UMBRA
(Pèça tirada dau "Carya Magalonensis")
En lan M. CCC, a hun dimecres de septembre , en la umbra de hun albre, costa la torre del castel de Mossenhor de Magalona, fonc portat un Peys teriblamen estendut e gros que pesava entorn VII quintals ; et avia testa ses col, e lo morre de Vedel, et en mayssas dens dessotz e dessus. Loqual Peys era estat pres am un boliech, en la mar, a III legas entorn del port de Frontinia.
Et avia lo dicli Peys de lonc entorn II canas ; et era gros coma Azer e pelos coma hun Muol: e los iols mot graciosamen aronditz; color dessus lesquina de gris escur e brun, et al ventre de blanc pur, e de gris clar los costatz. Et y ac, pres del cap del dich Peys, dos bras am dos mas , e cascuna mas sinq detz formatz coma mas e detz de persona. Lo nas fonc aplatit coma nas de Buou, e los detz se tenian am pel coma Dauqa.
Et aquel Peys fonc mes dessotz lo albre sobredich costa la torre e costa lestan.
Lendema, aquel Peys non era mort coma los autres Peysses, mays, lo vespre a lums atuzatz , que lo cel era escur, fonc entendut per lo Segresta Magalonal e lo Prebost, de la cambra ont jazien, et eussamen per un vuelh Canonje, lo dich Peys parlan en auta votz, dizens am lacrymas , que Nostre Senhor Dieus e son car Filh eron en ira encontra los malvazes habitadors de Montpeylier, e las malvazas gens de Magalona , e de tot lo terrador , e de tot lo realme, per so car eron obstinatz en lur malicia , e non avian gran paor de Dieus, ny gran amor per el, ny non preguavon el. E pueys, cantet lo dich Peys, un Miserere nobis, que dizie Miserere illis.
Et en apres, agitava sa coa grossa , e redonda, e pelosa ; e murmurava motas paraulas sus lo fag de Antecrist e de Demoni e de servidors ho amixs de Antecrist e de Demoni. E de lonc sentedian sas paraulas de ira e sas lacrymas grandamen dolentas. Et en apres, agitava sa coa grossa , e redonda, e pelosa.
Pueys, se levava, se jazie, se levava en tant que podie ho far. - Finablamen, cridet lo Peys: Mueyron, mueyron, aquestz pecadors....
Subtamen, fonc fach un gran thro , acompanhat de grands esclausses ; e fes gros temporal daura e de plueia lota nueg, e la nueg enseguen, e lautra nueg, si que la mar fonc mot espauentabla, e que aygas de plueia destremperon tot lo terrador de Magalona ; et aygas destan sen intreron en lo dich terrador. Et y ac motz de mals e de dampnatges.
E lendema, que fonc un dimergue, lo albre era destruzit e lo Peys sen era partic.
(Transcripcion en òc normalizat: aquò lèva tota la sau e tot lo pèbre mès se compren sai qu'un pauc milhor...)
En l'an M. CCC, un dimècres de setembre , a l'ombra d'un arbre, a costat de la torre del castèl de Monsenhor de Magalona, foguèt portat un pèis terriblament estendut e gròs que pesava entorn VII quintals ; e aviá tèsta sens còl, e lo morre de vedèl, e dins sas maissas dents dejós e dessús. Lo qual pèis èra estat pres amb un bolieg, en la mar, a III legas entorn del pòrt de Frontinhan.
E aviá lo dich pèis de lòng entorn II canas ; e èra gròs coma un ase e pelós coma un muòl: e los uòlhs molt graciosament arondits; color dessús l'esquina de gris escur e brun, e al ventre de blanc pur, e de gris clar los costats. E i aguèt, pres del cap del dich pèis, dos braç amb doas mans , e caduna mans sinc dets formats coma mans e dets de persona. Lo nas èra aplatit coma nas de buòu, e los dets se tenián amb pèl coma d'auca.
E aquel pèis foguèt mes dejós l'arbre sobredich còsta la torre e còsta l'estanh.
L'endeman, aquel pèis non èra mòrt coma los autres pèisses, mas, lo vèspre a lums atudats , que lo cel èra escur, foguèt entendut per lo sagrestan Magalonal e lo Prevòst, de la cambra ont jasián, et e tanben per un vièlh canonge, lo dich pèis parlant en auta votz, disent amb lagremas , que Nòstre Senhor Dieus e son car Filh èran en ira encontra los malvais abitadors de Montpelhièr, e las malvasas gents de Magalona , e de tot lo terrador , e de tot lo reialme, per çò qu'èron obstinats en lor malícia , e non avián grand paur de Dieus, ni grand amor per el, ni non pregavan el. E puèis, cantèt lo dich pèis, un Miserere nobis, que disiá Miserere illis.
E en après, agitava sa coa gròssa , e redonda, e pelosa ; e murmurava moltas paraulas sus lo fach de Antecrist e de Demòni e de servidors o amics de Antecrist e de Demòni. E de luònh s'entendián sas paraulas d'ira e sas lagremas grandament dolentas. E en après, agitava sa coa grossa , e redonda, e pelosa.
Puèi, se levava, se jasiá, se levava en tant que podiá o far. Finalamen, cridèt lo Peis: Que Mòron, mòron, aquestes pecadors....
Subtamen, foguèt fach un grand tròn , acompanhat de grands eslhauces ; e faguèt gròs temporal d'aura e de plòja tota la nuèch, e la nuèch seguenta, e l'autra nuèch, de tant que la mar foguèt molt espaventabla, e que aigas de plòja destrempèron tot lo terrador de Magalona ; et aigas d'estanh se n'intrèron en lo dich terrador. Et i aguèt molt de mals e de damnatges.
E l'endeman, qu'èra un dimècres, l'arbre èra destrusit e lo pèis se n'èra partit.