aquel silenci espés s’apodessar sus nos autres, comolar nòstre ausidors, venir gaireben audible. Esperam, l’èr reculit, sens bolegar, retenent nòstre alen.

Tornarmai rotas e camins. Pojam sus los pendisses aboscassits de la Serrana, pus naut que Casilhac. Sèm luònh de tot ara. Au reviron de la dralha arrestam la camioneta. Lo verd crus dels pendisses desèrts, Anjau, Ròcamaura, la Tuda.  Es aquí, lor explique, que vivon. I son encara, resconduda dins l’immensitat voida, luònh de tot. Mas per las rescontrar se cau pèrdre solet en fòra de la seguresa sàvia dels carrairons.

-        Vesètz enlai aquel bòsc…

D’un grand gèst planièr dau braç mostrave l’orizont dins sa violenta beutat. Jot lo grand cèl linde. Los sèrres enlai fins a pèrdia de vista. Immensitat d’avalonadas aboscassidas e de penjals sauvertoses sens ges de camins. Dins la vibracion dau grand silenci las entendiam gaireben cantar. Estranha e enchusclanta cançon de tot lo campèstre. Èran aquí. Se sentissiá que ben talament. Berenice nos demandava de nos calar. Amb son micrò ensajava d'agantar aquela bruchor miraclosa a las confinhas de l'inaudible. E puòi Beatritz anèt passejar sa camerà pesuga dins los avausses. En bosca de las encantadas. O de son rebat totescàs vesedor mas desaviant. Tan coma Berenice aviá cercat de ne reculir la cançon, ela ne cercava l'image. Dins una cèrta vibracion de l'aire, dins l'armonia sauvatja de las colors. Longtemps perlonguèt sa quista. L'esperàvem en silenci, retenent nòstre alen. De qué vesiá?

La tantossada se perlongava e s'endaurava dins la doçor de la lutz autonenca. Arribèrem au Mejanèl ont reinava un silenci que tindava clar coma de cristau. Èrem fòra dau temps, fòra dau mond, dins un espaci de sòmi enchusclant e cande. Mostrère a las tres filhas l'ostau ont veniái i a trenta ans escotar lo vièlh pastre Edmond Milhau. Que me transmetiá en linda lenga d'òc idiomatica e plegadissa las legendas vengudas dau fons dels sègles. Res aviá pas cambiat aicí. Me semblava de tornar ausir la votz de mon vièlh amic: "I a de causas que passan l'imaginacion. Mas es la veritat, è?"... La pòrta es barrada. Edmond nos a quitats per l’autra riba de l’èsser i a mai de vint ans. M’es estat dich que son ostau èra estat crompat per un Alemand. Sus la faciada una crotz pintrada de cauç blanca demòra d’aquel temps.

Lo sorelh trascolava dins una trionfala illuminacion roginosa enlai sus lo Ròc de la Vinha e lo Ròc Cailaret. Pèira Martina èra ja dins l'ombra, espessa massa freja au mitan de las prumièiras estèlas qu'escandilhavan coma d'espinhas de glaç. Aquel vèspre se vojava de tota doçor e nos anonciava la crudèla solesa de la nuòch e d ela freg. Parlèrem encara de fadas davant la nauta pèira levada de la Calm de las Lavanhas. Ubèrt Bòrg qu'aviam rescontrat sus la rota nos contava d'anticas costumas vengudas dau pus luònh passat ont aquela poncha de pèira èra utilizada per tornar la fegonditat a las joves femnas. S'i venián fregar, pareis, d'unas nuòches de prima. La pèira freja, dura, immobila, impausava sa preséncia estadissa, destemporiva, ont se perdián, s'esbevián nòstras paraulas tragudas au vent de la nuòch. E demorava aquel immens silenci que se coflava coma lo poderós polsar de tota la natura. Impressionanta sinfonia taisuda e encara mai eissordosa d'èstre inausibla. La dança de las encantadas au reglet d'aquela solemniala e inumana musica èra gaireben vesedoira. Translucidas flamas, pus lindas que tot, congreadas per l'espessa vibracion de l'immensitat acampestrida. La Serrana grandarassa se tornava agolopar dins la solesa de la nuòch. Capa pesuga, rudèla, fernissenta.

Somiave au dire de Leonard de Vinci: "Cossí vai que l'uòlh en sòmi i veguèsse mai clar que l'imaginacion dins  l'esvelh? ".

Finiguèrem dins lo ventre de la tèrra maire. Ubèrt nos adralhèt tras lo bartàs espés cap a la bauma de Molís, prigonda fendascla esconduda dins la bronda, ont la cançon aigalosa de las gotas d'aiga desrevelha un incomprenable gorgolhadís de vida que nos parla dins una mena de lengatge de mau comprene e que pasmens vos embelina e vos trai d'estranhas pensadas. Los ancians, qu'aicí se sap que creseguèron a las encantadas fins a la guèrra de quatòrze, vesián aquí lo portal secrèt d'un mond interdich, infinida cordelada de corredors e de nautas catedralas voutadas asornadas de dentèlas de cristau treslusent. E sabèm qu'aquel reiaume existís e pasmens es pestelat. Nos i podèm traire en imaginacion en escotant aquela miraclosa cançon de l'aigueta que perleja de las vòutas e cai dins lo silenci tindarèl de la nuòch sempitèrne.

***

I aguèt un endeman melicós ont me tornèron prene per anar en riba d'estanh  parlar de l'autre reiaume secretós ont detràs lo verai bategan d'enveirentas e persistentas influéncias. La palús. Aquí los rebats son sempre cambiadisses e los camins dispareisson e se refan de lònga, la memòria s'embeu dins los fangasses e tot sembla demorar lisc e monde. E pasmens una tonalitat de la lutz, un miralhejadís de l'escandilhada, cabisson una memòria esconduda e trebolanta. Las fadas qu'imaginère aicí son pas eretadas de paraulas reculidas a la boca dels aujòls, son eissidas cap e tot de mon sicap. Mas retipan una percepcion qu'au fiu de las escorregudas me venguèt dins aquel país que trevère tant e mai dempuòi lo temps de mon jovent. L'incertesa pampalhejanta de las espandidas fangosas es una metafòra poderosa de nòstra existéncia. E l'escritura tanben es a l'imatge dau desaviant palimpsest palunenc ont la realitat es sempre movedissa e pasmens indefugibla. E docinèla e crudèla e tota molenca e mai fòrta que tot.   E la vida e la mòrt son coma aquò, simplament, engravament irresistible dins las molièiras dau verai qu'es pas qu'un miralh enganador. E çò sol que demorèsse important es lo sòmi breçat per la sansònha nècia dels insèctes? Cabís tot dins lo malhum de sas armonias.