LOíS-XAVIÈR
DE RICARD
(1843-1911)
Loís-Xavièr
de Ricard es nascut lo 25 de janvièr/genièr de 1843 a
Fontenay-sous-Bois. Son papeta èra estat legitimista acarnassit e quitament
"brigand reiau", e manquèt per aiçò d'èstre guilhotinat en
1893. Son paire èra lo general
et marqués Joseph, Honoré, Louis Armand de Ricard, bonapartista afichat, que
serviguèt Napoleon 1er, puòi los Bourbons e, per finir, siaguèt prumièr
ajuda de camp dau rei Jérôme en 1852.
Tre
son jovent Loís-Xavièr fai mòstra de disposicions particularas per la literatura. A 19 ans,
publica un prumièr reculh de vèrses titolat "Les chants de l’aube",
en cò de Poulet-Massis, en 1862.
L'istòria comença a París entre 1860 e 1866 ont se constituís lo grop dels "poëtas parnassians": en reaccion contra lo romantisme representat per Alfred de Musset, e a l'entorn d'aquel que se causisson per mèstre: Leconte de Lisle. D'intrada, Loïs Xavièr de Ricard, un dels fondators dau movement amb Catul Mendés, se i afortís dins un ròtle que serà lo sieu tota sa vida: creator de revistas magnificas, generosas, utopicas, e efemèras...
Un dels dos jornaus que participan a la naissença dau Parnàs es "La revue du Progrès" (1863-1864). Bailejat per Ricard que la fonda en març de 1863, mercés a l'eretatge d’una tanta.
Demest sos collaborators, se remarca
Charles
Longuet e lo jove Verlaine. La revista
non agèt pas qu’una annada d’existéncia. Se fasiá una bandièira de son
irreligion militanta. Aquò i vauguèt,
de la part de l'arcavèsque de París Mgr Dupanloup, un
procés per escòrna facha a la morala publica e a las bònas mòrs. Ni que
siágue aladonc estat aparat per un jove avocat biaissut que se'n reparlarà, Léon Gambetta,
Loís-Xavièr
de Ricard siaguèt condemnat a uòch meses de prison (lèu redusits a
tres) a Sainte-Pélagie, e tanben a deure pagar 1200 F.
A
la seguida d'aquela condemnacion, los amics de Loís-Xavièr i manifestèron un
actiu sosten, e aqueste pichon grop siaguèt a l’origina dau salon politicò-literari
que se reünirà cada divendres en cò de la maire dau poèta, au 10 Bd des
Batignolles.
La revue du progrès que fusiona aladonc amb "La revue Fantaisiste" de Catul Mendés per donar lo jornau ebdomadari "l'Art" (1865-1866).
Lo grop parnassian cultivava la perfeccion de la forma. Qu'estofava pas ges, per eles, l'emocion veraia. Au tot còntra, afortissián que sa poësia equilibrada e serena, "sculpturala", èra sai que milhona per eternizar las grandas emocions e las fòrtas pensadas filosoficas. Xavièr de Ricard consagra fins a 1870 tota sa vida au Parnàs. entre Leconte de Lisle, Sully Prudhomme, José-Maria de Hérédia. E lo jove Verlaine, qu'es de son temps, e que publicarà justament dins "l'Art" sos prumièrs poëmas....
Xavièr de Ricard dins lo periòde simbolic de sa vida publicarà dos reculhs de poësia francesa: Les chants de l'Aube (1862) e Ciel, rue et Foyer (1866).
En
març de 1866, Ricard e Catulle Mendès obtenon de
l’editor Lemerre, la publicacion de la revista
"Le Parnasse contemporain".
Los
collaborators principals ne'n son : Gautier,
Banville, Hérédia, Leconte de Lisle, Mallarmé, Villier del’Isle-Adam,
Anatole France, Rollinat, Coppée, Sully-Prudhomme, Charles Cros, etc…
Sempre
mai en cò de Lemerre, en febrièr de 1867,
pareis "La
Gazette rimée", autra revista parnassiana, jot la direccion de Robert
Luzarche.
La
mòrt dau general de Ricard vai far disparéisser
lo salon de la marquesa de Ricard. Lo grop dels
Parnassians se retrobarà, dins l’ivèrn de 1868, en cò de Nina
de Callias, femna de letras.
Louis-Xavier
de Ricard perseguís son activitat jornalistica ; lo 7 de julhet de
1870, fonda "Le Patriote français".
Los tres prumièrs numeròs d'aquel jornal i atiran las retronadissas de la justícia
imperiala, e, per escapar a son braç venjaire, se deu refugiar un momenton en Soïssa.
Aprés
la 4 de setembre, tòrna a París. Dau temps dau prumièr sèti es incorporat au 69en
batalhon de la Garda Nacionala, comandat per Blanqui,
puòi il s’engatja dins lo 14en batalhon dels Mobiles de la Seine.
es
de segur a partir d'aquí un partidari afogat de la
Comuna. Es nomenat sous-délégué du Jardin
des Plantes. Aquí collabòra au Journal officiel de la
Commune. Lo 7 d'abriu de 1871, son article titolat "Une
révolution populaire" es un omenatge fervorós a l’enauçament de
la classa obrièira, que jamai a pas paregut a de bòn dins los afars publics, e
que jamai a pas aguda l’ocasion ni lo voler de bailar als endeveniments la
marca de son idèa personala.
A
la seguida de tot aquò, estent compromés que non sai amb los pus
infrequentables empusaires d'aquel movement revolcucionari, Loís-Xavièr de Ricard,
quora se restablís l'òrdre borgés, se deu tornar anar refugiar en Soïssa.
N’agent
pas fach l’objècte de cap d’inculpacion precisa, pòt pasmens tornar en
França ont collabòra a un ebdomadari literari : "La Renaissance".
Montpelhièr
Mas tot d'una, se vira d'un autre latz.... coma o explican dos tèxtes occitans que donam aquí: serà lo paire dau felibritge roge, e un dels prumièrs e dels mai arderoses batalhaires de l'idèa latina...
Lo 16 d'Agost de 1873 esposa una amiga d'enfança, l'escocesa Lydie Wilson. "Na Dulciorella"...
En 1874, Ricard e sa femna s’installan a Montpelhièr, au "Mas dau Diable", sus lo Plan dels Quatre Sénhers. près de Montpellier. LX escriu dins de jornals republicans.
Lo 4 de Novembre de 1875 los de Ricard descobrisson lo Felibritge. En 1876 (abriu-mai?) ne faràn partida. Avèm una letra de LX de Ricard a Mistral datada dau 27 de Febrièr de 1876 ont mençona sas criticas estrambordadas de l'òbra dau mèstre de Malhana... Los de Ricard tardaràn pas a s'engatjar d'a fons dins lo movement de renaissença dau miegjorn. Lídia s'i mostrarà lèu trobairitz d'elèit. En plana lenga clapassièira. Sas idèas e las de LX s'apàrian cap e tot.
Es en 1876 que fondan la Lauseta: crane armanac annadièr de nauta tenguda literària, ni que siá un pauc desondrat per la preséncia sovent pesuga d'un anticlericalisme rabiós. Aquela "Lauseta" serà un electrochòc. Pasmens n'aurà pas que 3 numeròs. Lídia es l'anma de tot aquò, amb sa sòrre Joana e lo grand poèta lauragués August Forés. Miraclosa pontannada... Es lo vertadièr reviscòl literari dau engadòc, dins una perspectiva panlatina. Fai pendèl a la renaissença provençala e provençalò-centrista iniciada vint ans aperabans, e a la renaissença sabenta que se deslarga a Montpelhièr als alentorns de la "Revue des Langues Romanes"...
Mas en 1879 Lídia malauteja, la Lauseta es çagata en plena volada per aquela agonia dolorosa que dalha en plena joinessa la "persuasiva egeria" dau "Felibritge Roge". A son tresen numerò la Lauseta s'arrèsta d'espelir. Lídia defunta en 1880.
Loís Xavièr se presenta a d'eleccions jot l'etiqueta socialista,
tendéncia Paul Brousse. A Montpelhièr en janvièr
de 1881 obten mai de 2000 voses mas capita pas d'èsser elegit. A las legislativas
de la meteissa annada aurà 5492 voses contra 8121 au republican modéré, e
3692 au legitimista.
Loís Xavièr vai cambiar d'aire. Se'n vai en America dau sud ; i ven cap-redactor de "L’Union française" de Buenos Aires. Baileja puòi d'autres jornaus : "Le Rio Paraguay", le "Sud américain".
Tòrna
au Clapàs en 1885. I fonda "Le
Languedoc", jornal socialista. Dins « le
Parti Socialiste" (n°6 dau 2 d'agost de 1891) fai une excellenta
interview d’Edouard
Vaillant.
En
1897, Ricard tòrna a París: o puslèu Asnières.
Se ne dirà aiçò: "l’infatigable et laborieux
publiciste a végété dans la pénombre de journaux et de librairies sans
clientèle". En 1906 ven conservator dau castèl d'Azay-le-Rideau.
anequelit, malaut, tòrna en Occitània, a Bandòu e defuntarà a Marselha en 1911.
Sa
règla de vida èra aquesta: "Il
n’y a qu’un pêché, mortel pour les peuples comme pour les individus,
c’est le péché contre la beauté".
Una destinada apassionada e tragica. Un visionari en avanças de mai d'un sègle sus son temps. Un poëta, un combatent. Aquel que i disián "lo felibre roge"... Roge, ditz Azemà, coma lo sang que trempèt aquela tèrra: Lengadòc roge.
Dos de sos seguidors ne dison l'omenatge en paraulas de fuòc. Lo jorn que s'inaugurèt son tombèu a Montpelhièr. Un tombèu void. Liure coma lo vent, liure coma sa pensada, Loïs-Xavièr qu'aviá causit de se far enterrar a Montpelhièr es endacòm mai, mas digús sap pas ont...
De poëmas e de tèxts polemics sieunes, en bòn montpelhieirenc (lèu sus aqueste siti)...
Per començar: la forèst magica
Son meravilhós e tragic amor amb la polida escocesa que causiguèt d'escriure en occitan Montpelhieirenc: Lídia Wilson, dicha Dulciorella, "la poëtessa dau Les, de sas aigas, de sos ròcs e de sas flors". Coma ditz Joan Fornèl: "Entre que Lídia ausiguèt clantir la parladura montpelhieirenca, ela l'aprenguèt franca e naturala e la cantèt. Puòi faguèt ela-mèma sa cançon. Seguèt la Cançon dau Les frianda coma una manida quand sortís de l'aiga." E que parla, a de bòn, de manidas trepilhant l'aiga dau Les, amb una deliciosa sensibilitat ont la debuta dau sègle XXI podriá cercar d'ambiguïtats trebolas?
Un camin d'exigéncia e de renaissença totala dins l'escriure, e tanben l'esmoguda d'una sensibilitat artistica extrèma, de redescobrir!
D'autras entresenhas biograficas: Louis Xavier de Ricard,
Retorn a l'ensenhador de la literatura montpelhieirenca d'òc