VERONICA

Un darrièr fuòc rog au Plan dels Quatre Senhors, e puòi la Nacionala 586 quita Montpelhièr. Lo campèstre, las vinhas, los bòsques. L'agulha de las vitessas monta lentement au comptador.

Disèm pas res. Dins l'espelison triomfala d'aquel matin qu'ensagnosís l'orizont, per las rotas desèrtas, avèm la sentida que lo mond entièr es nòstre. L'istòria comença uòi ...

Sant Gèli dau Fesc. Dòas filhas polidas que bracejan sus lo bòrd de la Nacionala.

- Nom de Dieu ! As vist un pauc aquò ? M'arrèste?

- Descones pas ! N'i a una autra que nos espera au cap dau camin. Serà gelosa.

Trabalh trabalh. Cau ben que los guerrièrs se pausen, mas cau tanben de temps en temps que guerregen. Autrament s'ameritarián pas son títol. Uòi sèm partits per guerrejar.

Traversam lo vilaret dau Froset, la rota vira e revira, arrapada a las pendas escalabrosas de la comba d'Erau. Aval lo riu, larg e vanelós, miralheja sas aigas verdalas. La ròca es grisa, rosegada en nautas colonas roïnifòrmas : sabèm qu'es la dolomia dau Batonian: aquí que se desvolopan las galariás misteriosas de Veronica...

Avèm garat la veitura a una pichòta plaça sus lo bòrd dau camin, còntra un gròs ròc reguejat de caneladuras d'erosion. Las portièiras an clapat dins lo silenci. L'aire sentís a pòta e a romanin. Erau pròche brusís doçament.

Enfilam nòstras combinasons argilosas e estripadas. Tièrri a tengut a prene tanben lo casco e la lampa d'acetilèn. Ieu m'acontentarai d'una pichòta lampa electrica de man.

Quauques minutas de davalada entre los euses e los cades, e nos trapam davant un pòrge subrebàs au pè d'un ranc mofut. Lo còr nos bombís mai fòrt dins lo pitre. Veronica la terribla, la legendària, l'avèm aquí davant nosautres...

S'espandir per lo sòu, sus lo ventre, sentir las primièiras macaduras de la ròca freja còntra la pèl. Una odor de tèrra e d'aiga nos aculís amb un bofe d'aire freg. Veronica «sofla» : bòn signe : aquò vòu dire que los sifons son desamorsats... Disèm adieu au jorn.

Estranh univèrs de pèira nuda, de sabla, e de silenci. Nos rebalam dins de bornèls estreches e serpentoses, ont las ponchas dàu rocàs nos fan cridar de dolor. Tot es gris, lo mond se resumís a aquel tub irregular que monta e davala, e que ne finís pas de se perlongar dins la nuòch sempitèrna. Veronica... - La salòpa ! Es Tièrri que crida. La cavèrna per nosautres es una persona, una amaira ferotja que multiplica las rusas per aparar sa virginitat. Mas nòstra passion es mai fòrta que los entravadisses. Raubarem a Veronica los secrèts ultims que rescond au pus prigond de la montanha.

Per un passatge estranglat e vertical que sembla un trauc de sarralha, nos enfonilham fins a la boca d'un potz ont desrotlam una escala metalica que tinda dins l'escur.

Après quauques mètres de davalada verticala cau mai se bigorsar laboriosament dins una seguida de passatges que viran e reviran. Lo corrent d'èr nos aflata la cara. Lo corrent d'èr es coma l'apèl de la sirèna, emplit de la promessa de païsatges novèls e desconoguts. Es la respònsa de Veronica a sos calinhaires : venètz, venètz, vos espère au pus fons de mon antre ...

L'amaira multiplica las promessas. Lo plafon s'enauça, quitam de nos rebalar per caminar à gratapautas. Lo sòl es de sabla doça, coma una caranchona infinidament tendra. Las parets son negras e trauquilhadas de cupulas d'erosion.

Caminam en silenci. La ròca nos graufinha als genolhs. L'ecò de l'espandi claus fai ressontir curiosament nèstres renècs. Nòstra alenada clantís en lòngs sospires que revèrtan de paraulas de calinhaires. Los patacs de nòstres còrs s'amplifican en una musica sauvatja de tam-tams. Per las nòças infinidament austèras dau mineral...

E puòi se cau desvestir sus la riba limposa d'un garrolhàs plen de fanga. Lo primièr sifon, S1 coma i disèm ...

La pichòta lampa electrica entre las dents, un sac estanc a la man amb los vestiments. Se traire a l'aiga. Es glaçada. Avançam de genolhons dins lo conduch estrech, d'aiga fins au còl. E puòi lo pichòt lindau ont cau tanben trempar la tèsta. Entendèm siblar lo corrent d'èr, coma un saume d'amor... Se rebalar desnuds, relent d'aiga glaçada, dins la ròca e lo sable que nos graufinhan. Las plagas sagnan. Encara dos sifons. Dins la topografia que faguèrem l'an passat aquela part dels sifons ten pas que 59m. Mas es quicòm mai quand i siás dedins...

Après lo tresen sifon se cau vestir dins un bornèl estrechàs que i enfilar de braias demanda una gimnastica particularament acrobatica. . . Mas i sèm, avèm passat las espròvas iniciaticas. Vestits de sec, avançam dins las grandas galariás de Veronica.

De païsatges dessenats de sabla e d'estalagmita, de ròcas tormentadas, tanlèu tornats a l'ombra a pena sèm passats... Ges de clavas sus lo sòl. Cada an las cregudas tòrnan sa virginitat au conduch. Trepejam de plajas grisas, reguejadas per l'alisament de las aigas.

Lo mond ont avançam es nòu, primitiu, d'avant l'aparicion de la vida. Sabèm qu'aquò's pas qu'una illusion, que d'autres an pausat sos pès sus aquel sòl misteriós e menèbre. Coma nautres an passat, silents e atencionats, preses per l'ambiéncia d'aquela cavèrna enfachinaira. E an abandonat Veronica a son mistèri.

Los 914m de grandas galariás filan coma un pantais. De nautas vòutas, de colonas roginosas, de cristaus que flamban a la lutz de las lampas. E aquel silenci. Sèm talament luònh de tot...

Mande un cop d'uòlh a ma mòstra. Onze oras. De qu'aquò vòu dire ? Aicí es nuòch de lònga, la nuòch totala, immensa, esglarianta.

Lo conduch s'abaissa mai. Puòi la galariá es nauta e estrecha, devèm caminar de galís coma los crancs. Apelam aquò una diaclasi. De pertot s'endevinha la violéncia de las aigas qu'an rajat aquí dins sa preson de ròcas. Nos imaginam d'entendre sa bramadissa.

Après un reviron ont cau mai s'alairar per sòl, desembocam dins un vast espaci negre ont nòstras lampas esclairan mau.

- Chut, taisa te ...

Nos aplantam per escotar. Dins la nuòch eternala una cançon melanconiosa e monotònia, un siblament agut e modulat, que jamai n'acaba. Es la cançon dau vent dins lo sable.

Sèm a 1200m de l'intrada, perduts au còr de la montanha.

Nos laissam breçar per aquela musica. Lo vent bufa amb violéncia dins un golet estrech, obstruit per un arenàs en penda. L'estrechidura de la sabla. Cada ivèrn las cregudas tòrnan claure lo passatge. E i cau tornar, a bèlas braçadas, cavar longament, dins una posicion inconfortabla, amb la sabla abolegada per lo vent que t'emplís los uòlhs et te fai plorar... E i anam, cadun son torn. N'avèm la boca plena. Nòstres gemècs se mèsclan a la cançon de las auras.

La nuòch immensa nos agolopa.

J.F. BRUN
("Oc" 1978, 55e annada, N°1, pp50-53)

Ne saupre mai sus la bauma Veronica.
Retorn a la pagina de l'autor.
Retorn a l'ensenhador de la literatura dau sègle XX-XXI
Retorn a l'ensenhador generau