FOLQUET DE LUNEL

FOLQUET DE LUNEL: LO ROMANS DE MONDANA VIDA.

Ms. de París, fr. 22548, fol. 139.

Tant es lo monds ar plens d'engan
qu'òm aucí si e son paire,
e'l paires lo filh mal menan
e'l cozin german e'l fraire.
La maire aucí son enfant
e l'enfants aunís sa maire.
E'l clèrc tòlon escumenjant
de çò que lor es vejaire.
E l'emperador grands tòrts fan
als reis, sol qu'o puescan faire,
e'l rei als comtes atrestant,
e'l comte de grand afaire
desereto'ls barons tot l'an,
e'l baro mant bèl repaire
de lors cavalièrs a tòrt an,
e'l cavalièr a grand aire
vivo'ls caitius pagés plumant.


Tals n'i a neis de l'araire
lor levo'ls buòus, non drech gardan.
e'l pagés per bòlas traire
se pèrdon, e'ls pastors tòlan
que no s'en sabon estraire,
el fossor, car demandon grand
loguièr, per lor fais maltraire,
e'l metge lor mestièr falsan,
aquilh que non sabon gaire
cujon guerir et auciran,
per qu'es mal qu'òm lor o paire
e'l menestral e'l mercadant
tug son mentidor o laire,
l'uns vas l'autre ab bèl semblant
d'amor, per aver atraire.
E'l joglaret e'l viandant
si pèrdon per mal retraire.
E ve'us d'aquest sègle truand
com engana mant pecaire.
Tant es aquest sègle farcits
de gens mot dezordenadas
qu'engana molhèrs e maritz
tan qu'aucís l'uns l'autr' en badas.
Mas las molhèrs enganairitz,
quand son dels drutz emprenhadas,
fan entendre las trichairitz
de lurs maritz son cargadas.
E cujon aver escarnitz
lors maritz las desastradas,
quand an perdutz lurs esperitz,
e remanon enganadas
per jovencèls enfoletitz
e mais per cels qu'an clergadas,
ara'ns parlem dels descausitz
alberguiers, com son malvadas
gents: mot soretz bon aculhitz
per els o per lurs mainadas;
al venir e mot obezitz.
las òstas auretz privadas,
e las sirventas pecairitz
tendràn vos aparelhadas
e quand vos seretz reculhitz
amb els e seràn sermadas
las viandas, er faitz l'envitz,
que manjon totas vegadas
amb vos que seretz gen noiritz
e lur trametetz onradas
prentalhas, segon que aizitz
ne seretz, e s'enviadas
lur avètz auca ni perditz
­e carns frescas e saladas
e pans blancx e vins esclarzitz,
vendràn vos àvols civadas
mal liuradas e fes poiritz
e manjadoiras traucadas.
Puèis auràn vos los pòrcx aizitz
e trujassas afamadas.


E quand vos seretz adormitz,
manjaràn a grands goladas.


E jairetz en lençòls blezitz,
e en cossers dezonradas
e seretz mal e lag cabitz
de coissins e de flaçadas.


Puèis al comptar seretz malditz
si de las doas soudadas
non lur datz quatre sòus complitz
de lurs falsas denairadas.




Ve'us co'us er lo prezents grazitz
de las viandas delgadas
de que vos los auretz servitz.
Tant son gents desarengadas
en aquest segle qu'esbaitz
sui dont seràn restauradas
las armas dels àngels marritz
qu'amb Lucifèr son dampnadas.
Grands deu èsser lo cossirièrs
qu'aver devèm sens falhença,
car al senhor qu'es drechurièrs
de nos fam desconoissença,
qu'el nos es francx e drechurièrs
e nos sens obediença
vèrs lui, que mana torments sobrièrs
sofrí per nòstra guirença.
Pauc fam dels mandaments premièrs
qu'el nos fei, per negligença
nos en laissam, par qu'e'ls derrièrs
jutjaments n'aurem pendença.
l'uns es vaudés e liauniers
a de mala conoissença,
l'autr'erètges, l'autre usurièrs,
l'autre reten sens temença,
cartas pagadas o denièrs
comandatz en sa plevença.
L'autr' es molheratz bagassièrs
sens lèi a sens penedença,
e l'autre dels quatre quartièrs;
de Dieu dirà descresença.
Per caça o per jòc, per estièrs
a son tòrt pren defalhença,
l'autre es a sas gens mals terrièrs,
l'autre son senhor bistensa
de son drech el es corturièrs,
S'es d'un rei en mantenença.
L'autre es a senhor, lauzengièrs
tant que met peleg' e tensa
entre lui e sos companhièrs,
trò'n geta la benvolença.
l'autr' es ricx hòms que volontièrs
servicials covenença,
que a cap de trent' ans entièrs
non auràn mas lur vivença.


L'autre ven paures almoiniers
a senhor que'l fa valença
tan qu'es ricx, e pueis si mestièrs
li fa, non n'a sovenença.
l'autre es bailes o peatgièrs,
qu'al senhor fai tot creissença
de rendas, tant l'es plazentièrs,
qu'en met s'arm' en nonchalença,
e l'autr'es corrieus o bandièrs,
que tot l'an en mal despensa,
per gatjar pastors o bovièrs
e d'autres sens conoissença.
L'autr' es trobaires messongièrs,
que non a ges d'estenença
de mal dir, qui dons ufanièrs
no'l vòl dar ses retenença.
L'autr' es de penre prezentièrs
draps o denièrs a crezença,
puèis al pagar serà frontièrs,
que'us dirà sens reverença
que vos es uns grands renovièrs,
si l'avètz fach avenença.


L'autr' es alcavotz mercadièrs
de femnas ses essiença,
l'autre es trichaires lechadièrs,
que d'als non a sa chalença.


L'autr' es paures, ricós parlièrs,
que totz jorns bregas comença,
l'autre es maldisents lagotièrs
d'autres e de sa naissença,
l'autre es ribautz e tavernièrs,
que tot l'an fa sa despensa
per tavèrnas e per celièrs,
qu'en als non a s'entendença.

Leugièrament normalizat d'après lo tèxt de Barsch

Chrestomatie 5eEd (1892) pp 314-316

Pagina de Folquet de Lunèl

Poèma teologic de Folquet de Lunèl dedicat a l'Immaculada

partiments de Folquet amb Guiraut Riquièr

literatura occitana medievala

retorn a l'index generau