PROVERBIS DE RULMAN

Anna Rulman (1583-1639), magistrat lengadocian escriguèt un pauc abans 1637 un "Inventari alfabetic dels provèrbis dau Lengadoc, que marcan la fegonditat dau lengatge popular, lo gentum de l'eime e la soliditat dau jutjament dels abitants dau païs".

Lo manescrich ne demorèt inedich fins en 1880 ont lo Dr Masèl lo publiquèt dins la Revue des Langues Romanes.

Es de tot segur un dels mai ancians reculhs de provèrbis.

L'òrdre n'es ortografic, mas lo debanar un pauc subrerealista de la tièira fai pensar als discors a bastons romputs dels autors carnavalescs provençaus dau sègle XVI coma Glaudi Bruèis.

Lo lengatge n'es de Lengadòc bas, païs ont visquèt Rulman, filh d'un magistrat montpelhieirenc, nascut a Nimes e mòrt a Montfrin.

Es interessant de veire (detràs la grafia corrompuda) un estat de la lenga mai classic que la dels ciutadans Sage o Rodilh. Amb de mots coma bòsc (a costat dau gallicisme bòi) dins lo sentit qu'ara vodrián dins d'unes lexics reservar a fusta. E lo prenom Joan puslèu que Jan. E ja chival en plaça de caval.

I a adonc de frasas absoludament deliciosas que son de poësia pura. E s'immergir dins aquela seguida destimborlada de paraulas es un viatge dins l'èime dels païsans lengadocians qu'èran los rèire-papetas de Joan-l'An Pres... e que ne subreviu l'èime en Vidorlenca, Vistrenca e Vaunatja.

Escotatz un pauc aiçò:

A mai d'uolhs que de ventre

A canalha non fau toalha

Amolonat coma un sac de culhièrs

A pissat vergonha

Aima mai tot que la mitat

Aquò es clar coma l'aiga dau riu.

A joine cavalièr vièlh chival.

A chival donat non cau pas regardar las dents.

Aquel se nèga amb un pauc d'aiga.

Ben granda es la tempèsta se quicòm non rèsta.

Es graciosa coma un morre de pòrc.

Es bèla a la candèla, mas lo jorn o gasta tot.

Es ben grassa, la galina que se passa de sa vesina.

Femna qu'a bòn marit, au visatge o pòrta escrich.

Lo païsan n'a res de grossièr que la rauba.

Lenga muda non siaguèt jamai batuda.

Se joinessa sabiá, se vielhessa podiá, jamai lo ben non mancariá.

Totjorn las pèiras tòmban als clapasses.

Es vestit coma una cèba.

ne volètz mai? :

Totes los provèrbis dins sa grafia d'origina (anarquica e gostosa)

Totes los provèrbis transcriches en grafia occitana.

Retorn a la Literatura dels sègles XVII-XVIII